Г. О. Устенова А. Ш. Амирханова


кардиовален, гитоксии, кордигит, строфантин К, строфантин С



Pdf көрінісі
бет66/138
Дата29.12.2023
өлшемі9,64 Mb.
#144893
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   138
Байланысты:
ТЭП Устенова Г.О

кардиовален, гитоксии, кордигит, строфантин К, строфантин С,
ацетилстрофантин.
Сапониндер (лат. 
saponis
— сабын) — өсімдік гликозидтері тобы- 
на жататын азотсыз күрделі органикалык косылыстар. Сапониндер 
ерітінділері шайкағанда тұракты көбік береді. Табиғатта кен таралған: 
көп өсімдіктердің жапырактарында, сабактарында, тамырларында, 
гүлдерінде, жемістерінде кездеседі. Углеводты және углеводсыз агли- 
коннан (сапогенин) күралады.
Стероидты сапониндердін кұрамында спиростан немесе фуростан 
туындылары болады. 3-ші орында гидроксил тобы бар спирт туынды- 
сы болғандыктан оларды спиро- немесе фурастанол гликозидтері деп 
атайды.
Спиростанолды сапониндерде көбінесе 27 атом көміртек бола­
ды. Стероидты сапониндін молекуласынын көмір сутекті бөлігі 3-ші 
гидроксилга косылады жэне 1 - 6 моносахарид (D-глюкоза, D-галактоза, 
D-ксилоза, L-рамноза, L-арабиноза, галактурон кышкылы және глю- 
курон кышкылы) кұрамында бола алады. D-хиновоза, D-апиоза 
және D-фукоза калдыктары бар сапониндер белгілі. Моносахаридтер 
сызыкты және тармакты тізбектерді кұрастырады. Көмірсулы ком­
понент С-1, С-2, С-5, С-6, С-11 атомдарына да жалғануы мүмкін.


Жаңа галенді препараттар және жеке заттардың препарапары
1 1 5
Көмірсулы тізбек біреу (монодесмозидтер), екеу (бидесмозидтер), 
өте сирек үшеу (тридесмозидтер) болады. Ацилдык тобы (сірке, бен- 
зой, 2-гидрокси-2-метилглутар, күкүрт кышкылдардын калдыктары) 
молекуланың сапогенді болігінде де көмірсулы бөлігінде де болуы 
мүмкін. Спиростанол гликозидтердін маңызды уәкілі — диосцин 
(құрамында сапогенині — диосгенин және 3 тармакты тізбектелген 
гликозид бар). Диосцин Диаскореянын (лат. 
Dioscorea)
тамырсабағында 
болады. Фармацевтикада кортикоидты препараттардын өндірісінде 
колданылады.
Фурастанол катарындағы сапониндерде С-3 орнында көмірсулы 
тізбек және 
С-26 
орнында 
D-глюкозанын калдығы 
болады. 
Кышкылдардын немесе ферменттердің әсерімен С-26 орнынан 
D-глюкозанын калдығы ажыраған кезде спиростанол сапонин түзеледі.
Спиростанол сапониндерде гемолитикалык, гипохолестеринеми- 
калык, канцеролитикалык және фунгицидты, микробка карсы, 
моллюскоцидты әсерлері болады. Ал фуростанол сапониндерде 
гемолитикалық және фунгицидты әсері аз болады, бірак антиокси- 
дантты, анаболикты жэне иммуномодульды ыкпалы болады.
Стероидты гликозидтер өсімдіктердін жапырактарында фура­
станол түрінде синтезделеді, Бүкіл өсімдік бойымен тасынып, олар 
жапырактардын және сабактарының арнайлы жасушалар — идио- 
бласттарда жиналады. Көбісі тамырсабагана тасынып, сол жерде спи- 
растанол (белсенді) түріне айналады.
Стероидты сапониндерді из диоскорея, аралия, соя және өзге 
өсімдіктерден сулы немесе этанолдын ерітіндісімен бөліп алады.. жеке 
дара заттарды адсорбциялык-хроматография әдісі аркылы бөліп алады. 
Стероидтык гормондарды синтездеу үшін және антиатеросклероти- 
калык препараттрды алуда колданылады. Күрамында сапониндері бар 
тұндырмалар өт айдайтын және өзгеде касиеттерге ие.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   138




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет