Жалпы психология
§ 1. Жүйке жүйесінің қүрылымы
жүктеу/скачать 11,67 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы психология
- Бұл бет үшін навигация:
- §1. Жуйке жүйесінің щрылымы
§ 1. Жүйке жүйесінің қүрылымы §2. Рефлекстер және оның түрлері §3. Жоғары жүйке қызметінің негізгі зандылықтары §4. Сигналдар жүйесі және оның атқаратын қызметі. §1. Жуйке жүйесінің щрылымы Адамның жүйке жүйесі аса күрделілігімен ерекшеленеді. Ол жүйке ткандарынан түрады, ал жүйке ткандары-жүйке жасушаларьшан-нейроңцардан түзіледі. Жүйке жасушалардың ж и н а қ та л у ы н а н ж ән е о н ы ң қ ы с қ а тал ш ы қ тар ы — дендриттерден сүр түсті ми заты қүралады. Орталық жүйке жүйесі жүлыннан және мидан түрады. Жүлын омырытқаның қуысында орналасқан жөне жүйке ткандарынан түратын жуан жіп түрінде кездеседі. Жүлынды көлденең жарып көретін болсақ, оның сырт жағының шеттерінде ақ зат орналасқан (жүйке талшықтарының ж и н а қ т а л у ы ), ал іш ж а ғ ы н а н — сүр зат (ж ү й к е жасушаларының өз денесінің жинақталуы). Жүлында туа біткен шартсыз рефлекстердің орталығы орналасқан. Ол адам денесінің бүлшық-ет қозғалысын реттеп отырады. Жүйке жолдары арқылы қозу перифериялық жүйке соңы бас миға жеткізіледі жэне бас мидан бүлшық еттерге, теріге және басқа органдарға жетеді. Бас ми бас сүйегінің қуысында орналасқан. Адамның бас миы ең жоғары сатыдағы жануарлардың, адам тәріздес маймылдардьщ миымен салыстырғанда өте күрделі қүбылыс болып табылады. Ең алдымен, адамдарда үлкен жарты шарлар алабы ерекше дамыған. 31 органдарда болініп орналасады; ербір сезгіштікжүйке белгілі органға тен-көру, есту, дөм және т.б тітіркендіргіштерді іске асы руға қы зм ет етеді. Қ озғалы с ж үй келері әр тү р л і органдардың жене бүлш ық- ет ж үйкесінің жекелеген болікгерінің қозғлысын басқарады. Вегетативтік жүйке жүйесі аралық ми және одан тыс орналасқан жүйке жолдарының ерекше біріккен және қиылысқан жүйке жолдарын қүрайды. Вегетативтік жүйке жүнесінің жекелеген жүйке клеткалары мен жүйке жолдары ас қорыту, қан айналысы, тыныс алу және т.б органдарында орналасқан. Вегетативтік жүйке жүесі орталық жүйке жүйесімен бірігеді: оның жүйке жолдары бас мида орналасқан. Үлкен жартышарлар қабығында перифериялық, вегетативтік жүйке жүйелерінің қызметтері біріктірілген. Демек, вегетативтік жүйке жүйесі басқа беліктермен орталықтар сияқты бас ми қабыгы арқылы басқарылады. Вегетативтік жүйке жүйесі жалпы жүйке жүйесінің ішкі органдардың қызметін — ас қорыту, тыныс алу, қан айналысы жоне ішкі секреция бездерінің қызметін реттеп отыратын саласы болып табылады. Вегетативтік жүйке жүйесі ішкі орпшдармен ғана емес, сонымен қатар ағзаның басқа барлық боліктерімен байланысты. Вегетативтік жүйке ж үйесінің орталы қтан келетін талшықтары барлық сезім органда^ы мен тері жасушаларында болады. Осы талшықтар арқылы вегетативтік жүйке жүйесі сезім органдарына есерін тигізеді. Ол белгілі дәрежеде адаптацияга, демек, сезім органдарының бейімделуіне эсер етеді. жүктеу/скачать 11,67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|