Жалпы психология
жүктеу/скачать 11,67 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы психология
- Бұл бет үшін навигация:
- Сурдопсихология есту сезімінің бүзылуына байланысты психологиялы қ ерекшеліктерін зерттейді; Тифлопсихология
| Патопсихология
адамдардың дүрыс психикалық іс-әрекеті бүзылуының ертүрлі түрін зертгейді; Олигофренопсихология мидың туғаннан болған ақауына байланысты психикалық дамудың патологиялық сипатын зертгейді. Сурдопсихология есту сезімінің бүзылуына байланысты психологиялы қ ерекшеліктерін зерттейді; Тифлопсихология көру сезімінің бүзылуьша байланысты психологиялық ерекшелігін зерттейді. Салыстырмалы психология жануарлардың психикасын зертгейтін психологияның саласы. П си х о л о ги ян ы ң бүл б ағы ты н ы ң м ә н і м ы н ад а: жануарлардың психикасын зертгей отырып, әсіресе, жоғары сатьщағы жануарлардың, адам санасының тарихын жан- жақты қарастыруға көмектеседі, салыстырмалы психология саласында жануарлар мен адам психикасын салыстыру іске асады , оларды ң м ін е з-қ ү л қ ы н д а ғы қ а си е т т ер і м ен айы рмаш ы лы ғы ның сапалы белгілері м ен себептері анықталады. Ә леум еттік психология ә р т ү р л і ә л е у м е т т ік қауымдастықтардың психологиялық ерекшеліктерін (топ, үжым, олардың көңіл-күйін, қоғамдық пікірін, еліктеуін т.б.), топтар мен үжымдардағы адамдардың өзара қарым- қатынастарын, ондағы жеке түлғалардың жағдайын, олардың лидерлері мен қарамағындағылардың проблемалары н зертгейді. Соңғы жылдары өлеуметтік психологияға ерекше мән берілуде. Әлеуметтік психология әртүрлі үйымдасқан және үйымдаспаған қогамдық топтардагы адамдардың өзара қатынасынан туындайтын психикалық қүбылыстарды қарастырады. Осы ай ты л ган д ар д ан п си х о л о ги я ғы л ы м ы н ы ң п р ак ти к ал ы қ қолдан у аясы н ы ң қ а н ш а л ы қ т ы ж а н - жақтылығын аңғаруға болады. Психология гылымы - өмірдің әртүрлі саласында кеңінен қолданы лып келе ж атқан практикалық мәні ерекше ғылым. Жогардагы психология гылымдарының салалары және оларға берілген сипаттамадан психологияда оруақытта да жаңа багыттардың пайда болу үрдісін коре аламыз. Бүл түсінікті де. Қазіргі кезде адамның мүмкіндіктерін білудің, адамзат іс-әрекетінің әртүрлі салаларында олардың психологиялық ерекш еліктерін ескерудің мәні ерекше. Дегенмен, қазіргі психология оның жаңа салаларының пайда болуымен гана сипатталып қоймайды, сонымен қатар оның әртүрлі салаларының арасында бірден бір тыгыз байланыстың қалыптасуымен ерекшеленеді. Бүл үрдіс екі 14 бағытта іске асады. Өзара қарым-қатынастың нәтижесінде бір салаға екінш і сал ан ы ң ы қ п ал ы м ен ж аң а дамуы аңгарылады, екінші жағынан, өрбір сала біртүтас және біржүйелі сипатқа ие болады. Психологияньщ басқа салаларының арасында жалпы психология ерекш е оры н алады. Ж алпы п сихология психологияньщ саласы ем ес, п си х о л о ги ян ьщ б асқа салаларымен бір қатарға қоюға болмайды. Жалпы психология ересек а д ам н ы ң п с и х и к а л ы қ іс -ө р е к е т ін ің ж алп ы заңдылықтарьщ зерггейді. Жалпы психология психологияньщ міндетгерін, едіснама мәселелері мен өдістерін, психикалық қүбылыстардың қалыптасуы мен практикалық іс-әрекетті зерттейді. Жалпы психология психология гылымыньщ барлық салалары мен бөлімдерінің дамуының іргелі негізі болып табылады. Ж алпы психология курсында жалпы теориялық қағидалар жөне негізгі әдістер туралы ғылыми түсінік беріледі, психологияньщ негізгі гылыми үгымдары, зандылықтары туралы сипатталады. Психология ғылымы көптеген жаратылыстану, әлеуметтік және философиялық ғылымдармен байланысты. Ғылымдар жүйесінде психология ғылымына қандай орын беріледі, басқа ғылымдарда психологияньщ м әлім еттерін пайдалану мүмкіншіліктерін түсінуге көп нөрсе байланысты немесе керісінше, қандай деңгейде психология басқа ғылымдардың нөтижелерін пайдалана алады? Қогамдық гылымдардың ішінде философия, саяси экономика, тарих, өнертану, педагогика ғылымдарымен байланысты. Бүл гылымдардың барлыгында да адамның саналы іс-өрекеті зерттеледі, демек, психология айналысатын мәселелер қарастырыдады. Педагогика ғылымы үшін психологияньщ жүйесі, мәні ерекше, себебі жеке түлганың даму зандылықтарын, баланың жас және дара ерекшеліктерін білу теориялық негіздеуге көмектеседі және оқыту мен тәрбиелеудің ерекше тиімді өдістерін жасауга практикалық жол көрсетеді. Психологиялық білім мүгалімге шәкірттердің жас және дара ерекшеліктерін ескере білуге, уақытында оларда таным қызметінің жагымды дагдыларын қалыптастыруға, жаңа сезімдерді, ерік-қай рат қаситеттері мен мінез бітісін уақытында аңгаруга көмектеседі. Психологаялық білім мүғалімге өзіне-өзі талап қою үшін және оқушыларды тиімді оқыту мен тәрбиелеуге қажетті сапаларды дамыту үшін қажет. Психологиялық білім өзін- өзі тәрбиелеуге де өте керек. Психикалық қүбьшыстарды ғылыми түсіну әрбір адамға ө зін ің жеке басындағы 15 қасиеттерінің күшті және өлсіз жақтарын дүрыс айыруына бағыт береді. Жеке басывдағы жағымды қасиеттерді ілгері дамыту, ал кемшілік жақтарын болдырмау үшін көмектеседі. П сихологияны ң педагогикам ен бай ан ы сы н а ерекш е тоқталуды қажет етеді. Сез жоқ, бүл байланыс әруақытта да болады, К.Д.Ушинский кезінде былай деп атап көрсетті: “Адамды жан-жақты тәрбиелеу үшін оны жан-жақты зертгеу қажет”. Бүл жерде психологияның практикалық мэнін нақты түрде көрсетіп түр. Егер педагогика психологиялык, қүбылыстардың табиғаты туралы білімге сүйенбейтін болса, онда ол педагогикалы қ кеңестер мен нүсқауларды ң қарапайым жиынтығына айналар еді ж әне мүғалімге көмектесуге қабілетті ғылым болудан қалар еді. Педагогиканың барлы қ саласын дамытуда (жалпы педагогика, дидактика, жеке пендерді оқыту әдістемелері, тәрбие теориясы) психологиялық зертгеулерді қажет ететін мәселелер пайда болуда. Осы айтылгандардың барлыгы қазір гі психология гылымдардың түйіскен жерінде екендігін дәлелдейді. Психология бір жагынан, философия ғылымдарымен, екінші жағынан, жаратылыстану ғылымдарымен, үш інш іден, өлеуметтік ғылымдармен байланысты аралық жағдайда орналасқан ғылым екендігін дәлелдейді. жүктеу/скачать 11,67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|