28 маусымындағы шешімімен баспаға ұсынылды
жүктеу/скачать 2,13 Mb. Pdf көрінісі
|
9e6c0eda3dd9ea94e26c2b2470b9a301
- Бұл бет үшін навигация:
- Қозы Көрпеш-Баян сұлу , Алаша хан , Бабажақатын
|
Мазар (араб.– сыйынатын орын ) – мұсылмандардың қаза болған адам қабіріне тұрғызатын сәулет ескерткіші. Мазар тұрғызу дәстүрімұсылман елдеріне кең тараған. Мысалы, Ауғанстандағы Мазари-Шарифпен Герат, Ирактағы Неджеф пен Кербала, Ирандағы Мешхед пен Кум, Өзбекстандағы Бұқара мен Хиуа ма- зарлары тарихилығымен әрі жергілікті дәстүрлі мәдениеттің дамуына тигізген ықпалымен ерекшеленеді. Археологтар қазақ жерінде мазар тұрғызу дәстүрін ежелгі көшпелілер дәуірінен (андронов мәдениеті, сақ дәуірі) бастау алды деп есептейді. Қозы Көрпеш-Баян сұлу , Алаша хан , Бабажақатын кесенелері ортағасырлықмазар тұрғызу ескерткіштері саналады. Мазарлар Маңғыстау түбегі және Батыс Қазақстанда көп кездеседі. Қазақ жеріндегі мазарлардың пішіні, негізінен, шаршы немесе шеңбер үлгісінде келіп, төбесі күмбезделіп өрілетін болған. Қабырғасы шикі немесе күйдірілген кірпіштен қаланып, әрлеу жұмысына өрнекті кірпіш, терракот тақтайша және жылтыр бор тас материалдарын қолданған. Қасбеті мен пештағына, күмбезіне, нақышты өрнектер мен қабырға безендіруіне фриз тәсілдерін пайдаланған. Ислам діні мен мәдениетінің өркен жаюына байланысты Мазардың қабырғалары мен маңдайшаларына аят жәнехадисүзінділері жазылып, қабір басына құлпытас қойылатын болды. Ортағасырларда Қазақстан жерінде кесене тұрғызу дәстүрі одан әрі жалғасты. Солардың ішінде өзінің алғашқы нұсқасын осы күнге дейін сақтағандары да бар. Бүтін қалған, бұзылмаған күмбездер мен барабандары бар Алтын Орда дәуірінен қалған кесенелер көп емес болғандықтан, Сырлытам бірегей болып келеді және бастапқыдағы түрі бойынша пікір тию үшін осы құрылымдардың әжептәуір түрде сақталып қалған қалдықтары бар ескерткіштер ерекше бағалылыққа ие. Қазақстан аумағында осы кезеңге жататын кесене бар, ол 47 Іңкар-дария ауылынан оңтүстікке қарай 25 шақырым жерде, аттас ағыс құрғақ арнасының жағасында орналасқан. Асан ата кесенесін Орталық Азияның барлық түркі халықтарының мұрасы деуге болады. Кесене Қызылорда облысы Шиелі ауданыБәйгеқұм теміржол бекетінен шығысқа қарай 5 км жерде орналасқан. Салынған уақыты – XVI ғ. ғимарат авторы белгісіз. Сәулет өнері Қазақстанның Х-ХІІ ғасырларда Қарахан дәуірінде өркендей бастады. ХІҮ-ХҮ ғасырларда да архитектуралық маңызы бар ірі құрылыс салына бастады. Ол кезден бізге жеткен сәулет өнерінің тамаша үлгілеріне жүктеу/скачать 2,13 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|