ІІ БӨЛІМ.
Қазақ әдебиеттану ғылымының туу дәуірі 1900-1904 жж.)
ғай, аққан жұлдыз, Темірқазық, Жеті
қарақшы, Үркер, т.б.
12. Түс жору.
13. Ойын және онымен байланыс-
ты түрлі мәтел, тақпақ, әңгіме.
14. Аңыз.
15. Шежіре: а) жеке адам; ә) тайпа;
б) ру; в) ата; г) хан.
16.Тұрмыстық жыр. («Қыз Жібек»,
«Қозы Көрпеш-Баян сұлу», «Айман-
Шолпан», т.б.).
17. Айтыс): а) ру айтысы, ә) тайпа
айтысы, б) қыз бен жігіт айтысы,
в) жұмбақ айтысы, г) хат айтыс.
18. Мақтау өлеңдер: а) жеке адам-
ды мақтау, ә) тұтас руды немесе ата-
ны (ата жұртты не белгілі бір жерді),
б) қандай да бір оқиғаны, затты, жа-
нуарды, т.б. мақтау.
19. Жоқтау: а) қайтыс болған кісіні
не жер аударылғанды, ә) ата жұртты,
б) жастықты, в) сүйгенін т.б.
20. Жылау-сықтау.
21. Көңіл айту, жұбату.
22. Сатира, ирония және эпи-
грамма (жамандау, мысқыл, келеке,
кекесін-келемеж, шағу).
23. Билік сөз.
24. Бата, алғыс.
25. Қарғыс.
26. Күлкі, көңіл ашу сөз.
27. Әзіл.
28. Үгіт өлең.
29. Зар заман толғау.
30. Патша және Қоқан үкіметіне
қарсы және чиновниктердің бас-
сыз ды ғына қарсы қыздырушы, на-
мыстан дырушы өлең.
31. Болжау өлең.
32. Өсиет өлең.
33. Ғұмырнама мен өмірбаян.
34. Бесік жыры.
35. Үйлену тойы жырлары: а) жар-
жар, б) тойбастар, в) беташар.
36. Ғашықтық өлең (жігіт өлеңі).
37. Қоштасу өлең.
38. Көрісу өлең.
39. Сәлем өлең.
40. Әруақпен сөйлесу.
41. Емшілік өлеңдер: а) бақсының
жын шақыруы; ә) оқу; б) арбау; в) кө -
шіру, қағу; г) үшкіру, дем салу; е) са-
дақа сұрау, құдайы, назире; ж) кітап
ашу; з) бойтұмар; и) құмалақ салу,
жауырын қарау.
42. Өтірік өлең.
43. Жарамазан.
44. Боғауыз өлең.
45. Діни әдебиет.
46. Араб-парсы өмірін көрсететін
әдебиет (қысса).
Міне, Досмұхамедовтің осы клас-
сификациясына қарап отырсақ, оның
«Егер аталған қазақ халық әдебие-
тінің барлық мазмұн-мәнін бір жер-
ге жинақтасақ, онда қазақ өмірінің
барша қыры бейнеленетінін көре-
міз» деген сөзінің рас екеніне күмән
кел тіре алмайсыз. Егер бұл пікірі-
міз ге қа зіргі қазақ фольклористика-
сын дағы қалыптасқан классифика-
цияда тұрмыс-салт жырлары құра-
мында айтылып жүрген бесік жы-
Ре
по
зи
то
ри
й
Ка
рГ
У
120
Достарыңызбен бөлісу: |