Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й Ка рг у әож кбж



Pdf көрінісі
бет342/444
Дата03.10.2024
өлшемі3,59 Mb.
#146739
түріОқулық
1   ...   338   339   340   341   342   343   344   345   ...   444
Байланысты:
Okulik XX kazak adebiet

ІІІ БӨЛІМ. 
Қазақ әдебиеттану ғылымының қалыптасу жолдары
С. Қирабаевтың «С. Сейфуллин» 
(1962), Е. Ысмайыловтың «Ақын және 
революция» (1964), Т. Кәкішевтің 
«C. Сейфуллин» (1967) секілді ең-
бектері мен көптеген зерттеу мақа-
лалар сәкентану ілімінің негізі қалана 
бастағанын танытты. Жеке дарын-
дар шығармашылығын осы кезге 
дейін қол жеткізген монографиялық 
очерк немесе портрет дәрежесінен 
тереңдете зерттеу шұғыл қолға алын-
ды. Оған осы 60-жылдардың ішінде 
ғана жарық көрген М. Дүйсеновтің 
«Ілияс Жансүгіров» (1965), «Ақын 
мұраты» (1967), Т. Нұртазиннің 
«Б. Майлин творчествосы» (1966), 
«Жазушы және өмір» (1960), Б. Ыс-
қақовтың «C. Дөнентаев» (1966), 
Ы. Дүйсенбаевтың «С. Торайғыров» 
(1967), Б. Наурызбаевтың «Б. Май-
лин прозасы» (1967), М. Қаратаевтың 
«М. Әуезов» (1967), Т. Әбдірах-
манованың «Ақын сыры» (1965) 
секілді монографиялары айқын дә-
лел. Бұлар ғылыми-зерттеушілік 
ой-пікірдің кемелдене бастағанын 
ғана емес, жеке ақын-жазушылар 
мұрасын тұтас, толық және жан-
жақты зерттеудің үлгісін көрсетіп 
берді. Идеялық-шығармашылық мә-
се лелері осы шақта жетекші болып 
отырған әдіснама талап-тілектері-
не сай қарастырылғанымен, ұлттық 
әде биеттануға үлес болып қосылған 
қорытындылар жасалғанын жоққа 
шығаруға болмайды. Ал шынына 
келгенде, қазақ әдебиетінің идея-
лық-шығармашылық мәселелері әде -
биеттің 
таптығы, 
халықтығы, 
пар тиялығы қағидаларына тіке-
лей байланысты еді. Осыған сай 
20-30-жылдардағы қазақ әде бие-
тінде идеялық-шығарма шылық прин-
циптердің орнығу процесі де арнайы 
зерттеле басталды. М. Қаратаевтың 
«Қазақ прозасында социалистік реа-
лизмнің қалыптасуы» (1965), Б. Кен-
жебаевтың «20-жылдардағы қазақ 
совет әдебиеті» (1961), Т. Кәкішевтің 
«Октябрь өркені» (1962), «Дәуір 
суреттері» (1967) секілді еңбектерінің 
жарық көруі заман талабынан туған 
еді. Олардан қазіргі көзқарасқа сай 
қате ой-тұжырымдар табу оп-оңай. 
Бірақ, қазақ әдебиеттану ғылымының 
қалыптасу жолын маркстік-ленин дік 
әдіснама қағидаларына орай болса 
да орнықтыру жолындағы ғылыми 
ізденіс ретінде көрінетін тұ жы рым-
дарын жоққа шығаруға еш болмай-
ды. Себебі, ғылыми-зерт теушілік 
ой-пікірдің басқа жолға бара алмаған 
тұсаулы кезеңіндегі хал-жағдайын 
тү сіне отырып, басшылыққа алынған 
әдіснама негізінде болса да дамытуға 
жол бастағанын теріске шығара-
тын болсақ, 1970-1980 жылдардағы 
көптеген ғылыми еңбектердің жа-
зылуының барлығы дұрыс болып са-
налмас еді.
Орайы келгенде айта кету ке рек, 
ғылыми-зерттеушілік 
ой-пікірдің 
ХХ ғасыр басындағы әдебиеттен 
әріге бармауының себептері де бар. 
Б. Кенжебаев 1959 жылғы конферен-
Ре
по
зи
то
ри
й
Ка
рГ
У


362


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   338   339   340   341   342   343   344   345   ...   444




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет