Екінші том маса астана, 2022 ахмет байтұрсынұЛЫ
жүктеу/скачать 6,35 Mb. Pdf көрінісі
|
А.Байтұсынов Маса жинақ
| ДАҒДАРЫС
Ой Алла, заман нендей түрленіп тұр, Айтуға тілің жүрмей күрмеліп тұр. Оң-теріс, обал-сауап құр сөз болып, Сан заттар «сап» деп жүрген кірленіп тұр. Көпірген көп қиалдар жел болып тұр, Негіздік «күрес» пенен «бел» болып тұр. «Қанқұмар Шыңғыс пенен Темір еді, Несі одан бұ күнгінің кем болып тұр». «Мысықтар» Арыстанға жем болып тұр, Көз жасы көртышқанның көл болып тұр. Айырылып атадан ұл, құстан сыңар Алысқан «ауру» «сау» тең болып тұр. Бәйгеден қосқан жерде күш келіп тұр, Жолдасып қанша нәрсе істеліп тұр. «Ғайса» жоқ, «Мұхамбетті» қатал дейтін, Байағы «Абыл-Қабыл» тұс келіп тұр. Мың қоссаң бәйгеден күш, мың келіп тұр, Өтірік қатарласып тең келіп тұр. Томардай үкі тағып, тұмар байлап, Қосқанмен алдында қай шын келіп тұр. Жер жүзі қызыл қанға бойалып тұр, Ес кетіп, ескі намыс ойанып тұр. Үлгілі Еуропа ұлттарынан, Үлгі ал деп айтуға ауыз ұйалып тұр. (Қазақ, № 161, 1915). 313 ҚОЙАН Мұз төсеп, қармен басып, құбан қып тұр, «Мал құтын ойсыратам, ойам» деп тұр. «Қабанды қоймен өтсе имену жоқ, Бір жайып жүрегіңді қойам» деп тұр. Ала көз қимасыңа жетіп алып, «Малды алып, адамыңды ашықтырып, Қырамын бәріңді де жойам!» деп тұр. Ал, Алаш, білге салып, бермен жібер! Ол қай бір-біріңе неге тобам» деп тұр. «Әй мұжық, сіз де мына біл!» деп отыр, «Сөзімді құлағыңа ал!» деп отыр. «Қорқытып қазақтардан көп қолқа алғыш, Атақты мен ақ қойан жыл», деп отыр. Мұжықтар: «Мынау астық, анау пішен! Солардан өнгендей сен кім?» деп отыр. «...» да адам қор нар аң ба әйді?» деп, Кемсініп, келемеж ғып, ендеп отыр. Қай қазақ нақ осындай балуан боп, Қойанға қарсылық қып үндеп отыр. (Қазақ, №163, 1915). 314 ТУҒАН ТІЛІМ Кенің бай, келімің мол, туған тілім! Дыбыстың теріп сөз ғып, буған гүлін. Қайырған қайдағыны жүйрік ең сен, Мен тосып құтыла алмас қусам білім. Қонып тұр, ордаң міне, жаңа жұртқа, Салып тұр ұлың «қазақ» көзін сыртқа. Жау болсаң, жақындама, аулақ жүр деп, Ел болсаң, есігім бос, ен деп ұлтқа. Балықтай жүзіп адам, құстай ұшқан, Түндігің ашулы тұр күн-батыстан. Ғылым мен кереметтің кенін тапқан, Нұр кірер білім, өнер мол жақ тұстан. Кірлетпей келген сақтап анам бұрын, Ордаңды шала қоймас енді құрым. Алыстан әлде қандай жат көргенсіп, Кіргендер тамсанатын танып сырын. Біреулер мұнараға «мінетін-ді», Құрындай деп жыр дегбеге күлетін-ді. Биіктен төмен түсіп қарағанда, Көзінің жаңылғанын білетін-ді. Кемсініп көбің ордамды адасқандар! Тіліме жау боп найза қадасқандар! Бір айттым, екінші айтам, бұл үшінші, Жорта бер, жолың алыс, адассаңдар. 315 Мен болман болдырамын «татар» десең, Мен жатпан «бір бөлмеңде» жатар десең! Өтпеймін тамағыңнан «жұтам» десең, Жолым бір, қолым міне, «қатар» десең!». (Қазақ, №167, 1916). жүктеу/скачать 6,35 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|