И С Л А М Ғ А Д Е Й ІН Г І Ә Д Е Б И Ж ӘД ІГЕР Л ЕР
2. ЕНИСЕЙ ЖДЗБД ЕСКЕРТКІШТЕРІ
Е
нисей ө зен д ер ін ің бойы н ан таб ы л ған алғаш қы б елгісіз ж азуларды
байқап, дүн и е ж үзі ғал ы м д ар ы н а тан ы сты рған А м стердам қаласы н ы ң
бургом истрі, картограф Н иколас В итсен (1 6 4 1 -1 7 1 7 ) болды . О л осы н дай
м ағы насы белгісіз ж азуларды ж инап, б асп асөзде ж ариялады . О сы м әлім еттен
хабардар болған С .Р ем езов, И .С траленберг, Д .Г .М ессерш м идт, П .С .П аллас
тэрізді зерттеуш ілер өздері Ресей аум ағы нан бай қап , тап қан ж азбалары н жер-
ж ерде ж ариялай ды . Бұл ж азбалар таб ы л ған ай м ағы н а қарай атаулармен ж эн е
нөм ірленіп те белгіленген. Ж азба ескерткіш терд і негізінен С .Е .М ал ов зерттеп,
кітап етіп ж ариялады . Ж азба ескерткіш тер б ірқатары М и нусин м узейін е
тап сы ры лған , қалғандары ж ергілікті ж ерлерде о рн аласқан .
2.1. ХЕМЧИК-ЧЫРГДКЫ (Е 41) ЖДЗБД ЕСКЕРТКІШІ
Аудармасы
I. Ерлік даң қы м (ы з) артқан ы зтұк тұ қы м ы л ы қ өр, ар, ен д о сы м а м ы ң еріме,
асыл адж ам а, ақы л-кең ес алуш ы тағам а (н ағаш ы м а), асы лы м а ...
II. А талары м ны ң ер аты ¥ й ұ қ , Ө чөн үйі еді. Ш аб ақы лы өр, асы л, алып
тұқы м ы ң ы з артқан, ерен дос, ақы л-ес, ақы л-ес аты асы ра ны ғайтар, көркейтер
ж үз ерім е ...
III. Ер аты м И ола мен ерлік даң қы м ж и ы рм а тоғы з асы лы м а, елу іні туы сы м а
асы лы м а,
IV. Ш аб нем ересі сон ш а артқан аталары м д о с іні еткен ақы лды баға мінер
алты ж үз таң балы ат ...
V. арты қ ата, өгө, баға едің, алты ны м едің ер Ө чөн, өгө, асы л оғұз, сақ тұқұм ұ,
ы зтұқ ж үзі аркырт, қы рғы з, тоғы з оғұз, сегіз оғұз ұр ұ ғұ ақы л-есі үй, елім нің
сы йы ж үз ер ата, адж а, өгө ақы л-есім е,
VI. ерлік даң қы м ата, аға еркек н ы ғайтуш ы м а, аж а, өгөм ө, б ағы нд ы ра бар-
дым.
VII. Ш ы ң іш імен барды м . Айаулы аға, үйлі ага асы лы м а алда күйі асар атам,
тұқы м ы ң ы зды ң атақ-ені - еру үй.
VIII. Елш і екендігіңе н ы ғайта дем еуш ім , еренім , д о сы м н ы ң ені, қасиетті до-
сым ес-түсінігі ары м Ө чөн ата, ер дж ұрты ңды ійдірер атам, түқұм ұңы з атақ-ені
- еру үй.
IX. А лпы с сегіз ж асы м а көрге кірдім, нағаш ы м а, бегім е, асы лы м а, ағам а ал-
пыс ер-токы м ды ат мінгіздім.
X. Оғұз, сақ тұқұмұ, ызтұқ жүзі арғын, тоғыз оғүз, сегіз оғұз, қы рғы з артығым
елі руын, оттобүқүлай руын, арысын, асылын дүниеден арты ма өтө, арты ма алдым.
Достарыңызбен бөлісу: 
