Кейбір мәселелері



Pdf көрінісі
бет38/208
Дата06.01.2022
өлшемі1,97 Mb.
#14352
түріЛекция
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   208
Байланысты:
ҚҚТ фонетикасы

Сөздердің жақындығы 
 
Еріндік  дауыссыз  дыбыстардың    бірін-бірі  ауыстыра  беретіндігін  жап, 
жабыл, жамыл, жауып деген мысалдардан да көреміз. 
– «Жақтас» пен «жауластың» мағынасы бір болған: жақтас ұйғыр тілінің 
нормасы бойынша, жаулас – қыпшақ тілінің нормасы бойынша қалыптасқан. 
– Тау, тағ, ту; суық, сұғық, ...
*
, су, сау сөздері де бір түбірден өрбіген. 
                                                           
*
 Анықталмаған сөздер. 


– жақын, жуық (ық – қосымша); жабыс, жуыс, жұғыс – бәрі бір түбір. 
– Азақ (қыпшақ тілінің нормасы, қазақшасы  – аяқ). Біздің «ез» дегендегі  -з 
«ер» дегендегі -р р дыбысының өзгерімі. Ер ізіне түсу: із=ей; ей+ер=ейер=ер. Осы 
күні ер деп те, ез деп те айтамыз. 
– Ыңыршақ – ыңғыршақ
–  Мағна,  мән,  мағана,  мәні,  мәніс,  мәнісі,  ...
*
  Кейде  тәуелді  сөз  тәуелсіздік 
қатарында  алынады  да,  бұрынғы  тәуелдік  жалғаудың  үстіне  тағы  бір  жамама 
тәуелдік пайда болады: отағасы – отағасыcы, қайсы – қайсысы
–  Саз=сар  (сарын);  сеспей  қатты  (сес=дыбыс);  сарын  –  монғол  тілінің 
нормасы, олар өгізді өгір дейді, саз – түрікше, түрік тілінің нормасы. 
– йадақ=айақ (қара Азақ.) 
– қар + на = пышақпен жарып жіберу. Бұрын о-дан ұ, ұ-дан ы пайда болған;  
қыр + на; қар > құр > қыр
– қыр + на = жону, қыру / қырқу / қыршу
– қыр + қыру (қырғыш), қырқу (қырықтық)


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   208




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет