210
Кесте 12.1 Биогаз өндірісінің сипаттамасы және типтік көздері.
Биогаз алынатын
көздер
Негізгі сипаттамасы
Қалдықтар
сақталатын орын
Метан (CH
4
), көміртегінің қос тотығы (CO
2
), гидросульфид
(Н
2
S), су буы, басқа сульфиттер және меркаптандар,
силоксан, оттегі, азот, аммиак және басқа да
қалдық газдар
Ағынды
суларды
тазалайтын
станциялар
CH
4
, CO
2
, Н
2
S, су буы, азот, аммиак, силоксан және басқа да
қалдық газдар
Сиыр көңі
CH
4
, CO
2
, Н
2
S,
су буы
Азық-түлік өндірісінің
технологиясы CH
4
, CO
2
, Н
2
S, су буы, азот, аммиак, силоксан және басқа
да қалдық газдар
Қалалық ағынды
сулар
CH
4
, CO
2
, Н
2
S, су буы, азот, аммиак, силоксан және басқа
да қалдық газдар
Сурет 12.1 Биогаз өндірісінің негізгі технологиялық сызбасы.
Биогаз бен биометан өндірісі шлам, көң және органикалық қалдықтарды кәдеге жарату есебінен
өндіріліп, тұрақты және сенімді түрде энергиямен жабдықтауға үлкен үлес қосады [3].
Биомассаны анаэробты ашытқан кезде қуатты энергия көзі ретінде қолдануға болатын биогаз
өндіріледі. Бұл көп сатылы биохимиялық үрдіс. Биогаз өндірісі кезінде құрамында көмірсулар, ақуыз
және майлары бар органикалық қалдықтар қышқыл түзуші бактериялардың көмегімен органикалық
қышқылдарға (мысалы, сірке, майлы, құмырсқа, пропиондық және т.б.) айналады [3–5]. Ары қарай
бұл органикалық қышқылдар ауыл шаруашылығында биотыңайтқыш ретінде қолдануға болатын
қоректік зааттарға өте бай дигестат атты жартылай қатты материалды қалдыра отырып, биогаз
құрамына кіретін метан, көміртегі диоксиді, аммиак, күкірт сутегі (H
2
S) және су буы (12.1 сурет)
сияқты компоненттерге айналады [6]. Анаэробты шарттардан басқа көптеген параметрлер, мәселен
37 мен 42°C аралығындағы температура (мезофильді шарт) не 50 ден 60°C дейінгі температура
(термофильді шарт), биомассаның адекватты қоспасы немесе микроағзалардың қоректік заттармен
жабдықталуы биогаздың тиімді және тұрақты өндірілуіне ықпал етеді.
Түрлі қуат көздерінен өндірілген биогаз метанның түрлі концентрациясын иеленеді.
Биогаздың негізгі компоненттері метан (50–80%), көміртегі диоксиді (20–50%), азот (1–4%),
сутегі (0–1%), басқа көмірсутектер (0–1%), оттегі ( 0–1%), күкірт сутегі (50–5000 ч/млн) және
аммиак (0–300 ч/) болып табылады [7–11]. Тұтынушылармен жеткізілетін табиғи газ 100%
Қышқ ыл
тү зуші
микробтар
Метаногены
ы
Орг.
оқ алдық тар
Қарапайым
орг.қ ышқ ы
лдар
Биога
зs
212
болашақта шығарындылардың нөлдік деңгейіне жетуге жағдай жасайды [14]. Энергиясы
тиімді ғимараттардың, көлік пен тұрақты өмір салтының мәні зор. Биометанның маңызын
ескере отырып, «қысқарту, қайтадан қолдану және кәдеге жарату» тәрізді сөздерге басымдық
бере аламыз [15–17].
Достарыңызбен бөлісу: