12.5 Биогазды тазалау және байыту Соңғы өнім, яғни биометан биогазды байытуға қызмет етеді. Биогазды сығылған биометан (CBM),
сұйытылған биометан (LBM), тек сутегі, метанол және т.б. жоғары калориялы түрлі отынға өңдеуге
болады. Сығылған биометан CBM мен сұйытылған биометан LBM СТГ және СТГ балама бола алады.
Биогаздың байытылу үрдісі жарықтандыру деп аталады, мұның салдарынан CO
2
, H
2
O, H
2
S және
басқа қоспалардың көптеген бөлігі жойылады. Биогазды тазарту және биогазды байыту
терминдерінің арасында шамалы айырмашылық бар. Биогазды тазарту H
2
S, су буы, NH3, қатты
бөлшектерді және т.б. жоюға қатысты болса, биогазды байыту CO
2
жоюмен байланысты орын алады
[31–33].
Биогаз табиғи газды бүрку қысымында болады немесе отын ретінде қолданылу үшін сығылады
және осылайша жоғары қысымды үрдістер биогазды байытуға жарамды. Мәселен, осылайша
биогазды биометанға дейін байыту әдістерінің ішінде реактивті еріткіштің көмегімен жоғары
қысымды тазалау технологиясы (HPRSS) жоғары қысымға негізделген бөлу үрдісін қолданады, бұл
CO
2
жою тиімділігін ұлғайтады және тазартылатын реакторлардың көлемін ұлғайта отырып, CO
2
ажырату жылдамдығына айтарлықтай әсер етеді. Осы технологияның көмегімен CO
2
бөлу
тиімділігіне жауап беретін, аммония бикарбонаты мен калий карбонаты сынды бағалы
тыңайтқыштарды өндіретін NH3 және KOH реактивті еріткіштері қолданылады [34, 35]. Осы
технологиялық тәсілде келесі экологиялық мүмкіндіктер орын алады:
І. топырақта тотығу (CO
2
түрінде) деңгейінің ең жоғары мүмкіндігіне жеткенге дейін көміртегін
үнемі кідіртіп отыру
ІІ. топыраққа дигестатта байытылған N-, K- және P- элементтерінің жергілікті
тыңайтқыштарын енгізу және
ІІІ. жергілікті топырақ тыңайтқышына биогаз тазарту қондырғысындағы құрамы CO
2
ерітіндісімен байытылған N- немесе K- элементтерін енгізу
Биогазды байыту үшін түрлі әдістерді пайдалана отырып, H
2
S, CO
2
N
2
, NH
3
сынды жағымсыз
компоненттер мен биогаздан алынған су буын жою. Олардың кейбіреулері төмендегідей сипатталған: