Қостанай, 017 ОӘЖ 005 (075) кбж 65. 292-93 (5Қаз)я73 у-12



Pdf көрінісі
бет20/107
Дата06.01.2022
өлшемі1,98 Mb.
#16137
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   107
Байланысты:
uakpaeva m kajyrbaeva g korporativtik karzhy

Амортизация  –  негізгі  құрал-жабдықтың  құнын  тозу  шамасына  қарай 
құрал-жабдықтың  көмегімен  шығарылатын  өнімге  көшірудің  объективтік 
процесі.  Еңбек  құралының  өндірістік  процесте  және  құн  құруға  қатысу 
ерекшелігі амортизацияның объективті негізі болып табылады. 
Еңбек  құралдарының  құны,    көшірілген  тауарлардың  құрылуы,  оларды 
нарықта  сатудан  кейін  ақшалай  нысанда  кәсіпкерге  қайтарылады  және 
амортизациялық  қоры  құрылады.  Ол  негізгі  қорлардың  тозуын  өтеу  үшін 
құрылған. 
Мұндай  тауарларды  сату  құнының  үлесінен  кейін,  жаңа  еңбек 
құралдарын  толық  ауыстыру  және  қалпына  келтіруден  (жөндеу)  кейін  қорлар 
ақшалай нысанда жинақталады  
Негізгі  құралдар  объектілері  бойынша  жылдық  амортизациялық 
аударымдар ай сайын есептеледі. 
Бірінші  айдың  толық  өтеу  объектінің  құнын  немесе  оны  есептен 
шығаруда  амортизацияны  есептеу  тоқтатылады.  Амортизация  негізгі 
құралдардың  толық  қалпына  келтіруде  амортизациялық  аударымдардың 
нормасы бойынша есептелген. 
Негізгі  құралдардың  қызмет  мерзімін  құқықтық  реттеу  және  тозуын 
есептеу  кәсіпорындардың  өздерімен  жүргізіледі.  Жинақталған  амортизация  –
негізгі құралды қайта өндіруде мақсатқа сай пайдаланылады. 
Негізгі  қор  объектісінің  амортизациясы  келесі  тәсілдердің  бірімен 
амортизациялық төлемдерді есептеу жүргізіледі

4, с.70


1. Біркелкі (тура) есептен шығару әдісі  қолданылғанда объектінің тозу 
құны  объект  қызмет  ететін  бүкіл  мерзім  ішінде  өндіріс  немесе  айналыс 
шығынына  біркелкі  есептен  шығарылады.  Аталмыш  әдіс  тозу  объектінің 
қызмет ету мерзімінің ұзақтығына байланысты деген ұйғарымға негізделеді. 
Мысалы, сатып алынған объект құны 200 мың. Тенге,  пайдалану мерзімі – 5 
жыл.  Жылдық  амортизациялық  аударымдардың  нормасы  –20%  ((1:5)х100%). 
Жылдық  амортизациялық  аударымдар  сомасы  40  мың.  тенге  (200x20:100). 
Мәліметтерді келесі сызба бойынша келтірейік: 
 


 
28 
 
Кезең басындағы қалдық 
құны мың.тенге  
Амортизация 
нормасы, 
%  
Амортизации 
сумма, мың. 
тенге  
Кезең аяқталғаннан 
кейінгі қалдық құны мың. 
тенге  
200  
20  
40  
160  
160  
20  
40  
120  
120  
20  
40  
80  
80  
20  
40  
40  
40  
20  
40  
0  
 
2.  Азаятын  қалдық  әдісіне  амортизациялық  аударымдардың  жылдық 
сомасы амортизация нормасымен және объектінің қалдық құнымен, есептелген 
негізге  ала  отырып,  осы  объектіні  пайдалы  пайдалану  мерзімін  және 
коэффициентін жеделдету, яғни ҚР заңнамасына сәйкес белгілеу. 
Мысалы.    Сатып  алынған  объект  құны  200  мың  теңге  тиімді  пайдалану 
мерзімі – 5 жыл. Амортизация нормасы, есептелген мерзімін негізге алына отырып 
пайдалану  ((1:5)х100%),  коэффициенті  жеделдету  2  көбейтіндер.  Пайдаланудың 
бірінші жылы амортизациялық аударымдардың жылдық сомасы бастапқы құны н 
негізге ала отырып анықталады,  объектіні сатып алу кезінде қалыптастырылған 
және80 мың теңге құрайды. Екінші жылы пайдаланудың амортизациялық мөлшері 
40%, бірақ қалдық құнынан, яғни бірінші жыл есептелген бастапқы құны сомасы 
мен амортизация арасындағы айырма және т. б. 
 
Кезең басындағы қалдық 
құны мың.тенге  
Амортизация 
нормасы, 
%  
Амортизации 
сумма, мың. тенге  
Кезең аяқталғаннан 
кейінгі қалдық 
құны мың. тенге  
200 
40  
80  
120  
120 
40  
48  
72  
72 
40  
28,8  
43,2  
43,2 
40  
17,28  
25,92  
25,92 
40  
10,36  
15,56  
 
3.  Есептен  шығару  құнынын  тәсілі  кезінде  пайдалы  пайдаланудың 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   107




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет