1.2. Саяси жүйе теориялары Саяси жүйе теориясын ХХ ғасырдың 50-60-шы жылдары
американдық саясаттанушылар Д. Истон, Г. Алмонд,
Р. Даль, К. Дойч және т.б. (7-сурет) қалыптастырды.
13
Г. Алмонд атап өткендей «жүйелер парадигмасы» «XVIII-
XIX ғғ. саяси ғылымда үстемдік құрған биліктің бөлінуі
парадигмасының орнына келді».
14
Экономикадан, әлеуметтанудан және кибернетикадан
алынған жүйелі тәсілдеме идеялары саяси жүйе
тұжырымдамасының негізін құрады. «Саяси жүйе» түсінігін кеңірек теориялық тұрғыдан жалпылау қажеттілігі
осындай тұжырымдаманың пайда болуы мен таралуының
негізгі себептерінің біріне айналды. «Саяси жүйе» түсінігін
енгізу саясатты институттандырудың формальды (ресми)
құрылымдары көзқарасы тұрғысынан ғана емес, олардың
өзара ара қатынасы көзқарасы тұрғысынан да талдап,
саясаттың дербес сала ретіндегі біртұтастығын түсінуге
жол ашты. Осы сынды тәсілдеме жүйенің тұрақтылығы мен
өзгермелілігін қамтамасыз ететін факторларды анықтауға
көмектесті.
Саяси саладағы үрдістер, оның бейсаяси сипаттағы
әлеммен өзара қарым-қатынастары туралы (құндылықтар,
құрылымдар арасындағы процестер, олардың өзара қарым-
қатынас ерекшеліктері) біртұтас түсінікті қалыптастыру
саяси ғылымдағы жүйелі тәсілдеменің дамуын айқындады.
