Қазақстан республикасы жоғары оқу орындарының Қауымдастығы с. Қ. Тұртабаев
жүктеу/скачать 1,75 Mb. Pdf көрінісі
|
|
│ R Пептидті тізбекте ретпен орналасқан N - шеті мен С - шетіне байланысты пептидтер векторлы болып келеді. N-шетінде бос амин тобы, ал, С-шетінде бос карбоксил тобы орналасқан. Тізбек N – шетінен → С – шетіне қарай бағытталған. 31 Басқа органикалық қосылыстар тəрізді пептидтер химиялық реакцияларға түсе алады, бұл олардың құрамындағы бос амин жəне карбоксил топтарына ғана емес, сонымен қатар бүйірлік (радикал) топтарына да байланысты. Осы реакциялардың ішінен ерекше екі реакцияны айтуға болады. Бірінші: пептидтерді қыш- қылдармен немесе сілтілермен ыдырату нəтижесінде бос амин қышқылдарын бөліп алуға болады. Екінші: пептидтердің динитрофтор-бензолмен реакцияға түсуі - маңызды реакция. Бұл қосылыс пептидтердің бос a-аминтобымен байланысып динитрофенилпептид түзеді. Осы реакция белоктар мен пептидтердің құрамындағы амин қышқылдарының реттеліп орналасуын N-шетінен бастап анықтауға пайдаланылады. Белоктардың қасиеті мен қызметі олардың құрылымы мен амин қышқылдарының орналасу ретіне тəуелді, амин қышқылдық құрамы өзгерген жағдайда белоктың қасиеті де, қызметі де өзгеруі мүмкін. Мысалы, гипофиз гормондары – окситоцин мен вазопрессин нонапептидтер болады, олардың айырмашылығы 3 жəне 8 орындағы екі амин қышқылдарының өзгеруінде. Демек құрылымдары ұқсас болған пептидтердің бұл айырма- шылықтары қызметтерінің өзгеруіне əсерін тигізді. Тірі ағзада бос күйінде пептидтер кездеседі, олардың көпші- лігі биологиялық активті. Мысалы, гормондардың кейбіреулері химиялық табиғаты жағынан пептидтер. Ал гормондар ішкі се- креция бездерінің маманданған жасушаларынан бөлініп, қан арқылы басқа мүшелер мен ұлпаларға тасымалданып, олардың өздеріне тəн атқаратын қызметін тəртіпке келтіреді. Кейбір улы 32 заттар да пептидтерге жатады, саңырауқұлақтардағы аминтин де- ген улы зат, сонымен қатар көптеген антибиотиктер де пептидтер болып табылады. жүктеу/скачать 1,75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|