119
I т о п: М.Мақатаевтың Отан, туған жер, оның адамдары туралы өлеңдерінің
айналасында пікір қозғап, сол туралы өз пікірлерін корғау.
II т о п: Ақынның махаббат, достық тақырыбындағы жырлары туралы пікірлесу, оны
қорғау.
III т о п: Поэзия, өзі туралы өлеңдерін талдау, пікірлерін қорғау.
IV т о п: Емхана, тағдыр, өлім мен өмір туралы (элегиялық сипаттағы) жырлары
айналасында пікірлесу, пікір корғау.
Барлық топ мына проблема айналасында жұмыс істейді: «Мақатаев поэзиясының
идеялық-эстетикалық ерекшелігі, табысы».
'
Әр топқа нәтижелі жұмыс үшін, көмек ретінде мынадай үлестірме нұсқаулар таратуға
болады:
_ Өзіңе ұнаған ақын жырларын сұрыптап алып (тақырып негізінде), мына
мәселелерге көңіл бөл:
а)
Өлеңнің көтерген проблемалары, өзіндік ерекшелігі;
ә) Бұл өлең несімен ұнады, оны нақты мысалдармен
(өлеңнің өзінен мысалдар келтіру арқылы) дәлелде;
б)
Өзің талдап отырған жырлар туралы ақындар,ғалымдар естелігіне,
пікіріне назар аударып, әрине, ондай материалды тапсаң, сол туралы өз ойыңды ортаға сал
(оларға
қосыласың ба, жоқ па - екі жағдайда да ойыңды дәлелді етіп жеткіз);
в)
Өзің талдап отырған тақырып айналасындағы басқа да ақындар жырларына
назар аударып, жалпы Мақатаев поэзиясының өзіндік беті, өзіндік үні туралы пікір
қорытындыла, ақынның өзіндік табысы, ізденісін сарала;
г)
«Мен Мұқағали поэзиясынан не таптым?!» сұрағының айналасында ізден;
д)
Басқа топ жұмыстарына қоятын сұрақ әзірле;
е)
Мұқағали лирикалары туралы өтетін осы сабаққа қандай тақырып қояр
едің?
Ары қарай ақын поэзиясы туралы қосымша материалдар тізімі, азды-көпті сыни-
зерттеулер ұсынылады. Бұл материалдар оқушылардың өз беттерімен талдау, пікірлесу
жұмыстарына көмек береді. Сабақты «пікір қорғау» түрінде өткізуге болады. Ақын
шығармаларын өз беттерімен оқи отырып, өз пікірлерін жинақтап, дәлелді түрде қорғау
жұмыстары жоғары сыныптарда лирикалық шығар маларды оқушыларға өз беттерімен
оқытудың тиімді жолда-рының бірі. Сондай-ақ, әдеби пікірталасқа баулуда бұл жұмыстың
тиімділігі зор. Сабақтың кіріспесінде әр оқушы тақырып айналасында пікір таластырады.
Әркімнің әр түрлі тақырып таңдауы, әр түрлі пікірде болуы занды нәрсе ғой.
Ары қарай әр топ өзінің шағын сабағын жүргізеді. Оны әр топтың жетекшісі өзі
жүргізеді. Әр оқушы өз пікірін өлеңнен үзінді оқи отырып, немесе сыншылар еңбегінен
нақты мысалдар келтіре отырып, дәлелдейді. Бір топ екінші топқа сұрақтар қояды,
толықтырады, әдеби викториналар арқылы сабақты одан әрі жандандыруға болады. Әр топ
өз тапсырмасы туралы сөйлеп болған соң, сол топтың жұмысына қорытынды ретінде
ғалымдар пікірінен үзінділер оқудың маңызы ерекше болып табылады. Себебі, сыншыл
ғалымдар пікірі оқушылар ойын, түсінігін терендетеді, айқын жолға салады, таба алмаған
сұрақтарына жауап бергізеді. Санаулы уақыттар ішінде (мейлі, 1 ай оқысын өз бетімен) ірі
ақындар шығармашылығын толық меңгеру - үлкен адамдарға да күрделі, қиын дүние.
Ал мұндай сабақ түрлерінен оқушылар бір-бірінен бірталай ақпар, білім алады, өйткені
олар ойларына ой қосады, пікірлеседі, таласады, оқып үлгермеген дүниелерін басқалардан
естиді, қызықса, оны ары қарай окиды. Жалпы, жоғары сынып тек лирика ғана емес, басқа да
жанрларды өтудегі ең тиімді әдіс - еркін пікірлесу, әдеби таласқа түсу, өз пікірлерін дәлелді
қорғай білу. Сондықтан мұндай тиімді оқыту жолдарын іздену - әр мұғалімнің басты
мақсаты болмақ.
Достарыңызбен бөлісу: