Синоптикалық кесте
Негізгі
элементтер
Мақсаттары
Қорегі
Алатын
сиақысы,
марапаты
Істейтін жұмысы
Рух
Мәңгілік
Азаттық
Ақиқат
Жаратушымен
бірігуге ұмтылу
Жан
Шексіздік
Тұлға-
сыздық
Ләззат
Ішкі жан дүниеңе
үңілу, Құдайға
жалбарыну.
Намаз оқу
Зерде, Таным
(Интеллект)
Білім, нұр,
білгенді қылу
Ой
Даналық
Ойды шоғырлан-
дырып ұю
(медитация)
Жүрек
Бақытқа
шомылу,
Жылылық
Сезім
Сүйіс-
пеншілік
Махаббат
Үйлесімді
және шабытты
белсенділік
Жігер
Тау қопара-
тындай
үздіксіз
қимыл
Күш,
Қайрат
Тындыр-ған
шаруасы,
Тыныс алуы
Тыныс алу,
гимнастикалық
жаттығуларын
үзбей жасау
Адамның
тәні
Денсаулық,
Салауатты
өмір салты
Тамақ
Ақша
Күнделікті жұмыс
істеп, пұл табу
30
ІІІ БӨЛІМ
«Төменгі жоғарғыға сәйкес, жоғарғы төмендегіге
сәйкес», – деген түсінік бар. Адамның қажеттілігі мен
атқаратын міндеттерінің әртүрлі нәзік бастауларының
барлығын адам тәнінің атқаратын міндеттері мен қажет-
тілігін негізге ала отырып түсіну оңай болады. Осыны
қазір біз тәніміз бен психикалық өміріміздің негізгі эле-
менттерін синоптикалық кестенің көмегімен көрсету
арқылы түсіндіріп береміз.
Алдымен тәнімізден бастайық. Ол нені қажет етеді?
Әрине денсаулықты. Дені сау болу үшін оған тамақ қа-
жет: тән тамақтануы керек. Тамақ табу үшін ақша болуы
шарт. Ақша табу үшін жұмыс істеуің керек. Бәрі қарапай-
ым.
Заттық – фәни әлемдегі тәніміздегі құбылыстар
жоғарғы рухани әлемде яғни нәзік денелерде де қайта-
ланады. Білу шарт: осы ағымдар негізгі адам құрылымы-
ның элементтері: жігерінде (воля), жүрегінде, зердесінде,
жанында, рухында толықтай қайталанып жүреді. Әрбір
элемент белгілі бір мақсатқа ұмтылады. Нәтижеге жету
үшін олардың қоректенуі қажет. Тамақ табу үшін ақша
керек; ақшаны тек еңбектенсең ғана табасың.
Жігерді (воля) алайық: оның мақсаты – тау қопара-
тындай үздіксіз қимыл-қозғалыс, ол дегеніңіз – күш-қай-
рат. Жігер – міндетті түрде заттарға, адамдарға, жағдай-
ларға әсер етіп оларды басқаша құрып өзгертуі керек.
Бірақ, ол қуатты қоректі тілейді. Жігердің қорегі – күш;
жігер тамақтанғанда ғана өзін білдіре алады. Өзіне та-
мақ сатып алу үшін ақша қажет. Оның ақшасы – әрекет,
іс-қимыл; өзінің қуатын арттыру үшін жігер әркез бой-
31
күйездіктен, қимылсыздықтан, іс-әрекет қылмаудан ау-
лақ болуы шарт. Тек қана іс-әрекет, тау қопаратындай ты-
нымсыз қимыл-қозғалыс жасауға әдеттеніп барып қана,
жігер өзіне күш-қайрат «сатып» алып, құдіретті күшке
айналады. Қандай болмасын денелік қозғалыс, іс-әрекет,
тынымсыз қимыл сіздің жігеріңізді арттырады.
Келесі жүрек. Жүрекке не қажет? Жүрекке өзінің
кеңдігін, жылылыққа ұмтылуын, қуанышқа, бақытқа
бөленуін сезінуі қажет. Оның тамағы – сезім, алатын си-
ақысы – махаббат, сүйіспеншілік. Сіз сүйген кезде, маха-
ббат оның «сатып» алатын «ақшасы» болып неше түрлі
сезімдерге бөленіп құлпырып, түлеп кетесіз. Егер сіз сүй-
іспеншіліктен айырылсаңыз, онда бақытты жоғалтып,
ызғардың тұңғиығына батасыз. Махаббат пен сүйіспен-
шіліктің баға жетпес байлығын қалай ғана сақтап қа-
луға болады? Ол үшін күнделікті бүкіл әлемдегі жан ие-
лерімен араңыздағы үйлесімділікті (гармония) сақтаңыз.
Зердеге (разум) не қажет? Оған жан-жақты терең
рухани Ілім қажет. Зерде – Жаратушының нұрына шо-
мылып, білім алуға ұмтылады. Оның тамағы – ой. Жақ-
сы ойларды сатып алатын ақшасы – даналық. Даналықты
әкелетін іс-әрекет – ойды шоғырландырып ұю (медита-
ция). Тек даналық қана сіздің зердеңізді жақсы ойлармен
қоректендіре алады. Осының нәтижесінде зердеңіз Жа-
ратушының нұрымен нұрланады. Сізге Алланың нұры
жауады.
Жанның жаршысы (идеал) – кеңістік және шексіздік.
Адамның жаны – Бүкіл әлемдік жанның тозаңдай бөлініп
кеткен бөлшегі. Ол өзін адам тәнінде мүсәпір, езіліп-жан-
32
ІІІ БӨЛІМ
шылған, шектелген қалыпта сезініп, оның бар қалауы –
шексіз кеңістікке сіңіп, әлемдік болмыспен бірігіп кету.
Осы қалыпқа жету үшін оған арнайы қорек: жоғарғы са-
наның барлық қасиеттері – тұлғасыздық (безличность),
өз-өзінен бас тарту (самотречение), өзін құрбандыққа
шалуы (жертвенность) қажет. Бұл тамақты сатып алатын
ақша – ләззаттанып (экстаз) барып рухани әлеммен бірі-
гіп кету. Бұны іске асыратын жұмыс – Ішкі жан дүниеңе
үңілу, намаз оқып Жаратушыға жалбарыну, Оның ша-
пағат нұрына бөлену.
Достарыңызбен бөлісу: |