Қазақстан республикасы білім жəне ғылым министрлігі
жүктеу/скачать 11,28 Mb. Pdf көрінісі
|
ӘЛЕУМЕТТІК-ЭКОЛОГИЯ-ЖӘНЕ-ТҰРАҚТЫ-ДАМУ-1
| -әлеуметтік:
-экологиялық индикаторлар. Тұрақты даму экономикалық индикаторларының экологиялық және қорлық дағдарыстардың айырмашылығы бар. Қорлық дағдарыс - бұл қордың немесе бірнеше түр қорының таусылуы. Осы дағдарыстан шығуы мүмкін, егер таусылған қор орнына жаңа технологияларды жасау немесе қорларды жаңа технологиялық циклдерден шығару. 92 ӘЛЕУМЕТТІК ЭКОЛОГИЯ ЖӘНЕ ТҰРАҚТЫ ДАМУ Оқу құралы Экологиялық дағдарыс – табиғи экожүйелермен қамтамасыз етілетін қоршаған орта тұрақтылығы мен реттелуінің жоюлуы. Экологиялық дағдарыс ұғымы алғаш рет XX ғасырдың 70-жылдарында сол уақытта өндірістік күштердің өсуі мен қоршаған ортаны қорғаудың арасындағы қарама-қайшылықтардың шиеленісуі болып жатқан дамыған капиталистік елдерде қолданыла бастады. Тұрақты дамудың әлеуметтік аспектілерінің индикаторлары қоршаған ортаның тұрақтылығы бұрынғы қалпына келу бағытында тиісті қызмет ету керек. Болашақта тұрақты даму индикаторлары мен олардың аймақтық және жаhандық мақсаттарға арналған жүйелер халықаралық деңгейде тиісті келісіммен болуы және халықаралық стандарттарға сәйкес болуы керек. Тұрақты даму индикаторларының өте маңызды қасиеті олардың ғылыми негізі болуы кажет. 2000 жылы Қазақстан Республикасының Үкіметі «2001-2004 жылдардың тұрақты дамуына арналған институциональдық күшейту» бағдарламасын қабылдады. Бұл бағдарлама Қазақстан халықаралық жобаларының бірі, ең ұзақ мерзімді және өз мақсаттарымен күрделі. Бағдарламаның негізгі мақсаты - тұрақты даму институттарының дамуы арқылы мекеме арасындағы және сектор аралық тосқауылдарды жою, тұрақты дамумен ойдың, акпараттық және сараптамалық деңгейін өсіруі. 2001-2004 жылдардың тұрақты дамуына арналған институциональдық күшейту бағдарламасы тұрақты даму институттарының дамуын күшейтеді, экологиялық ұйымдық қызмет және ой деңгейінің артуы, басқару жүйесі толық жетіледі. Бағдарлама аясында тұрақты дамуға арналған ынтымақтастық тосқауылдардың өзара әсерін жеңуімен талдау және кепілдемелердің дайындауы өткізіледі. XXI ғасырдың Қазақстандық күн мәселесін өндеуі, сонымен қатар тұрақты даму ұлттық кеңесін жасауына көмектесу. Бағдарламамен басқару Басқару Комитетімен жүзеге асады, бұл Комитетке министірліктердің және ведомстволардың өкілдері кіреді, оның мәжілісіне Парламент мүшелері, халықаралық ұйымдарды 93 шақырады. Жаhандық күн тәртібі - XXI ғасырдың күн тәртібіне енгізілетін компоненттерімен мониторинг өткізіледі және тұрақты даму бағдарламалары жүзеге асады. Аймақтық ынтымақтастық топ қызметі негізгі бағыттарымен халықаралық ұйымдарға көмек көрсете келе және тұрақты даму стратегиясын орындайды. Аймақтық процестерде жүзеге асады, мысалы, НАТО жобасына Қазақстандық Комитетенің «Орталық Азиялық аймақтың тұрақты дамуы» табиғи ресурстар және қоршаған ортаны қорғау министірліктері (МПРООС) және т.б. Дәл осы процестер сияқты аймақтық, халықаралық ынтымақтастық және жаhандану кеңейеді, көп жақты өкілеттіктермен бағытталған құрылымдардың жасау қажеттілігі айқындалады. Сондықтан, тұрақты даму институттарының үш деңгейі бар: 1. Ашық форум. 2. Саяси институттар. 3. Техникалық институттар. Ашық форум- тұрақты дамудың Азиялық - Тынық мұхиттық ұлттық комитеттердің күшті аймақтық деңгейі. Олардың негізгі қызметі ең басты аймақтың тұрақты дамуымен жоспарын құрады, институттарды екі топқа бөледі, саяси және техникалық деңгейлер. Саяси институттар- көп жақты ынталарға, алдыңғы бағыттарға және стратегияларға көмектесу мақсатымен аймағы жоғалған елдерді бұрынғы қалпына келуіне арналған форумдармен қалыптасады. Техникалық институттар- қоршаған ортаның аймақтық стратегиялардың қалыптастыруымен шұғылданады, ашық форумда техникалық талқылаулар және ғылыми көмек көрсету қамсыздандырады. |