7-ТАРАУ
МЕКТЕПТЕ ИНФОРМАТИКАНЫ ОҚЫТУ ТҮРЛЕРІ,
ƏДІСТЕРІ ЖƏНЕ ҚҰРАЛДАРЫ
7.1 Информатиканы оқыту түрлерi мен əдiстерi
Оқу-тəрбиелеу үдерісінің тиімділігі оны ұйымдастырудың (неме-
се ұйымдастыру түрлері) алуан түрлерін қолдану өнеріне тəуелді бо-
лады. «Оқытуды ұйымдастыру түрлері – бұл мұғалім мен оқушының
өзара əрекетінің ерекшеліктері, басқару мен өзін-өзі басқарудың
ара қатынасы, оқыту орны мен уақыт ерекшеліктері, оқушылардың
саны, оқытудың мақсаты, мазмұны, əдісі, құралы мен нəтижелері
көзқарасы тұрғысынан оқыту үдерісінің толыққанды жүйелік сипат-
тамасы» [1, 307 б.]. Оқытуды ұйымдастыру түрлерінің жіктемесінің
көптеген əдістері бар [1-5].
Атақты чех педагогы Я. А. Коменскийден (1592-1670) бас-
тау алған оқу үдерісін ұйымдастырудың сыныптық сабақ жүйесi
отандық мектептiң бүкiл тарихындағы сабақты ұйымдастырудың
құрылымдық негiзi болып табылады. Мектептегi сабақ оқытудың
сыныптық-сабақ жүйесiнiң негiзiн құрайды, оның ерекше белгiлерi:
жастары жəне дайындық деңгейлері бірдей оқушылардың оқу
топтарының тұрақты құрамы (сынып); əрбір сынып өздерінің
жылдық жоспарларына сəйкес жұмыс істейді (оқытуды жоспар-
лау); оқу үдерісі, бір бөлігі келесі бөлікпен жеке өзара байланысқан
түрде іске асырылады (сабақ); əрбір сабақ тек бір ғана пəнге арнала-
ды (монизм); сабақтардың үнемі кезектесіп отыруы (сабақ кестесі);
оқу сабақтарының кестесiн анықтау; мұғалiмнiң жетекшi рөлi
(педагогикалық басқару); оқушылардың танымдық іс-əрекеттерінің
түрлері мен формалары қолданылады (іс-əрекеттің вариативтілігі)
[2]. Əрбір сабақ үш бірлікті: оқыту, тəрбиелеу, дамыту мақсаттарына
жетуге бағытталады. Өткізілетін барлық сабақтардың ішінде ара-
лас сабақтардың үлесі 75-80%-ды құрайды. Практикада аралас
сабақтар кеңiнен таралған, оның құрылымында мынадай элемент-
тер (кезеңдер) ерекшеленеді: 1) оқытылған материалды қайталау
(білімді өзектендіру); 2) жаңа білімді оқыту, жаңа біліктіліктерді
қалыптастыру; 3) бекіту, жүйелеу, қолдану; 4) үйге тапсырма беру.
162
АКТ-ны қолдану мектептегі сабақтың сипатын елеулі түрде
өзгерте алады, ол оқу-тəрбиелеу үдерісін ең жақсы түрде қамтамасыз
ету үшін, оқытуды ұйымдастырудың жаңа түрлерін іздестіруді
өзекті етеді. Сабақтың инновациялық түрлері, дəстүрден тыс сабақ
– «дəстүрден тыс құрылымнан тұратын тосын шығарылған оқу
сабағы» пайда болады [2, 530-б.].
И. П. Подласый əртүрлі жіктемелерді талдау негізінде сабақтың
негізгі типтерінің нақтыланған тізімін келтіреді: «1) аралас сабақ;
2) жаңа білімді меңгеру сабағы; 3) жаңа біліктілікті қалыптастыру
сабағы; 4) өтілген материалдарды жалпылау жəне жүйелеу сабағы;
5) бiлiм, біліктілікті бақылау жəне түзету сабағы; 6) білім мен
біліктілікті практикада қолдану сабағы» [2, 526 б.].
Қазіргі заманғы сапалы сабақ жауап беретін жалпы талаптардың
ішіндегі бастысы – ғылымның жаңа жетістіктерін қолдану.
Компьютерлік техниканың үлкен мүмкіндіктері, дүниежүзілік желі
интернеттен алынатын ақпараттың аса зор əр алуандығы, бүгінгі
күнгі бар білім беру жүйесімен терең қарама-қайшылықта. «Жаңа
ақпараттық мүмкіндіктерді дəстүрлі сабақ шеңберіне бейімдеу» [6,
136-б.] қажет жəне осы мағынада оқытуды ұйымдастырудың жаңа
түрі ретінде компьютерлік сабақ жайлы айту орынды.
Информатика пəнінің маңызды ерекшелігі – оқушылардың
компьютердегі жүйелі жұмыс істеуі болып табылады, сондықтан
сабақтарды көлемі мен компьютерді пайдалану сипаты бойынша:
демонстрация, зертханалық жұмыс, практика деп жіктеуге болады.
Достарыңызбен бөлісу: |