34-жаттығу. 1. Берілген үзіндіден омонимді тауып, лексикалық тәсіл
бойынша талдаңыз.
«Түгел сөздің түбі бір, түп атасы – Майқы би». Сөз қасиетін бейнелейтін
бұл нақылдың қайдан, қалай шыққаны өзінен-өзі көрініп тұр. Тарихи деректер
мен аңызға қарағанда Майқы би он екінші ғасырдың бірінші жартысында,
Шыңғыс хан тұсында өмір сүрген қазақтың атақты биі болған.
Ертеде он екі би орман ішінде жүрген жас шыңғысты тауып алып, оны
арбамен үйіне әкелмекші болды. Сонда Майқы би тұрып «Мен ақсақпын ғой,
Шыңғыспен бірге арбаға мініп отырайын, - дейді. Билер бұған көнеді. Қалған
он бір би Шыңғыс пен Майқы отырған қол арбаны сүйретіп Шыңғыстың туған
шешесінің үйіне алып келе жатады. Есік алдына тақала бергенде билер
«Шыңғыстан соң бірінші болып үйге кім кіреді?» деген сөз шығарады. Олар
таласа келіп Шыңғысқа жүгінеді. Шыңғыс Майқыға қарайды. Сонда Майқы:
- Әдетте, арбаға жегілген өгіз есік алдында қалып, оны айдаған адам
үйге кірмеуші ме еді? – депті.
- Сол сол екен, осыдан былай қарай Майқы Шыңғыстың төбе биі
болыпты деседі.
2. «Лексикалық тәсіл» деп нені айтамыз?
3. «Бас» сөзіне лексикалық талдау жаса.
