2006 жылдан бері Қазақстанда дистанциялық оқыту жүйесі өңделуде.
Дистанциялық оқыту жүйесі күндізгі және сырттай оқыту түрлерін ауыстырмай,
керісінше толықтырады.
ДОЖ – бұл модульдік оқыту технологиясының ең ыңғайлы түрі, ол
тұтынушыға және қазіргі ақпараттық және байланыс желісі технологиясының
экономикалық тиімділігін және бағытын көрсетеді.
Дистанциялық оқытуда – оқыту технологиясы оқытушы мен оқушының
аралық қашықтары жанында емес әртүрлі орында болуында. Дистанциялық
оқытудың түсінігі оқыту түрінде қолданатын, мұғалім және оқушының бір-
бірімен аралық қашықтарына және оқыту процессінің ерекше түрдегі тәсілдерін
және әрекеттік нысанын енгізу.
Қазіргі сапада оқыту тәсілінің дистанциялық оқытуда қолданатыны: кейс
технологиясы, тд – теледидар және жүйелеп оқыту технологиялары.
Кейс технологиясы – негізгі тестілеу оқу-әдіснамалық материалдардың
жинақтама жиынтығын және оқушының өзіндік оқып біліп, жұмыс жасауға
жіберу (оқытушы маманның кеңесімен — өңірлік орталығы консультантпен).
Тд технологиясы — эфирлік, кабельдік және теледидарлық жүйелеу
негіздері арқылы технологияны пайдалануда.
Технология жүйесі – Интернеттік жүйелеу негіздері арқылы оқушыға оқу-
әдіснамалық материалдармен және өзара оқытушы және оқушының қарым-
қатынасында инртерактивті технологияны пайдалануда.
Дистанциялық оқытуда — типологияның әртүрлі белгілерімен өткізуге
болады: оқыту мақсатымен; оқыту – тәртібімен; пәндік ерекшеліктерімен;
оқушының дайындық деңгейімен; оқушының жасымен хабардар болу;
пайдаланатын технологияның базасымен және т.б.
Бірден — бір ілгерілеудің ең жаңа пайдалы жағы — интернативтілігі.
Жаңа нысанның, жаңа дүниемен қалайда өзара әрекеттесудегі жан-жақты даму
түрі. Интерактивті технологиялар. Кешенді шешім: мұғалімдерді оқытып үйрету,
интерактивті тақталарды, проекторларды, тестілеу жүйелерін, бағдарламаны
қамтамасыз ету.
Жаңа ғасырда – ақпараттық іс-әрекет барысын тек қана тышқан ғана емес,
клавиатура және монитор басқарады. Сіздің алдыңызда интерактивті тақталарды
және тестілеу жүйелерін ашатын, жаңа құрылысты толық технологиялар
жасалған.
Интерактивті тақта проектормен қатар демонстрациялауда, компьютердің
тышқанның орнын алмастырады және слайдтар мен компьютерлік анимация
28
жасауда, жұмыс тақтасында және жай кәдімгідей табиғи бормен қолданып
жұмыс жасайды.
Интерактивтік interaction – терминін ағылшын тілінен аударғанда «өзара
әрекеттестік» деген ұғымды білдіреді. Интерактивті түсінігі информатика,
коммуникация және өнеркәсіпті әрлендіру аймағында қолданады. Объекті
аралық өзара әрекеттесудегі нысанның ерекшелігін суреттейді[6,87].
Бұл интерактивті тақтаның (ИТ) – құрылысында дәріс беруші немесе
баяндамашы екі түрлі құрал-сайманды біріктіріп: кәдімгі маркерлі тақта мен
экранда ақпараттың кескінін бейнелейді.
Интерактивті тақтаны меңгеруде арнайы машықты немесе білімді қажет
етпейді. Интерактивті тақта жұмыс бастамай тұрғанда, кез-келген дерек көзіне
компьютерге және проекторға қосқанда, экранда проекциялық кескіндер пайда
болады, сонда сіз тікелей тақтаның жоғары жағынан жұмыс жасай аласыз.
Баяндамашы компьютердің тышқанымен жоғарыдан төмен қарай
қозғалысының әсерінен, толық игеруіне болады. Ол не жасай алады? Тақтада
слайдты, көріністі, сурет салуды, әртүрлі сызбалар сызуға, таңба салуға, кәдімгі
тақтадағы сияқты нақты сызықтарды жасауға, компьютерлік файл түрінде
сақтап, кейінге редакциялауға, принтордан басып шығаруға, факспен жан-жаққа,
электрондық почтамен жіберуге болады.
Интерактивті тақтада жазу арнайы электрлі қалам ұшпен және саусақпен
жүргізеді. Баяндамашы қолына арнайы маркерді алып, экранда: керекті
орыдарды айналдырып сызуға, сурет салуға, жазылған мәтіндерді толықтыруға
немесе дәлдеп түзетуде, кескіндермен жұмыс жасайды[6,64].
Сенсорлық ұйымдастыруда ұсталуға қатысты және тарататын үйлесімді
электрондық дыбыстық белгіні, қолдың жазатын имылы тойтарыс береді. Тақта
лотпен маркердің үш түрлі түстерімен және өшіргішпен жабдықталған. Бүгінгі
таңдағы ақпараттық қоғам аймағындағы оқушылардың ойлау қабілетін
қалыптастыратын және компьютерлік оқыту ісін дамытатын жалпы
заңдылықтардан тарайтын педагогикалық технологиялардың тиімділігін жоғары
деп есептеуге болады.
Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың «Келер ұрпақ алдында зор жауапкершілік жүгін
арқалап келеміз»,- деген сөздері жай айтыла салған жоқ.Еліміздің
болашағы,көркеюі, өркениетті елдер қатарына қосылуы,білімді,тәрбиелі,саналы
ұрпақтың қолында және осындай ұрпақ тәрбиелейтін жаңа технологиялармен
қаруланған білімді,өрісі кең ұстаздардың алақанында.
Пайдаланылған дерек көздері:
1.Молоков
Ю.Г.,
Молокова
А.В.
Актуальные
вопросы
информатизации,1998.
2.Бобко И. М. Образования //Образовательные технологии: Сб. науч. ст.
Вып.1. Новосибирск: СИОТ РАО, 1997, с.77-81.
3.Полат Е. С. Новые педагогические и информационные технологии в
системе образования//-М., 2000.
29
4.Балапанов
Е.
Қ.,
Бөрібаев
Б.
Б.,
Дәулетқұлов
А.
Б..
«Жаңаинформациялықтехнологиялар. Информатикадан 30 сабақ» 242-380 бет,
2003 жыл.
5.Абдрашева Г. К. «Информатика: Оқуқұралы»-Астана, 2007 жыл. 298-302
бет.
6. Матрос Д. Ш., Полев Д. М., Мельникова Н. Н. Управление качеством
образования на основе новых информационных технологий; М:; 2001; 30-33 б.
7.Полат Е. С. Дистанционное обучение: Учебное пособие для вузов /Под
ред.– М., 1998.
8. Васильева И.А., Осипова Е.М., Петрова Н.Н. Психологические аспекты
применения информационных технологий // Вопросы психологии. 2002, №3
30
Алимбаева А.И.,
«Бозанбай орта мектебі» КММ
Бастауыш сынып мұғалімі
ТАРИХ ЖӘНЕ ӨЛКЕТАНУ ОҚУШЫЛАРДЫҢ АЗАМАТТЫҚ ЖӘНЕ
ПАТРИОТТЫҚ ҚАЛЫПТАСУЫНДАҒЫ НЕГІЗГІ БӨЛШЕГІ
Қазақстан Республикасы өзінің тәуелсіз мемлекет бола алатындығын бүкіл
әлемге дәлелдеді. Ендігі басты міндет - осы мемлекеттің өркендеп өсуі,
халықтың әлеуметтік, экономикалық жағдайын көтеру. Қазақстанды "Отаным"-
деп таныған әр азаматтың осыған өз әлінше үлес қосуы- бұның басты
шарттарының бірі. Жастарға патриоттық тәрбие берудің бағдарлы идеяларын
Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың "Қазақстан - 2030" Қазақстан халқына Жолдауының
"Қазақстан мұраты деп аталатын бөлімінде: "...біздің балаларымыз бен
немерелеріміз ... бабаларының игі дәстүрін сақтай отырып қазіргі заманғы
нарықтық экономика жағдайында жұмыс істеуге даяр болады. Олар бейбіт, абат,
жылдам өркендеу үстіндегі күллі әлемге әйгілі әрі сыйлы өз елінің патриоттары
болады" - деп үміт артып отыр. Отанға деген сүйіспеншілік, туған жерге құрмет,
патриотизм тұлғаның дамуындағы ең жоғарғы деңгейді сиапттайтын аса
маңызды рухани игіліктердің бірі. Ол адамның Отан игілігі үшін қызмет етуінен,
қажет болса, сол мақсат жолында ғұмырын құрбандыққа шалуға дейін баруынан
көрінеді. Елжандылық, туған жерге деген құрмет-әркімнің дербес парызы, ар-
ұятының ісі. Ол ана құрсағын жарып шыққан пенденің пешенесіне бірден ұялай
қалмайтыны тағы да ақиқат. Патриотизм- санаға біртіндеп қалыптасатын,
тынымсыз тәрбиенің нәтижесінде орнығатын ұлы сезім. Әркімнің өскен
ортасына, қалыптасқан қоғамына қарай түрліше дамып, алуан сатылы деңгейде
болатын, үздіксіз тәрбиенің жемісі. Патриотизмдердің ең алғашқы шарты-
мемлекеттік рәміздерге – туға , елтаңбаға, әнұранға құрмет. Өйткені, оларда
халқымыздың өткен өмір тарихы, бүгінгі игіліктеріміз, болашақ мақсаттарымыз
айшықталған. Қазақстанның әнұраны орындалған шақта чемпион аталған
спортшыларымыз сағыз шайнап тұрмай, ұлттың ұлы музыкасына қосылып,
көзінен жас моншақтап тұрса, бүкіл елдің мәртебесі әсері күмәнсіз. Осы
мемлекеттік рәміздерден басталған тәрбие тұлғалардың қоғамдық бағыт-
бағдарын
анықтайды,
адамгершілік
құндылықтарын
қалыптастырады,
әлеуметтік белсенділігін жоғарылатып өз іс- әрекеттеріне жауапкершілігін
арттырады және Отан игілігі жолында қызмет етуге ұмтылады. «Патриотизм, -
дейді ұлтымыздың батыры Б. Момышұлы, - Отанға, мемлекетке деген
сүйіспеншілік,
жеке
адамның
аман-саулығы,
қоғамдық,
мемлекеттік
қауіпсіздікке тікелей байланыстылығын сезіну, өзінің мемлекетке тәуелді екенін
мойындау, яғни патриотизм дегеніміз – мемлекет деген ұғымды, оның жеке
адаммен барлық жағынан өткені мен бүгінгі күні және болашағымен қарым-
қатынасын білдіреді». Мектеп оқушыларын қазақстандық патриотизмге
тәрбиелеу ұстаздар алдына үлкен міндеттер жүктейді. Дүниетану, әдебиеттік оқу
31
сабағында өлкетану материалдарын халықтық педагогика қағидаларын ұстана
отырып, оқушыларды өз елі мен жерін сүюге баулу жүзеге асады. Отанымыздың
барлық өңірлерінің өлке тарихы жазылған дайын оқулық жоқ. Сондықтанда
«өлкетану» сабағы мұғалім мен оқушылардың ғылыми негізді ізденістері мен
шығармашылығына
негізделіп
жасалынады.
Бұл
оқушылардың
қызығушандығын арттырып, танымдық қабілеттерін дамытады, жиналған
материалдарды тарих сабақтарында пайдалану өте маңызды. Сабақ барысында
өлкетану материалдарына көп уақыт бөле алмайсың, сондықтан өлкетану
бойынша жеке курстар ұйымдастыру керек. Сабақтарымда өлке тарихы туралы
көп айтамын. Өлке тарихын, оның танымал тұлғаларын жақсы білген оқушыда
туған жерді, елді сүю, құрметтеу сияқты сезімдер тезірек қалыптасады. Өзінің
туған жері мен ұлы адамдары үшін мақтанады. Өздері де сондай болсам екен
дейді. Туған жеріме өз пайдамды тигізсем, өз үлесімді қоссам деп армандайды.
Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев «Қазақстанның әлеуметтік жаңғыртылуы
Жалпыға ортақ Еңбек қоғамына қарай 20 қадам» деген еңбегінде орта,
техникалық және кәсіптік, жоғары оқу орындарында «Өлкетануды» міндетті оқу
курсына енгізу туралы тапсырма берген болатын. Туған жерге деген құрмет
отаншылдықтың негізі болып табылады. Сондықтан да өлке тарихынан
мәліметтер беру және өлкетануды оқыту әдістемесіне енгізу арқылы
жастарымызды отаншылдыққа, ұлтжандылыққа тәрбиелей аламыз. Жас
жеткіншектерді Отанын сүюге тәрбиелеу бір кезеңдік іс емес. Адамгершілік
және патриоттық тәрбиені қалыптастыру процесінің өз идиологиясы және айқын
жүйесі бар. Мектептерде жас жеткіншектерді Отанын сүюге тәрбиелеу қазақ
халқының батырларының өмірі мен ерліктерін олардың туған жерін жауларынан
қаймықпай қорғағандықтарын баяндау арқылы жүзеге асырылады. Қобынланды
батыр, Алпамыс батыр, Ер Тарғын, Ер Көкше, Баян батыр, Қабанбай, Бөгенбай,
Райымбек батырлар , сондай-ақ аймақтық компоненттерді қолдану мақсатында
Ұлы Отан соғысының батырлары: Ұлан ауданында тұрғандықтан, Қ. Қайсенов, І.
Айтыков, Т. Тоқтаров, шығыстың қос жұлдызы Әлия Молдағұлова мен Мәншүк
Маметова, Бозанбай өзендері туралы мағлұматтарды сабақтарымда қолданамын.
Ұлан өзенін Қабай, Томарашы,Түгіске және Жанторы бұлақтары құраса,
басында Шібіке, Бозанбай, Төлеген бұлақтарынан және Әлібек өзенінен
құралады.Үлкенірек өзенге құяр жерінде неғұрлым кішірек Ботағара,
Шолаққайың, Қойшыбай бұлақтарынан құралған Сарбұлақ өзенін өзіне құйып
алып Қалбаның биік жоталарынан басталатын Сібе өзеніне құйылады. Бозанбай
ауылынан өтетін Бозанбай өзеніШібеке және Шарадан басталатын екі бастаудан
тұрады.Бұл өзенге жоғарыдан Төлеген бұлағы да қосылады. Ауылдың оң жақ
бөлігінен Әлібек өзені ағып келіп Алтай ауылының аяғында Бозанбай өзені екеуі
түйіседі. Бұл өзендердің сулары ерте көктемде қар суларымен толысып
арнасынан көтеріледі. Ауыл тұрғындары егістікпен айналысады. Атап айтқанда
картоп басқада көкөністер егеді. Отанын адамның өзі тануы тиіс. Оны жете
біліп, қадір- қасиетін ұққанда, тарихын, өткен жолын, қиындық мехнаттарын,
рухын, тар жол, тайғақ кешулерін көз алдынан өткізіп, жанымен сезе білгенде,
елдің басын біріктірген, жат жұрттықтардан жерін, суын, даласын, тауын, қанын
32
төгіп қайсарлықпен қорғап қалған ерліктерін сезіп білгенде ғана соған деген
мақтаныш сезімі оянады, Адам бүгінгі өзі басып жүрген топырағын, суын қадір-
қасиетін жете сезініп, өз еліне деген мақтаныш сезімі күшейе бастайды.
К. Д. Ушинский айтқандай, “Тәрбие дәрменсіз болмауы үшін ол халықтық
болуы тиіс” - дейді, яғни әрбір ұлттың өзіндік дәстүрін, салтын сақтап, сол рухта
тәрбиелеуге баса назар аудару қажеттігін ескерткен Сондықтан да біз жас
ұрпақты патриоттыққа тәрбиелеуде халқымыздың салт-дәстүрін, ерлік
үлгілерімен сабақтастыра жүргізуді орынды деп есептейміз. Бұдан шығатын
қорытынды, халық ауыз әдебиеті үлгілерінің кез келген жанрын бастауыш
сыныптардың оқу-тәрбие үрдісінде пайдалану оқушылардың тілін дамытудың,
дүниетанымын қалыптастырудың, оларға патриоттық тәрбие берудің бірден-бір
жолы болып табылады.
Бүгінгі Қазақстанның тәуелсіздік жағдайында мемлекет иесі болып отырған
ұлттың ұлттык-патриоттык сезімін тәрбиелеу қажеттігі туындап отыр.
Егеменді елді корғайтын жауынгерлер тәрбиелеуде ата-баба ерлігі
дәстүрлерінің алатын орны өте зор екендігіне ешкімнің де күмәні жоқ.
Еліміз ұрпақ тәрбиесінде дене күштері мен рухани күштері сай жетіліп,
шынығып өсетіндей етіп тәрбиелеу ісін қамтамасыз етуді тәрбие саласының аса
маңызды міндеттерінің бірі деп санайды. Жан-жақты үйлесімді дамыған, өзін-өзі
саналы игеретін азаматтар тәрбиелеуде дене тәрбиесінің яғни, ұлттық
ойындардың, жауынгерлік жекпе-жек, қоян-қолтық ұрысының алатын орны
ерекше болған. Оның куәсі сонау Атыраудан-Аттайға, Алабұғадан-Алатауға
дейінгі сайын даланы аталарымыз ешкімге бермей, қайта соның бәрін қанымен,
жанымен қорғап бізге мұраға қалдырған. Яғни, осыншама жерді қорғау және
қорғай отырып, мәдениеті мен салт-дәстүрін, әдеп-ғұрпын сақтау бұл
халқымыздың туған жерді, елді сүйетін, сол үшін күйетін ерлер тәрбиелей
білгендігінің көрінісі емес пе?! “Жастай берген тәрбие- жас шыбықты игендей
”деп, біз балаларға тәрбиені жастайынан халықтық педагогика элементтері мен
халық ауыз әдебиеттері үлгілерін пайдаланудан бастауымыз қажет. Өз халқының
алтын қорынан нәр алып, сусындаған әрбір жас бүлдіршін болашаққа өз
Отанының жанашыр азаматы, елін- жерін қорғайтын ері болып өсері сөзсіз.
33
Атабаева А.М.,
учитель истории и права
КГУ «Самарская сш №1»,
Кокпектинский район, ВКО
СОДЕРЖАНИЕ И ФОРМЫ ПАТРИОТИЧЕСКОГО ВОСПИТАНИЯ НА
УРОКАХ ОБЩЕСТВЕННЫХ ДИСЦИПЛИН И ВО ВНЕУРОЧНОЕ ВРЕМЯ
Лучшее средство привить детям любовь к отечеству состоит в том,
Чтобы эта любовь была у отцов.
Ш. Монтескье
«Я часто спрашиваю себя, каким будет, «казахстанец будущего? –
размышляет глава государства Н.А. Назарбаев в своем выступлении на съезде
молодежного крыла «Жас Отан» в Астане 14 мая 2008 г – Его глаза должны
гореть жаждой новых знаний. Его ум должен быть отточен для решения самых
сложных задач. Его сердце должно пылать беззаветной любовью к Родине».
Патриотизм является неотъемлемой частью общественного и гражданского
сознания, стержнем повседневного поведения, направляющим ориентиром
образа жизни. Человек не рождается патриотом, он становится им в ходе
воспитания и общественной жизни.
Основы патриотизма закладываются в семье. Первоначально это любовь к
родителям, родственникам. Затем любовь к родному краю, этносу, отношению к
окружающему миру. Патриотизм, как гласит народная мудрость, передается к
человеку с молоком матери и кровью отца.
Воспитание патриотизма, толерантности и национального согласия в
противостоянии таким понятиям как падение нравственности, «потеря
поколения», чувство иждивенчества, потребительства у молодежи, политической
инертности лежит в основе деятельности учителя современной школы. Как
избежать поверхностного подхода в реализации такой неоднозначной задачи, как
нравственное, патриотическое формирование личности, которая будет глубоко
предана стране, осознавая всю полноту своей ответственности перед народом и
будущими поколениями?
История любого народа – это уникальный духовный и нравственный опыт
жизни. История - это могучая и вечно живая сила, которая творит патриота,
гражданина. Патриотическое воспитание является целевой установкой каждого
урока общественных дисциплин, благодатный материал для чего дает изучение
истории Казахстана. Уроки истории призваны помочь учащимся пережить и
осмыслить все положительное, что было в прошлом. Это достигается, когда идеи
патриотизма раскрываются перед умом и сердцем воспитанника в ярких
эмоциональных образах, пробуждают в них чувства сопереживания,
благодарности к мужественным борцам за торжество правды, справедливости. В
тоже время знания о Родине должны вызвать не только гордость за ее
34
достижения, но и сердечную боль, тревогу, озабоченность тем, что у нас еще не
все так, каким должно быть.
В своей урочной и внеклассной деятельности стараюсь как можно больше
внимания уделять этому вопросу. Каждый урок, посвященный деятелям
казахской истории (Томирис, Касым хан, Наурызбай батыр, Аблай хан,
Казахские бии, деятели Алаш и. т.д.), полуторавековой борьбе казахского
народа против джунгарских захватчиков, полчищ Чингисхана, события 1986
года, и, конечно же, уроки, посвященные Великой Отечественной войне
содержат наиболее благодатный материал по воспитанию любви к Родине. С
первых же уроков темы важно создать определенный эмоциональный настрой.
Современные возможности ИКТ позволяют учащимся почувствовать сердцем
обстановку и использовать для исследования фонохрестоматию, отрывки
видеофильмов о войне, иллюстративный материал. Главное в деятельности
учителя – направить это исследование в нужное русло. Предоставить
аудиозаписи песни «Священная война», дать задание найти стихи о войне, голос
Левитана о нападении фашистских захватчиков на СССР и приказ о
мобилизации. Результатом такой самостоятельной деятельности учащихся
становятся сообщения-презентации о героической обороне Брестской крепости,
о Блокаде Ленинграда и о защитниках Сталинграда, о партизанском движении и
работе тыла в годы войны, в которые они вкладывают свою оценку и чувства.
На заключительном уроке темы-конференции: «Источники и значение
победы Советского Союза в Великой Отечественной войне» - проходит
обсуждение и сбор доказательств героизма советских людей, полководческого
искусства военачальников.
В индивидуальных и групповых выступлениях учащихся звучат примеры
мужества людей, их беспримерного подвига во имя Родины. Использую мелодии
«Нам нужна одна победа» и «Реквием», на фоне которого читаются строки из
одноименного произведения Р. Рождественского.
На уроке «Движение Алаш», красной нитью проходит материал о судьбах
алашевцев, их духовном и человеческом облике. Ребята выступают с
сообщениями о А. Байтурсынове и А. Букейханове, М. Дулатове и братьях
Досмухамедовых, А. Аспандьярове и др. В ходе презентации исследований
деятельности алашевцев, ребята рассказывают об их удивительной судьбе,
достойной восхищения, о том вкладе, который они внесли на благо Отечества.
Большую воспитательную нагрузку несут на себе также уроки по темам:
«Война саков против Кира», «Борьба казахского народа против джунгарских
завоевателей», «Защитники города Отрара». Воспитанию любви к родине
способствуют образы Томирис, Кабанбай и Богенбай батыров, Аблай хана и
Толе бия, защитников г. Отрара и др. Яркий рассказ учителя о событиях,
сообщения учащихся о судьбах их участников, все это создает героическую
картину
прошлого.
Эмоциональный
настрой
уроков
поддерживает
иллюстративный ряд, созданный самими учащимися и использование отрывков
из художественных произведений писателей – И. Есенберлина «Кочевники»,
35
«Золотая Орда», Б. Джандарбекова «Томирис», И. Калашникова «Жестокий
век».
В результате такого изучения исторических событий, происходивших в
разные периоды на казахской земле, учащиеся сами приходят к заключению, что
история Казахстана - наследие всех казахстанцев, кто связывает свое настоящее,
будущее внуков и правнуков с Казахстаном, богата примерами беззаветной
любви к Родине и героизма его защитников. Учащиеся устанавливают связь с
событиями всемирной истории. Каждый грек с раннего детства знает о подвиге
трехсот спартанцев, которые под предводительством юного царя Леонида в
течение трех дней и ночей противостояли семитысячному персидскому войску
во главе с Ксерксом. В истории нашего Отечества было более потрясающе
событие. В 1643 г. 600 казахских воинов под предводительством Салкам
Жангира в Орбулакской битве разбили и обратили в бегство пятидесятитысячное
войско джунгар. Там на Орбулаке, как и на Анракае, решалась судьба казахского
народа. Противник имел численное преимущество над казахским войском в 84
(!) раза, но наши предки сошлись с врагом в неравной схватке, потому что
решалась судьба родной земли. Большинство сложило головы в этой битве, но
враг не ступил на казахскую землю. Данный пример работы семиклассников на
уроке несет в себе высокий воспитательный потенциал.
В свое время известный педагог В. А. Сухомлинский писал: «…сила, и
эффективность патриотического воспитания определяется тем, как глубоко идея
Родины овладевает личностью, насколько ярко видит человек мир и самого себя
глазами патриота».
В своей работе по патриотическому воспитанию я использую тот
патриотический потенциал, который несет в себе краеведение. Знания о своей
малой Родине способствуют формированию любви к ней, бережному
отношению ко всему, что досталось от предшествующих поколений. Чтобы мои
учащиеся смогли внутренне воспринять идею патриотизма, сумели познать
радость познания нового о своей семье, о своей малой Родине, испытать радость
передачи добытых самостоятельно знаний своим сверстникам. Именно этот
материал важно использовать в работе учителя, чтобы вырастить гражданина не
на абстрактных идеалах, а на примерах из жизни родителей, сельчан, на
событиях из истории своего села. Воспитание патриотизма, уважения к старшим,
их судьбе строится на конкретной исторической почве.
К уроку – «Наши земляки – творцы Великой Победы» учащиеся готовятся
заранее, собирая материал о своих родственниках и земляках – участниках
войны и трудового фронта. Богатый и интересный материал находится у нас в
школьном и центральном музее села, содержательный и ценный материал о
воинах-земляках экспонируется мною в кабинете истории.
Урок начинается с песни на стихи Р. Гамзатова «Журавли» в исполнении М.
Бернеса. Подвожу учащихся к пониманию, что война затронула каждую
советскую семью, пришла в каждый дом. После этого объявляю тему урока, и
раздаю ксерокопии документов, наград, фотографии и медали родственников
учащихся с. Самарское, наших земляков. Обсуждение материалов в группах
36
заканчивается выступлениями о героях Советского Союза – самарчанах, о
тружениках тыла и их помощи фронту. Учащиеся зачитывают отрывки -
«Письмо на фронт», и «Письма с фронта», озвучивают сводки о трудовых
подвигах самарчан. Обращаюсь и к «Книге Памяти», знакомлю с ней учащихся,
рассказываю, как нужно пользоваться. Урок заканчивается под звуки песни в
исполнении Л. Лещенко «День Победы» и на лицах моих учеников я читаю всю
гамму эмоций, вспыхнувших в них после такого знакомства с прошлым.
Подобные уроки оказывают огромное воздействие, вызывают чувство
гордости за своих земляков и близких – участников величайших событий
истории и, надеюсь, заставляют гордиться подвигом Родины, спасшей мир от
угрозы фашизма. Раскрывать подвиги героев необходимо так, чтобы учащиеся
осознавали, почему наши далекие предки и недавние предшественники
жертвовали состоянием и любовью, самой жизнью во имя интересов Отечества.
Не хотел же умирать юноша-скотовод Ширак и полководец, руководитель
восстания И. Тайманов и акын М. Утемисов, автоматчик 8-ой гвардейской
стрелковой дивизии Тулеген Тохтаров и снайпер А. Молдагулова, сотни и
тысячи тех, кто бросался грудью на штыки и амбразуры, таранил вражеские
самолеты, не выдавал под страшными пытками военной и государственной
тайны. Не хотели, тем не менее, на смерть шли.
Воспитание патриотизма предполагает изучения законодательства
Республики Казахстан. Правовое просвещение знакомит молодых людей с
особенностями функционирования правовой и политической систем общества,
помогает им осознать свое место в них. На уроке Основ государства и права:
«Личные права и свободы» учащиеся проводят презентацию личных прав и
свобод по плану:
1.
Какие личные права и свободы должны соблюдаться в нашем
обществе?
2.
Существует ли проблема с их соблюдением?
3.
Нарушает ли государство права личности?
4.
Какие меры могут быть предприняты каждым гражданином для
защиты своих прав?
5.
Существуют ли государственные или общественные организации,
которые должны выступать защитниками личных прав и свобод? Насколько
эффективны их действия?
Работа над презентацией, благотворно влияет на развитие личности и
позволяет:
- расширить кругозор, найти и выделить главное в разнообразной
информации;
- развивать интеллект, сравнивать и обобщать данные;
- приобрести прочные знания по программе;
- формировать умение логически рассуждать;
- совершенствовать навыки работы на компьютере.
37
Сама презентация проводится в форме выступления групп, ответов на
вопросы, выпусков стенгазет и т.д. Наиболее эффективно задачи гражданско-
патриотического воспитания позволяет решать материал следующих тем:
- Казахстан в XIII – первой половине XV веков. (Завоевание монголами
земель Казахстана, Завоевательные походы эмира Тимура, Образование
Казахского ханства);
- Укрепление казахского ханства в XVI – XVII веках (Касым хан, хан
Хакназар, ханы - Есим, Тауекль и Тауке)
- Социально-экономическое и политическое развитие Казахстана в XVIII
веке и др.
В Самарской школе накоплен положительный опыт проведения внеурочной
творческой деятельности учащихся, что помогает мне как учителю решить
проблему нехватки времени для изучения по программе многих вопросов
истории и мировой культуры. Интересной формой внеклассной работы по
формированию патриотизма стал исторический клуб «Юный исследователь»,
который действует уже шесть лет в структуре школьного научного общества
«Эрудит». В составе клуба занимаются учащиеся 7-10 классов. Учащиеся здесь
готовятся и пишут свои проекты. Темы проектов я выбираю так, чтобы они были
связаны с жизнью, бытом, традициями, культурой народов, проживающих в
нашей Республике, с изучением биографий известных политических и
исторических личностей.
В середине первой четверти на первом заседании кружка учащиеся
знакомятся с предложенными темами и выбирают понравившуюся или
заинтересовавшую их тему.
Перед написанием работы на первых, теоретических занятиях клуба они
знакомятся с правилами исследования и организационными требованиями к
проекту. В период подготовки своих работ, каждая группа выбирает одну из
национальностей, проживающих в нашей стране. Учащиеся составляют план
исследования, изучают жизнь многонациональной республики и формируют в
себе уважение, признание представителей других этносов и диаспор, воспитывая
толерантность и гуманизм.
В 2015-2016учебном году ко Дню Независимости участники клуба
подготовили и представили интересную программу «След великих людей в
истории Казахстана», где в доступной и увлекательной форме рассказали об
известных личностях Казахстана. Неподдельный интерес детей, огромная
подготовительная работа кружковцев, оказали большое воздействие на умы и
сердца наших детей. К празднику – Первого Президента, члены школьного
научного общества «Эрудит» провели для учащихся 5-7 классов
интеллектуальную игру « Я – Гражданин Республики Казахстан», где участники
игры соревновались в своих знаниях и умениях. В процессе игры участники
проявили
удивительную
смекалку,
находчивость
и
коллективное
взаимодействие.
Особое место в патриотическом воспитании занимает государственная
символика. Уважение к государственным символам свидетельствует о
38
патриотизме и достоинстве казахстанского народа, является проявлением
высокой гражданственности, формирует чувство общности нации. Каждый
учащийся, осмысливая значение и роль символов в процессе становления
государственности, формирует собственное почтительное отношение к
государственному Флагу, Гербу и Гимну страны, осознает ответственность за
неуважение к государственным символам Республики.
В целях пропаганды и популяризации, правильности применения
государственных символов Республики Казахстан лекторская группа «Общество
и Природа» НО «Эрудит» проводит цикл лекций:
- «Прошлое и настоящее Флага Республики Казахстан»;
- «Главная песня страны»;
- «Наука геральдика»;
- «Авторы Гимна, Герба и Флага Республики Казахстан»;
В результате такой работы осуществляется главная воспитательная цель
образования – формирование у молодежи социальной ответственности, чувства
патриотизма, высоких нравственных и лидерских качеств.
Я думаю, слова великого мыслителя аль - Фараби о том, что «образование,
полученное без воспитания, может обернуться против человечества», актуальны
и сегодня.
Прививая чувство любви к родине и национального согласия учащимся, мы
преподаватели общественных дисциплин, даем возможность прикоснуться к
самым важнейшим духовным и социальным ценностям человечества, укрепляем
основы новой казахстанской государственности. Возрождая традиции и
достижения предшествующих поколений, создаем условия для поступательного
движения в будущее. В этом я вижу великую роль школьного образования, как
фактора обеспечения мира и стабильности путем воспитания специалистов в
духе толерантности и согласия.
Достарыңызбен бөлісу: |