Дипломной работы: Рейтинг доска Южно-Казахстанского политехнического колледжа (php+MySql)
жүктеу/скачать 3,2 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1.2.2 Оқу бөлімшелері - оқу процесін ұйымдастырудың негізі
- 1.3 Оқу процесін автоматтандыру
- 1.4 Қазіргі уақытқа бар оқу процесін басқару жүйесі аналогтарын
1.2 Пәндік облысты зерттеу
сипаттамасы
Қазақстан Республикасының білім беру жүйесі келесілердің жиынтығы ретінде анықталады:
сабақтас білім беру бағдарламалары мен түрлі бағыттағы және әр түрлі деңгейлі мемлекеттік білім беру стандарттары;
формалар, типтер және түрлер желілері;
білімді басқару органдары мен оларға бағынышты мекемелер мен ұйымдар. Қазақстанда жүзеге асырылатын оқыту бағдарламалары келесі бөлімдерге бөлінеді:
мамандық(негізгі және қосымша). Жалпы білім беруші бағдарламаларға жататындар:
мектепке дейінгі жалпы білім беру;
бастапқы жалпы білім беру;
негізгі жалпы білім беру;
орта(толық) жалпы білім беру. Жалпы білім беру бағдарламалары тұлғаны жалпы мәдениеттік, ойлау, адамгершілік, эмоциялық және физикалық дамыту; ғылыми көзқарасын құру; тұлғаның әлеуметтік ортаға бейімделуі; мамандық білім алу бағдарламаларын саналы түрде таңдып, меңгеру үшін негіздерін құру мәселелерін шешуге бағытталған. Кәсіби бағдарламаларға:
бастапқы кәсіби білім беру;
орта кәсіби білім беру;
жоғары кәсіби білім беру;
университеттен кейінгі кәсіби және сәйкесті қосымша білім беру бағдарламалары жатады. 19
Кәсіби білім беру бағдарламалары тұлғаның олардың қызығушылығына, мүмкіндіктеріне және қоғам мен мелекеттің әлеуметтік тапсырысына байланысты кәсіби мамандық, біліктілікті игеріп, одан әрі дамуына бағытталған. Әрбір негізгі жалпы және кәсіби білім беретін бағдарламалардың міндетті минималды құрамы сәйкесті мемлекеттік білім беру стандартында бекітіледі. Негізгі және қосымша білім беру бағдарламаларының өзара байланысы оқу орындарының жүйесімен іске асырылады. Бұл байланыс 1.1-ші суретте көрсетілген.
1.1 - сурет – Қазақстан білім жүйесінің құрылымы
20
Өзінің құқықтық-ұйымдастырушылық формалары бойынша білім беру мекемелері мемлекеттік, муниципалдық, мемлекеттік емес (жеке), қоғамдық және діни ұйымдардың (бірлестіктердің) мекемелері болуы мүмкін. Бағыты бойынша метепке дейінгі дайындық оқу орындары жалпы дамыту, қалпына келтіру (психикалық немесе физикалық дамуын түзету керек балалар), бағып- емдеу және кешенді түрлерге бөлінеді. Қазақстанда жалпы орта білім беру жүйесінде:
кейбір пәндерді тереңдетіп оқытатын мектептер;
гимназиялар;
лицейлер;
интернат типтес білім беру мекемелері;
физикалық немесе психикалық ауытқулары бар балаларға арналған арнайы мектептер;
қосымша білім беру мекемелері. Бастапқы және орта кәсіптік білім беру кәсіби-техникалық және техникалық, гуманитарлық, медициналық, өнерлік және басқа да профильді орта мамандық білім беру мекемелерінің жүйесімен жүзеге асырылады. Бастапқы және орта кәсіби білім беретін оқу орындары оқушылардың жалпы(толық) орта білім алу шарттарын қамтамасыз етеді. Жоғарғы кәсіби білім беру жүйесінде университеттер, академиялар, институттар және колледждер қызмет етеді. Жоғарғы оқу орындары бакалавриат, магистратура кәсіби білім беру бағдарламалары бойынша мамандарды дайындайды және қайта даярлайды; жоғары білікті ғылыми және педагогикалық кадрлар: ғылым кандидаттары мен докторларын дайындайды.
Оқу процесін ұйымдастыру жоғарғы және орта оқу орындарының оқу бөлімшелерімен (кафедра,мамандық бөлімшелері және т.б.) жүзеге асырылады. Нақты оқу бағытындағы оқу процесін ұйымдастырылыуын анықтыйтын негізгі нормативті құжат оқу жоспары болып табылады. Оқу бөлімі Оқу бөлімі - тікелей директорға, ал оқулық-методикалық жұмыстың сұрақтары бойынша бірінші директордың орынбасарларына бағынышты колледждің құрылымдық бөлімшесі. Ұйымдастырушылық - методикалық қатынас бойынша оқу бөліміне колледждің, кафедралары және практика бөлімі бағынышты. Бөлімшенің негізгі міндеттері: –
–
Жылдық оқу жүктемесін жоспарлау; 21
–
Нақты еңбек шығындарын есептеу; –
Оқытудың барлық формалары бойынша оқу процесін ұйымдастыру; –
Оқу сабақтарының кестесін бақылау; –
Дипломдарды беру жұмыстарын ұйымдастыру. Бөлім штатына келесі қызметтер: бөлім басшысы, басшының орынбасары, жоғары категориялы методисттер, 1 категориялы методист және диспетчерлер кіреді. Бөлім оған қойылған барлық міндеттердің орындалуына, бөлімнен шығатын құжаттардың растығына, бөлімдегі жұмыс тәртібінің дұрыстығына жауап береді. Оқу бөлімі арқылы оқу процесі басқарылады. Оқу бөлімінің жұмысының негізгі бағыттары:
Мемлекеттік білім стандартының негізінде колледждің негізгі оқу құжатын құрған кезде бөлімдерінің өзара әрекеттесуін ұйымдастыру: кәсіптік білім бағдарламалары, оқу жоспарлары, оқу процесінің жоспарлары;
Ақпаратты біріктіру және талдау, басшылықтың оқу процесін басқару бойынша шешімдерін дайындау;
Оқу процесінің сапалылығын және колледждегі мамандарды дайындаудың барлық формалары бойынша бақылау жүйесін ақпараттық сүйемелдеу;
әрдайым жақсартып тұру;
Оқу жоспарының орындалуын бақылау;
Студенттердің жеке мәліметтерін жүргізу және колледжді бітіргені туралы құжаттарды дайынаду; Оқу бөлімі өз міндеттерін колледж Жарғысын және қызметтік нұсқаулар мен ережелерді негізге ала отырып өз жұмысын атқарады. Оқу бөлімінің міндеттері; –
Оқу процесін жоспарлау; –
Кафедра, мамандық, бағыт бойынша жұмыс оқу жоспарларын құру жұмыстарын координациялау; –
бойынша дайындау іс-шараларын құру; –
Оқу процесін қамтамасыз ету үшін бланкілер, графиктер, және басқа да құжаттарды басылымға дайындап қою; –
кестесін құру; –
Оқу мақсаттарына бөлінген орындарды бөлуді үлестіру. –
Оқу жүктемесін есептеу, кафедраларға оқыту жұмыстары бойынша тапсырмалар беру, кафедралардың профессорлы-оқытушылық құрамының штаты туралы бұйрық жобаларын дайындау;
22
–
Профессорлы-оқытушылық құрамның қызметтерінің орнын басуға конкурстар туралы жариялар және бұйрықтарды дайындау; –
ұсыныстарды дайындау және сәйкес құжаттарды дайындауды қадағалау; –
Оқу процесін бақылау; –
Оқу сабақтарының кестелерінің орындалуын және аудитория, кабинет, лабораториялардың қолдануын бақылау; –
нәтижелерін талдау; –
Студенттердің үлгерімін талдау және іріктеу; –
Студенттердің оқу және методикалық әдебиеттермен қамтамасыз етілуін қадағалау; –
барысын қадағалау; –
Оқытудың жаңа формаларын, соның ішінде оқу процесін басқаруға ақпараттық технологияларды енгізу; –
–
Профессорлы-оқытушылық құрамның оқу және оқу-методикалық жүктемесін есепке алуды бақылау; –
Ұйымдастырцшылық жұмыс. Кафедра Колледж кафедрасы мамандардың оқу, ғылыми және тәрбиелік жұмыстарын жүргізетін негізгі оқу-ғылыми құрылымдық бөлімшесі болып табылады. Мамандарды даярлау жән шығаруға қатысу дәрежесі бойынша кафедралар келесі типте болады: Шығарушы кафедра - толығымен студенттерді даярлап шығаруға және нақты мамандық немесе бағыт бойынша кадрларды таңдап алуға жауап беретін және басқа туыстас кафедралармен салыстырғанда оқу жоспарының жалпы білім беруші және арнайы пәндерінің шеңберінде максималды еңбек сыйымдылық салмағы бар кафедра. Қамтамасыз ететін немесе шығармайтын (қызметтік) - бұл белгілі бір бағыт немесе дипломды мамандардың даярлау мамандығы бойынша оқу жоспарының нақты пәнін немесе бірнеше туыстас пәндерді оқытуға жауап беретін кафедра. Бұл кафедра барлық әрекет бағыттары бойынша университет проректорларының ортақ басқарылуында болатын жалпы университеттік кафедра болуы мүмкін. Сонымен қатар ондай кафедралар профильді бөлімнің құрамында жұмыс жасап, университеттің туыстас және туыстас емес мамандықтарының сәйкес пәедерін оқыта алады. Кей жағдайларда кафедра бір мамандықтарға шығарушы ал басқа мамандықтар үшін қамтамасыз етуші болып табылады. 23
Жалпы жағдайда шығарушы кафедраның аты бағыттың немесе дипломды мамандықтарды даярлау мамандық атауымен сәйкес болуы тиіс, ал қамтамасыз етуші- негізгі оқытатын пән немесе бірнеше туытас пәндер атауымен сәйкес болуы керек. Кафедра қызметтері Кафедра оған директордың бұйрығымен тіркелген барлық пәндер бойынша оқу, методикалық және ғылыми жұмыстарды барлық оқыту формаларында жоғары ғылыми методикалық деңгейде қазіргі заманғы әдіс- тәсіл мен оқыту технологияларын қолдана отырып жүргізеді. Кафедра студенттер арасында тәрбие жұмыстарын жүргізеді. Оқыту жұмыстары кафедраның профессорлы-оқытушылық құрамымен лекцияларды оқу, пркатикалық және семинар сабақтарын, лабораториялық жұмыстарды өткізу және курстық, дипломдық жұмыстармен басшылық ету арқылы жүргізіледі. Онымен бірге лекцияларды оқу ғылыми доктор, кандидаттары, профессорлар мен доценттер, аға оқытушылар қатарынан оқытушыларына тапсырылу керек. Ассистенттерімен және доктаранттармен лекцияның оқылуы кафедра меңгерушісінің ұсынысымен уақытша тек орынбасарлардың оқыту кеңесінің рұқсатымен жүргізіледі. Кафедра оған тіркелген барлық оқу пәндері бойынша әрдайым сапаны бақылап тұру керек. Кафедра жұмысының жоспарына міндетті түрде студенттер үлгерімі мәселелері қосылу керек. Кафедра мәжілісінде студенттердің аралық және қорытынды аттестацияларының нәтижелері, студенттердің пәндер бойынша білімін тексерудің бар формаларының жеткіліктігі және олардың мемлекеттік стандарттарға сәйкестігі, аралық және қорытынды білім тексеруді өткізудегі талаптардың дәрежесі талданады. Кафедраға тіркелген оқу жоспарының пәндері бойынша барлық оқыту формаларының сабақтарын оқу-методикалық қамтамасыз ету үшін кафедра оқыту-методикалық кешенінің тізімін құрады, оқулықтар және қазіргі заманғы оқу техникасы мен лабораториялық жабдықтауларды қолданып оқу құралдарын дайындау. Кафедра мүшелерінің, сырттан келген ізденушілердің ғылыми жұмыстарына сын-пікір жазады, ғылыми-зерттеу жұмыстарын жариялауға қорытынды береді. Шығарушы кафедраның қызметтеріне жоғарыда айтылған пункттердің бәрі кіреді, онымен қоса: Шығарушы кафедралар уколледждің лицензиясына сәйкес кәсіби білім алудың түрлі деңгейлері, формалары, оқыту технологиялары үшін негізгі және қосымша оқыту бағдарламаларын жүзеге асырады. Жаңа мамандықтар ашылған жағдайда шығарушы кафедра оны жүзеге асырудан 1 жыл бұрын оқыту жұмысы бойынша директордың орынбасарларына ұсынылған оқыту бағдарламасын лицензиялауға керек
24
құжаттармен бірге негіздеме ретінде беру керек. Жаңа мамандықтарды ашу туралы мәселелерді колледждің оқу кеңесі шешеді. Жаңа ашылатын мамандықтар үшін шығарушы кафедра жүзеге асыруға кететін барлық шығындарды ескере отырып мемлекеттік стандарт талаптарына сай үлгілік оқу жоспарын құрады. Шығарушы кафедра студенттердің практикасының: оқу, өндірістік, диплом алды барлық түрлерін ұйымдастыру және өткізуге жауап береді. Ол өнеркәсіп, ұйымдармен және мамандарға тапсырыс беруші мекемелермен үздіксіз байланыста болады, олармен студенттердің практика өтуі жөнінде келісімшартқа отырады. Шығарушы кафедра студенттерді мемлекеттік қорытынды емтихандарына дайындайды. Мемлекеттік емтихандарды дайындау, ұйымдастыру және өткзу жұмыстары бекітілген ережелер негізінде жүргізеді. Шығарушы кафедра студенттердің колледж оқуын аяқтағаннан кейін жұмысқа тұруына көмек көрсетеді. Мамандарды даярлау сапасының бағасын әділ алу үшін бітірушілер жайында ақпаратты талдайды.
Білім алу процесі оқушы мен оқытушының бірлескен әрекеті барысында оқушының ролінің басым
жағдайында жүргізіледі. Оқу процесін автоматтандыру үшін автоматтандыруды қажет ететін элементтерін анықтау мақсатында оқушы мен оқытушының әрекеттерін зерттеу қажет. Оқушы әрекетінде өзара тығыз байланысқан негізгі 5 функционалды құраушылар бар:
жобалаушы(курстың перспективті жоспарлануы);
конструктивті(сабақтарды жедел жоспарлау);
ұйымдастырушылық(оқу процесін ұйымдастыру);
коммуникативті(оқушы мен оқытушы арасындағы ақпараттық әрекеттесу). Оқу процесіне оқушының білім құрамын, яғни білім, дағды, оқу материалдарын меңгеруі және осы меңгеру процесін оқытушы жағынан басқару кіреді. Басқаруды оқытушы тікелей оқушымен әсерлескенде және методикалық нұсқаулар, автоматтандырылған бағдарламалы-аппаратты жүйе арқылы да жүргізеді. Оқу процесі басқарудың жалпы принциптеріне бағынады. Оның құрылымын 1.2-суреттен көруге болады.
25
1.2 - сурет – Оқу процесін басқарудың құрылымдық схемасы
Көпқырлы жүйенің қозғалысын басқарудың түрі келесідей:
(1.1)
мұндағы - оқудың құрамының элементтерінің байланыс сызық векторы, оларға тапсырмалар, сұрақтар; -тапсырманы орындаудың, сұрақтарға жауаптың нәтижелері; - оқу процесі күйлерінің айнымалылары (1.1) –дің бірінші теңдеуі жүйенің күй теңдеуі, ал екінші теңдеуі жүйенің шығыс теңдеуі болып табылады. Оқу процесін жатқызуға болатын сызықтық жүйелер үшін (1.1) теңдеу келесідей болады:
(1.2) мұндағы A(t), B(t), C(t), D(t) –коэффициенттер матрицасы. Оқу процесін басқаруды бейнелейтін схема 1.3 - суретте көрсетілген.
26
1.3 - сурет – Оқу процесін басқару сұлбасы
Оқу материалын меңгеру деңгейі оны оқу уақытының басынан бастап өзгеретіні белгілі. Онымен бірге оқу материалын меңгеру деңгейіне оқу процесіне енгізілген түзетулер де кіреді. Олар: белгілі бір уақыт аралығында оқу материалын қайталау, оқудың техникалық құралдарының элемент әрекеттерін түзету, басқару объектісіне (оқушыға) қойылған жүктеменің көлемін өзгерту және т.б. Оқытудың технологиялық процесін басқару тиімділігінің артуы оқу материалын меңгеру деңгейін азырақ уақытта арттыруынан болады(алдын ала жоспарланған оқу материалын меңгеру деңгейін азырақ уақытта қамту). Сондықтан оқушыларға оқу материалдарын беріп, одан соң оқу процесіне түзетулер енгізу арқылы оқу материалын меңгеру деңгейін бақылап, алдын ала деңгейді қоя отырып, осы циклді қайтала арқылы оқудың технологиялық процесін басқарудың тиімділігін арттыруға қол жеткізуге болады. 1.3.2 Оқу жүйесін басқарудың мәселелері
Білім беру мекемесінің басшысы күнделікті жұмыста тек аз ғана әрекет шеңберіндегі оқиғалар мен жұмыскерлер іс-әрекеттерін ғана қадағалай алады, сондықтан талдауға ақпараттың жетіспеушілігі анық. Бір жағынан басшы ие болатын, мекеменің толықтай қызмет етуінің мәселелелрі мен жетістіктері жөніндегі ақпарат көлемі барлық жұмыскерлердің барлық ақпарат қосынды көлемімен салыстырғанда аса шектелген. Сондықтан кез келген уақытта ақпараттың жетіспеушілік мәселесі бар. Бірақ екінші жағынан, ақпарат 27
жетіспеушілік мәселесінің қарапайым шешімі де талдау үшін жағдаймен қамтамасыз ете алмайды, себебі ақпараттың өте үлкен көлемінің өзі-ақ оны талдауға кедергі болады. Адамның уақыт бірлігіне тек шектелген ақпарат көлемін өдей алатыны анық. Білім алу процесін басқару жүйесі көпдеңгейлі иерархияны қолдануы тиіс, бірақ мұндай жүйенің құрылымы білім беру тапсырмаларын дұрыс шешу үшін деңгейлердің жоғардан төменге дейін бағынуын емес, ал тек олардың өзінің дейгейінің ғана ақпаратын қолдануын қарастырады. Мұндай жүйенің объекттері белгілі бір деңгейге жататындығына қарамастан тең дәрежелі болып саналады, ал жүйенің өзі территориялық үлестірілген бірдей қызмет ережелеріне бағынатын жергілікті ақпараттың жиынтығынана тұрады. Барлық қолданушыларды бір жүйеге біріктірудің негізгі әсері - толықтай ақпараттың барлық қолданушыларға қол жетімді болуы. Ол үшін жүйе келесі талаптарға сәйкес болуы тиіс:
ашықтық - жүйеге техникалық және бағдарламалық өзгерістер енгізбей қосымша объектерді енгізу мүмкіндігі;
толықтай жұмыс қабілетінің сақталуы;
тиімділік - минималды шығындана отырып қолданушыларға сапалы түрде қызмет көрсету; Басқару жүйесінің жалпы қызмет моделі елесі негізгі принциптерді ескеру қажет:
қажетті минималды ақпаратпен қамтылуы керек;
жоғары деңгей ақпараты төменгі деңгейдегі ақпаратты түгелдей қамтуы тиіс. Тек осындай жағдайда ғана жүйе қызметі толықтай бар күйді анықтайды;
жоғары деңгейде ақпарат қорларының құрылу процесін кәсіби типіне байланысты бөлген дұрыс. Бұл бір жағынан толық ақпараттық жарамдылық пен сенімділікті қамтамасыз етеді, ал екінші жағынан оларды құру мен іздеуге кететін уақытты қысқартады;
ақпараттық қорлардың қызмет схемалары әр бағытта бірегей болуы тиіс;
ақпараттық қорлардың қызметі ақпарат
төмен деңгейдегі қолданушыларға қол жетімді және тиімді болатындай ұйымдастырылуы керек. Оларды құру төмен деңгейлерден толықтырылса және олармен қолданылсы өте тиімді болады.
ақпаратты жинау және жіберу реттелген (белгілі бір уақыт сайын) немесе реттелмеген (сұраныс бойынша) болуы мүмкін;
белгілі бір тәртіппен және графикпен жіберіледі. 28
Әрбір ақпараттық жүйе құрылымында жалпыға қол жетімді ақпарат бөлімі анықталады, олар жалпыға ортақ тәртіп бойынша құрылады және бәріне ортақ ақпаратты қамтиды. Автомататтандыруды жүзеге
асыру барысында құрылымды, қолданушылар тобын, олардың байланысын дұрыс таңдап құру қажет.
жүктеу/скачать 3,2 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|