келелі ой, салиқалы пікір, батыл шешімдерге құрылған маңызды құжат. Бұл мақалада
сананы жаңғырту, ұлттық болмыстан, ұлттық кодтан айырылып қалмай, оны әлемдік
құндылықтармен үйлестіріп, Қазақстанның игілігіне жарату жолындағы мақсат -
мүдделер туралы өзекті мәселе көтеріліп отыр. Онда ел Президенті Қазақстан үшін қайта
түлеудің айырықша маңызды екі үдерісі – саяси реформа мен экономикалық жаңғыруды
қолға ала отырып, Біртұтас Ұлт болу үшін болашаққа қалай қадам басатынын және
21
бұқаралық сананы қалай өзгертетіні жөнінде алысты болжайтын көзқарастарымен
бөліседі. Әр халық, әр мемлекет ғасырлар бедерінде рухани жаңғырып, жаңарып
отырады. Ал рухани жаңғыру мен жаңаруда білім берудің рөлі зор. Біз өзіміздің ұлттық
ерекшеліктерімізді сақтай, ескере отырып, әлемде болып жатқан жаңалықтарды
қабылдай білуіміз керек. Бірнеше тілді білген адам ештеңеден ұтылмайды. «Ел болам
десең, бесігіңді түзе» дейді ұлы Мұхтар Әуезов. Әрбір білімгер өз жері мен оның
байлығының иесі болу үшін жаңа технологияларды меңгеріп, жаңаша өмір сүруге
үйренудің жолдарын білуге тиіс. Егер қоғамның даму кілті білімді адамдардың жаңаша
қызмет атқаруын керек ететін болса, сол жаңашыл адамдарды, болашақ қоғам
мүшелеріне білім мен тәрбие беруді жүзеге асыратын мамандар дайындайтын біздің
білім беру ұйымдары Елбасы көздеген бағыттарға лайықты болуы тиіс. Ең бастысы,
білім беруге қойылып отырған жаңа талаптарды орындауда көптеген жұмыстар
жүргізіліп, жастардың үш тілде білім алуына, жаңа технологияларды білім беру жүйесіне
енгізуде өңірімізде келелі жұмыстар атқарылуда. Ұлт жоспарын орындауда әр саланың
өзіндік үлесі болса, ұзтаздар қауымы қосатын үлес –жас ұрпақты жаңа қоғам мүшесі етіп
білім мен тәрбие беруді жаңаша құру, оны осы Елбасымыз көрсетіп отырған талаптарға
сай орындау деп білемін.
Рухани жаңғыру тек бүгін басталатын жұмыс емес.
Біз Тәуелсіздік кезеңінде бұл бағытта бірнеше ауқымды іс атқардық.
2004 жылы «Мәдени мұра» бағдарламасы аясында Қазақстан аумағындағы
тарихи-мәдени ескерткіштер мен нысандарды жаңғырттық.
2013 жылы «Халық – тарих толқынында» бағдарламасы арқылы әлемнің ең белді
архивтерінен төл тарихымызға қатысты құжаттарды жүйелі түрде жинап, зерттедік.
Енді осының бәрінен де ауқымды және іргелі жұмыстарды бастағалы отырмыз.
Мен еліміз мықты, әрі жауапкершілігі жоғары Біртұтас Ұлт болу үшін болашаққа
қалай қадам басатынымыз және бұқаралық сананы қалай өзгертетініміз туралы көзқарас-
тарымды ортаға салуды жөн көрдім.
Рухани жаңғырудың алты бағыты
1. Бәсекелік қабілет Қазіргі таңда жеке адам ғана емес, тұтас халықтың өзі
бәсекелік қабілетін арттырса ғана табысқа жетуге мүмкіндік алады. Болашақта ұлттың
табысты болуы оның табиғи байлығымен емес, адамдарының бәсекелік қабілетімен
айқындалады. Сондықтан, әрбір қазақстандық, сол арқылы тұтас ұлт ХХІ ғасырға
лайықты қасиеттерге ие болуы керек. Мысалы, компьютерлік сауаттылық, шет тілдерін
білу, мәдени ашықтық сияқты факторлар әркімнің алға басуына сөзсіз қажетті
алғышарттардың санатында. Сол себепті, «Цифрлы Қазақстан», «Үш тілде білім беру»,
«Мәдени және конфессияаралық келісім» сияқты бағдарламалар – ұлтымызды, яғни
барша қазақстандықтарды ХХІ ғасырдың талаптарына даярлаудың қамы.
2. Прагматизм Біз жаңғыру жолында бабалардан мирас болып, қанымызға сіңген,
бүгінде тамырымызда бүлкілдеп жатқан ізгі қасиеттерді қайта түлетуіміз керек.
Прагматизм – өзіңнің ұлттық және жеке байлығыңды нақты білу, оны үнемді
пайдаланып, соған сәйкес болашағыңды жоспарлай алу, ысырапшылдық пен
астамшылыққа, даңғойлық пен кердеңдікке жол бермеу деген сөз.
3. Ұлттық бірегейлікті сақтау Ұлттық жаңғыру деген ұғымның өзі ұлттық сананың
кемелденуін білдіреді. Ұлттық салт - дәстүрлеріміз, тіліміз бен музыкамыз, әдебиетіміз,
жоралғыларымыз, бір сөзбен айтқанда ұлттық рухымыз бойымызда мәңгі қалуға тиіс.
4. Білімнің салтанат құруы Білімді, көзі ашық, көкірегі ояу болуға ұмтылу – біздің
қанымызда бар қасиет. Табысты болудың ең іргелі, басты факторы білім екенін әркім
терең түсінуі керек. Себебі, құндылықтар жүйесінде білімді бәрінен биік қоятын ұлт қана
табысқа жетеді.
22
5. Қазақстанның революциялық емес, эволюциялық дамуы Біздің кешегі
тарихымыз бұлтартпас бір ақиқатқа – эволюциялық даму ғана ұлттың өркендеуіне
мүмкіндік беретініне көзіміз жетеді.
6. Сананың ашықтығы Көптеген проблема әлемнің қарқынды өзгеріп жатқанына
қарамастан, бұқаралық сана-сезімнің «от басы, ошақ қасы» аясында қалуынан
туындайды.
Бір қарағанда, жер жүзіндегі миллиардтан астам адам өзінің туған тілімен қатар,
кәсіби байланыс құралы ретінде жапатармағай оқып жатқан ағылшын тілін біздің де
жаппай және жедел үйренуіміз керектігі еш дәлелдеуді қажет етпейтіндей.
Сананың ашықтығы зерденің үш ерекшелігін білдіреді.
Біріншіден, ол дүйім дүниеде, Жер шарының өзіңе қатысты аумағында және өз
еліңнің айналасында не болып жатқанын түсінуге мүмкіндік береді.
Екіншіден, ол жаңа технологияның ағыны алып келетін өзгерістердің бәріне
дайын болу деген сөз. Таяудағы он жылда біздің өмір салтымыз: жұмыс, тұрмыс,
демалыс, баспана, адами қатынас тәсілдері, қысқасы, барлығы түбегейлі өзгереді. Біз
бұған да дайын болуымыз керек.
Үшіншіден, бұл – өзгелердің тәжірибесін алып, ең озық жетістіктерін бойға сіңіру
мүмкіндігі. Азиядағы екі ұлы держава – Жапония мен Қытайдың бүгінгі келбеті – осы
мүмкіндіктерді тиімді пайдаланудың нағыз үлгісі.
«Өзімдікі ғана таңсық, өзгенікі – қаңсық» деп кері тартпай, ашық болу,
басқалардың ең озық жетістіктерін қабылдай білу, бұл – табыстың кілті, әрі ашық
зерденің басты көрсеткіштерінің бірі.
Елбасымыздың Қазақстан халқына жолдауындағы 5 басымдылық
1–Басымдылық. Экономиканың жеделдетілген технологиялық жаңғыру;
2– Басымдылық. Бизнес– ортаны түбегейлі жақсарту және кеңейту;
3– Басымдылық. Макроэкономикалық тұрақтылық;
4– Басымдылық. Адам капиталының сапасын жақсарту;
5– Басымдылық. Инститионалды түрлендіру, қауіпсіздік және сыбайлас
жемқорлықпен күресу.
Қорытындылай келе алда әлі ұзақ жол, үлкен асулар бар. Сол асулар мен
қиындықты жеңу үшін білектің күші мен найзаның ұшы керек емес. Оған тек жүрек пен
білім, талант пен талап керек. Қазақ елінің абыройын асырып, мерейін үстем етер, әлем
таңғалар, талай - талай жаңалық ашар білімділер керек. Осы Тәуелсіз еліміздің намысын
қорғайтын, бүгінімізді ертеңіне жалғайтын, қазақ елінің ертеңі, болашағы үшін жауап
беретін бүгінгі ұрпақ екенімізді сезінейік. Жаңа жағдайда жаңғыруға деген ішкі ұмтылыс
– біздің дамуымыздың ең басты қағидасы
ӘДЕБИЕТТЕР
1.Назарбаев Н.А. Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру. /www.akorda.kz.-2017. -12
сәуір
2. Назарбаев Н.А. 2014 жылғы 17 қаңтарда «Қазақстан жолы-2050: бір мақсат, бір
мүдде, бір болашақ» атты Қазақстан халқына жолдауы.
3. Назарбаев Н.Ә. Мемлекет басшысы Н.Ә.Назарбаевтың Жастар жылының
салтанатты ашылу рәсімінде сөйлеген сөзі. 23 қаңтар 2019 жыл.
4. Құлынды өңірі тарихынан.