19.3. Жұмысты орындау әдістемесі
19.3.1. Құрал-саймандар:
а) сцинтилляциялық детектор
б) қайта санағыш прибор ПСО-5
в) жоғары кернеулі қоректендіру көзі ИВН-2,5
г) гамма-нұр көзі
д) коллимерлеуші қондырғы
е) мыс және қорғасын жұтқыштар жиынтығы
19.4. Жұмысты орындау тәртібі
19.4.1. 20 минут бойы (5 минуттан 4 рет) фондық импульстар санын өлшеңдер.
Фонның орташа санау жылдамдығын
ф
Z
анықтаңыз.
19.4.2. Сынаманың жұтқыш жоқ кездегі импульстерінің
0
N
санын 2% кем емес
дәлдікпен өлшеңіз.
19.4.3. Сынаманың қорғасын жұтқыштың әртүрлі қабаттарынан (қалыңдығы 0,1 см
қалқаларды бір-бірлеп қосып отырып), өткен импульстарының санын ретімен, 2%-дан кем
емес дәлдікті қамтамасыз етіп, өлшеңдер. Өлшеу нәтижелерін 19.1. кестеге тіркеңіз
150
Кесте 19.1. (Қорғасын жұтқышпен өлшеу)
№ Жұтқыштың
қалындығы,
х, (см)
Өлшеу
уақыты,
t
Импульстер
саны, n
Санау
жылдамдығы,
t
n
Z
Фонсыз санау
жылдамдығы,
Z=Z–Z
Ф
0
ln
Z
Z
1
0,0
2
0,1
3
0,2
… …
19.4.4. 19.4.3.-тегі тәжірибені мыс жұтқыш үшін қайталаңыз. Нәтижелерін 19.2.-
кестеге жинақтаңыз.
Кесте 19.2. (Мыс жұтқышпен өлшеу)
№ Жұтқыштың
қалындығы,
х, (см)
Өлшеу
уақыты,
t
Импульстер
саны, n
Санау
жылдамдығы,
t
n
Z
Фонсыз санау
жылдамдығы,
Z=Z–Z
Ф
0
ln
Z
Z
1
0,0
2
0,1
3
0,2
… …
19.4.4. 19.4.3.-тегі тәжірибені мыс жұтқыш үшін
19.4.5. Кестелер бойынша қажет есептеулерді жүргізіңдер.
19.4.6. Берілген радиоактивті сынаманың гамма-нұрының энергиясын анықтаңыз.
I
мен
0
I
санау жылдамдықтарына (
Z
пен
0
Z
) пропорционал болатындықтан, (19.8)
тәуелділігін
x
Z
Z
)
/
ln(
0
түрінде жазуға болады. Мұнда,
0
Z
-сынамадан жұтқыш жоқ кезде,
Z
-қалыңдығы
X
жұткыштан өткеннен кейінгі саналған импульстер саны.
151
)
/
ln(
0
Z
Z
-дің
X
-қа тәуелділігін сызып, одан
жұтылу коэффициентін анықтаңдар.
Табылған жұтылу коэффициентін тығыздыққа (
см
г
см
г
Cи
Pв
3
3
/
9
,
8
,
/
3
,
11
) бөліп,
массалық
/
жұтылу коэффициентін анықтаңдар.
19.1-сурет. Массалық жұту коэффициентінің гамма-кванттардың энергиясына тәуелділігі
Массалық жұту коэффициентінің гамма-кванттардың энергиясына тәуелділігін (19.1-
сурет) пайдаланып, берілген сынаманың гамма-нұрының энергиясын анықтаңдар.
Достарыңызбен бөлісу: |