Бағдарламасы «Биологиялық қауіпсіздік»

136 
 
 
Алайда,  жеке  ауруларда  клиникалық  кӛрініс  соншалықты  тән,  ол  диагнозды  едәуір 
жеңілдетеді  (мысалы:  шошқа  обасы,  қҧтыру,  эпизоотологиялық  диагноз,  жуу,  трихофитоз  және 
т.б.) немесе тіпті клиникалық диагноз шешуші болып табылады (сіреспе). 
 
Жҧқпалы  ауруға  кҥдікті  жануарға  клиникалық  тексеру  жҥргізу  кезінде  әрдайым  аурудың 
жеке  алдын-алу  шараларын  және  адамдарды  зооантропонозбен  жҧқтырудан  қорғау  ережелерін 
қатаң сақтау қажет. 
 
Жануарлармен жҧмысқа тек арнайы киіммен ғана кірісу қажет:  халат, бас киім, алжапқыш, 
резеңке қолғап, резеңке аяқ киім, ал аса жҧқпалы аурулар кезінде (маңқа, сібір жарасы, ҧсақ қара 
малдың  бруцеллезі)  дәке  таңғыш,  қорғаныш  кӛзілдірік,  жеңі  бар  резеңкеленген  алжапқыш  кию 
қажет.  Мҧндай арнайы киімді пайдалану жҧмысқа қатысқандардың барлығы ҥшін міндетті шара 
болып табылады. 
 
Тексеруді  бастамас  бҧрын  дезинфекциялық  ерітіндіні  жеткілікті  мӛлшерде  дайындау  керек 
(фенол,  бор  қышқылы,  риванол,  калий  перманганаты,  йод).  Кӛрсетілген  ерітінділердің 
концентрациясы  болжамды  қоздырғышқа  байланысты  анықталады.  Егер  оған  ауру  қоздырғышы 
бар материал тҥссе, бетті ӛңдеу қажет болса, сізге 70% этил спирті (йодталған) қажет. 
 
Жарақат  пен  тістеу  кезінде  жара  алдымен  ағып  жатқан  қанмен  жуылады,  содан  кейін 
дезинфекциялық  ерітіндімен  ӛңделеді.  Таяз  беткі  жаралар  ҥшін  йодтың  5%  алкоголь  ерітіндісін 
қолданған  дҧрыс.  Жараны  дезраствормен  ӛңдегеннен  кейін  оны  тиісті  Бактерияға  қарсы 
препаратпен эмульсиямен майлау немесе 60% алкогольге малынған таңғышты жағу ҧсынылады. 
 
Қҧтыру  ауруына  кҥдікті  немесе  қҧтыру  ауруына  шалдыққан  жануарлар  тістеген  кезде 
жараны дереу емдегеннен кейін медициналық пунктке жҥгіну қажет. 
 
Егер  жарақаттан  кейін  зардап  шеккен  адам  біраз  уақыттан  кейін  безгегі  немесе 
зақымданудың қатты қабынуы болса, сіз дереу медициналық кӛмекке жҥгінуіңіз керек. 
 
Клиникалық тексеруді тексеруден бастау ҧсынылады, оны жақсы жарықта жҥргізген дҧрыс. 
Тексеру жеке бӛліктерге назар аудара отырып, белгілі бір ретпен жҥзеге асырылады: бас, мойын, 
кеуде, илиум, іш, жамбас, аяқ-қол және т. б. 
 
Сонымен  қатар,  олар жануардың  позициясындағы,  пішініндегі,  ӛлшеміндегі,  тҥсіндегі  және 
дене бетінің қасиеттеріндегі ауытқуларды байқауға тырысады. 
 
Тексеру  әдісімен  алынған  зерттеулердің  нәтижелерін  бағалау  ҥшін  сау  аймақты  науқаспен 
салыстыра отырып, бір жағынан және екінші жағынан тиісті бӛліктерді салыстыруға болады. 
 
Тексеру  кезінде  анықталған  ӛзгерістерді  ішкі  ағзалардың  жағдайымен  байланыстыру  ҥшін 
олардың контурлары жануардың денесінің бетіне ақылмен жасалған. 
 
Тексеру  жануарларды  жаппай  зерттеудің  ӛте  қҧнды  әдісі  болуы  мҥмкін.  Мысалы,  сау 
табынның  фонында  әдетте  артта  қалған,  тамақты  нашар  жейтін,  депрессияға  ҧшыраған  және 
аурудың басқа белгілері мен белгілерін кӛрсететін науқастарды байқау оңай. 
 
Ауру  жануардың  сыртқы  тҥрі  теріні,  кӛрінетін  шырышты  қабықтарды,  конъюнктиваны, 
склераны  тексеру  негізінде  бағаланады.  Жалпы  уытты  синдроммен  жҥретін  инфекциялардың 
кӛпшілігінде  аурудың  ӛткір  кезеңінде  шырышты  қабықтардың  айқын  қызаруы,  жылтыр  кӛздер, 
склеральды тамырлардың инъекциясы байқалады. Шырышты қабықтардың кҥрт бозаруы ішкі қан 
кетуді, атап айтқанда кҥйдіргі кезіндегі ішектен қан кетуді кӛрсетеді. Тыныс алу жеткіліксіздігінің 
дамуымен  ӛкпе  патологиясы  болған  кезде,  ауру  жануардың  шырышты  қабаттары  бозғылт 
цианотикалық реңкке ие болады (әртҥрлі этиологиядағы пневмония). 
 
Қосымша сипаттамасына ӛзгерістер сыртқы тҥрін ауырған малдар жатады, сондай-ақ әр тҥрлі 
жергілікті орналасқан ісікті есебінен қабыну теріасты, ісік. 
 
Клиникалық манифест белгісі ретінде сарғаю қарастырылады. Сарғаюдың пайда болу фактісі 
жҧқпалы  ауруды  диагностикалау  ҥшін  жеткіліксіз.  Сарғаюды  барлық  басқа  клиникалық 
деректерді ескере отырып дҧрыс бағалауға болады. 
 
Ауру  жануарлардың  сыртқы  тҥріндегі  ӛзгерістердің  сипаттамасына  жергілікті  ісінудің, 
бӛртпелердің,  жаралардың,  пигментацияның,  тыртықтардың,  қыртыстардың  және  т.  б.  әртҥрлі 
нҧсқалары кіреді. 
 
Жануарларды  клиникалық  зерттеудің  міндетті  әдістерінің  бірі-термометрия.  Жануарларда 
Безгектің болуы жалпы инфекциялық процестің маңызды кӛрінісі болып табылады. 
 
Әрі қарай, олар артериялық импульстің ырғағын, жиілігін, сондай-ақ сапалық кӛрсеткіштерді 
(артериялардың толтырылуы, импульстік толқынның мӛлшері, оның пішіні, тамыр қабырғасының 

137 
 
кернеуі)  анықтайды,  жҥректің  жҧмысын  тексереді  (систолалық  шудың  болуы,  органның 
шекараларының кеңеюі, дыбыстардың саңырауы, ырғақ). 
 
Содан  кейін  тыныс  алу  мҥшелері  (кеуде,  іш,  кеуде  қуысының  әдеттегі  қозғалыстарының 
жиілігі) зерттеледі, бҧл жанама тҥрде кеуде немесе іш қуысының зақымдалуын кӛрсетуі мҥмкін. 
 
Жануарларға клиникалық  зерттеулер  жҥргізу  кезінде микро  - және макроорганизмнің ӛзара 
әрекеттесу сипаты бойынша инфекциялық процестің әртҥрлі нысандары, сатылары мен кӛріністері 
– инфекциялық ауру, микротасымалдаушы, иммунизациялаушы субинфекция; клиникалық кӛрініс 
пен ағым – аса ауыр, жіті, қосалқы қҧрылыс, созылмалы; айқын білінетін симптомдық кешені бар 
кӛрініс  нысаны  ескеріледі.  атипті,  ӛшірілген,  инаппарттық  инфекция;  локализация  сипаты-
фокалды, септикалық. 
 
Аурудың  ағымына  байланысты  клиникалық  белгілер  айтарлықтай  ӛзгереді.  Клиникалық 
зерттеу  жҥргізу  кезінде  аурудың  жалпы  сипаттамасымен  қатар,  әр  жануардың  жеке 
ерекшеліктеріне байланысты ӛзіндік белгілері бар екенін есте ҧстаған жӛн. 
 
Клиникалық диагноз қою кезінде аралас инфекциялардың болуы әрқашан ескерілуі керек. 
 
Жҧқпалы ауруларды диагностикалаудың клиникалық әдісіне жалпы қан анализі (гемоглобин 
концентрациясы,  ESR,  форма  элементтерінің  саны  және  олардың  қатынасы)  және  зәр  (ураттар, 
оксалаттар, сәулелер, қант) кіреді. 
 
Жалпы  клиникалық  талдау  ҥшін  әдетте  перифериялық  (капиллярлық)  қан  (жҥрекшенің 
тамырлары),  ал  иммунологиялық  (оның  ішінде  серологиялық)  зерттеулер  ҥшін  –  веноздық  қан 
алынады. 

жүктеу/скачать 1,94 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: