70
замандастарының арасында аса зор бедел мен сый-
құрметке бө лендi.
Сырым Датұлы
бастаған көтерiлiстен кейiн
патша үкiметi бiр қа тар мәселелер бойынша, соның
iшiнде ең алдымен Едiл мен Жайық аралығындағы
мал жайылымдарын пайдалану жөнiнде де едәуiр
жеңiл дiктер жасауға мәжбүр болды.
1801 жылы
Жайық өзенiнiң оң
жақ жағалауында Iшкi Орда
құрылды. Бұл аймақтағы
халықтың едәуiр мол
бөлiгi Сырым Датұлының жақтастары мен жақын
туыстары бо ла тын.
Батыр бастаған көтерiлiске
белсене қатысқандар да солар едi.
?
1. Қосымша
материалдарды пайдалана отырып,
қазақ фольк ло рынан Сырым
Датұлының шешендiк таланты туралы деректердi iздеп та быңдар. 2. Сырым
батырды өз кезеңінің әйгілі тұлғасы деп есептеуге бола ма?
Қазына – түрлi
бағалы заттар, дүние-мүлiк; материалдық байлық.
расправа – Кiшi жүздегi ру ақсақалдары кiруге тиiстi болған отарлау жүйесінің
әкiмшiлiк органы.
Старшын – ру басшысы.
Айшуақ хан (1720–1810) – Кiшi жүздi 1797–1805 жылдары билеген хан, Әбiл-
қайыр ханның ұлы.
Қаратай сұлтан – патша әкiмшiлiгiне қарсы шыққан Кiшi жүз сұлтаны.
«Сырым батыр – ХVIII ғасырдың екiншi жартысында Кiшi жүзде бол ған
оқиғаларға белсене қатысқан ерекше тұлға. Табиғатынан алып күш иесі,
ақылға бай, ерiк-жiгерi зор, ержүрек, тапқыр, айла кер лiгi жеткiлiктi, өз қадiрiн
жете бағалай бiлетiн оған жалпы жұрт та бын ған десе де болады. Кiшi жүз
қазақтары оны өздерiнiң даңқын асы ратын ерекше адам деп таныды. Қарапайым
қазақтардың арасынан шы ғуы да Сырымды халыққа жақындастыратын. Өзiнiң
орасан зор ықпалын пайдаланған батыр өзiн құрметтейтiн топты небiр батыл
да қауiптi iстерге бастай бiлдi».
Бульжер (
Боулджер)
Демитриус Чарлз. Англия
мен Ресей Орталық Азия-
да (ағылшын тiлiнде). Лондон, 1879, I том//Қазақтар. Көпшiлiкке арналған
тоғыз томдық анықтамалық. Қазақстан мен қазақтар туралы. А., 1998, 7-том,
167–168-беттер.
1. Батырдың бойында тұлғалық қандай қасиеттерi болды? 2. Халық С. Дат-
ұлын
нелiктен құрмет тұтып, сыйлады?
Достарыңызбен бөлісу: