элеум ет т ж сипаты. Жеке
тулганьщ езщ-ез1
ic K e
асыра алуына, жетктжтерге кол жетюзуще,
ic-эрекетше карап оган бага бершедг Даральщ адамныц жеке
тулгасыныц
6
ip
гана
K o p iH ic i,
кеп кырыныц
6
i p
жагы.
М ысалы, а дам н ы ц ж уш р ж т ш , ш ат и ац ды гы , оны ц дарал ьщ к а си ет т ер т е ж а т а д ы , б ip а к; оны ц ж ек е т улгальщ си п а т т а м а сы н а Kipueiidi, c e 6 e o i ол цасиет индивидт щ ара л а са т ы н а д а м д а р ы н ы ц ic -эрекет ж э н е ц а р ы м -к а т ы н а с т у р л е р т д е м а ц ы зд ы р о л ь ат царм ай ды . Тэрбиенщ н еп зп максаты - жан-жакты уйлес1мд1 дамыган
жеке тулганы калыптастыру болып табылады. Психологияльщ-
педагогияльщ
эдебиеттерде
К.К.Платонов,
JI.С.Выготский,
А.Н.Леонтьев т.б. галымдар ецбектерщде жеке тулга угымына
турл1 зерттеулер журпзшш, аныктамалары бершген.
Жеке тулга - когамдык ем ф деп курдел
1
, кепжакты кубылыс,
когамдьщ катынастар жуйесшщ 6ip б е л т . Психология гылымында
ж ек е т у л га деп белпл1 6ip ic-эрекет тур1мен айналысатын,
коршаган ортамен езш дж катынасын тусшетш, психологияльщ
ерекшелжтер1 бар накты 6ip когамныц, улттыц, ужымныц ек ш н
атайды. Жеке тулга - когамдьщ мэш бар адам. Кез келген адам
OMipre индивид болып келш, тек когамдьщ жэне ецбек ю-эрекеттер1
аркылы гана жеке тулгага айналады.
Жеке тулга - индивидтщ элеуметтж мацызды с апал ар
жуйеЫ, оныц элеуметтж кундылыктарды мецгеру
1
жэне сол
кундылыктарды
icKe
асыра алу кабшеттер1. Жеке тулга ретшде
адам езшщ санасыныц даму децгешмен, ез санасын когамдык
санамен сэйкестещцру1мен сипатталады. Жеке тулгальщ касиеттер1
аркылы адам когамдьщ катынастарга катысады. Психологиялык-
педагогикалык эдебиеттерде жеке тулга туралы туракты гпюрлер
калыптаскан:
- Эр адам жеке тулга бола алады.
- Жеке тулга угымы адамды жануарлардан ажыратып турады,
жануарларга катысты жеке тулга угымы колданылмайды.
- Жеке тулга - тарихи дамудыц нэтижесг
- Тулгальщ касиеттер
6
i p
адамды
e K iH m i
адамнан ерекшеленд1рш
турады.
60
Жеке тулганьщ озшдш сипаттамалары бар:
- белсендшш (езшщ ic-эрекет саласын кецейтуге кулшынысы);
- багыттылык (ынта, кызыгушылыктар, кажеттшштер, ceнiмдep
жYЙeci);