208
сезімдер мен уайымдар болуы мүмкін». Бір сӛзбен айтқанда
қажеттілік ӛзінің іске асуын тапқан нәрсенің барлығы. Тҥрткінің
мҧндай анықтамасы энергетикалық, ӛзгермелік және мазмҧндық жақта-
ры бірігетін оның тҥсіндірілуіндегі кӛптеген қарама-қайшылықтарды
шешеді. Сонымен бірге, атап кетейік, «тҥрткі» тҥсінігі енді «мотивация»
тҥсінігі, ол «
іс-әрекеттің нақты формаларының пайда болуын,
бағытын және де іске асырылу тәсілін анықтайтын тұлғаның ӛз
мінез-құлығының ішкі және сыртқы факторларын байланыстыруының
күрделі механизмі ретінде болады».
Ең кең болып табылатын, тҧлғаның аффективтік, еріктік аяларын
да (Л.С. Выготский), қажеттіліктің қанағатталуын бастан кешіруді де
қамтитын мотивациялық аясы тҥсінігі. Жалпы психологиялық контексте
мотивация кҥрделі бірлестікті, субъектке қажеттіліктер, қызығушылық-
тар, қҧмарлықтар, мақсаттар, мҧраттар тҥрінде кӛрінетін және де
тікелей адамзат іс-әрекетін детерминациялаушы мінез-қҧлықтың
қозғаушы кҥштерінің бірлігін білдіреді. Сӛздің кең мағынасында,
мотивациялық аясы
немесе мотивация осы кӛзқарас тҧрғысынан, тҧлға
ӛзегі ретінде тҥсініліп, оған бағыттылық, қҧндылық бағдар, ҧстанымдар,
әлеуметтік кҥтімдер, тартылыс, эмоциялар, еріктік сапалар сияқты және
тағы басқа әлеуметтік-психологиялық мінездемелер топталынады.
Осылайша, әртҥрлі тҧрғыдан қарастырылғанға қарамастан мотивацияны
кӛптеген авторлар адамның іс-әрекеті мен мінез-қҧлқын детерминация-
лаушы психологиялық әртекті факторлардың жҥйесі, жиынтығы ретінде
тҥсінеді деп бекітуімізге болады.
Достарыңызбен бөлісу: