164
165
оған əйелін енді қайтып көруді жазбапты.
♦
The celebrations were not to be. – Мейрамның
болуын (құдай) жазбапты. (d) (тек were
түрінде паймдауды білд.) ♦
If I were to tell you/
were I to tell you that I killed him, would you be-
lieve me? – (Егер) саған оны мен өлтіргенмін
десем, сенер ме едің? ♦
If it were to rain, we
would have to cancel the match tomorrow. – Егер
жайын-шашын бола қалса, ертеңгі ойынды
доғаруымыз керек.
be- pref 1.(етістік, сын есімдермен қосыла)
♦
besmear – былғап тастау, кір қылу ♦
be-
deck – безендіріп тастау ♦
bejewelled – асыл
бұйымдармен көмкерілген 2.(зат е., сын е-мен
бірігіп етістік түзеді) ♦
befriend – дос қыл(ғыз)у
♦
belittle – кішірейту, төмендету 3.(етісткпен
қосылып жаңа етістік түзеді) ♦
bemoan –
қайғыру, түңілу ♦
bewail – қайғы құсу, аһ ұру
beach [bi:ʧ] A.
n 1. (
pl ~es) пляж, жағажай ♦
It
was a hot day and the ~ was already crowded
with people. – Күн ыссы еді, содан да пляж
адамға лықа толған еді. 2. (idm)
*not the only
pebble on ~ (сөзбе сөз: пляждағы жалғыз тас
мен емес едім) жалғыз ғана айрықша адам, т.б.
емес B.
v 1.қайықты жағаға шығару 2.жағаға
лақтыру (м: киттің өзін-өзі)
beach-ball [‘bi:ʧbɔ:l]
n пляж добы
beach buggy [‘bi:ʧ bʌgi]
n пляж «қоңызы»
(теңіз жағасында айдайтын көлік)
beach chair [‘bi:ʧ ʧeə(r)]
n пляж орындығы
(жиналмалы орындық)
beachcomber [‘bi:ʧkəumə(r)]
n 1.қаңғыбас
(пляжда тапқан нəрсесін сатып күн көретін
кезбе) 2.дөңгеленген теңіз толқыны
beach-head [‘bi:ʧhed]
n (
əскери) десанттың
теңіз жағасындағы күшті позициясы
beach-la-mar [‘bi:ʧləmα:] (
лингв) бичламар
(ағ-н тіліне негізделген əрі жергілікті
тілдердің ықпалынан пайда болған
Океаниядағы «қарапайым» не «тұрпайы» тіл)
beachwear [‘bi:ʧweə(r)]
n пляжда (жағажайда)
киетін киім(дер)
beacon[‘bi:kən]
n 1.маяк (теңіздегі қайық-
кемеге жарықпен белгі беруге арналған
жағадағы мұнара) 2.(адамдарға, көлікке я
ұшаққа арналған) белгі от, шырақ, жарық
3.радиосигнал я радар белгісі 4. (
ауысп. мағ.)
(шам)шырақ ♦
a ~ of hope in a dark world –
қараңғы түнектегі ( əлемдегі) үміт шырағы
beaconage [‘bi:kəniʤ]
n 1.(
теңіз) маяктар
тобы я жүйесі 2.маяктарға жұмсалатын салық
bead [bi:d] A.
n 1.моншақ (бір түйір, тал) ♦
a
string of glass ~s – шыны моншақтар тізбегі
2.
~s моншақ алқа 3.тамшы, моншақ ♦
~s of
sweat on his forehead – оның маңдайындағы
тер моншақтары 4. (
əскери) қарауыл,
прицел (мылтықтың, қарудың) 5. (idm)
*to
draw a ~
(on smb/smth) (
ауызекі) (біреуді/
бірн-ні қарумен) көздеу, нысанаға алу B.
v
1.моншақпен əшекейлеу 2. моншақ түзу, тізу
beaded [‘bi:did]
adj 1.моншақпен
əшекейленген, моншақтан тұратын 2.
*~ with
sweat/perspiration моншақтай, тамшылай тер
аққан
beadily [‘bi:dili]
adv [қ-з: beady]
beadiness [‘bi:dinis]
n [қ-з: beady]
beading [‘bi:diŋ]
n 1.моншақпен көмкерілген
я содан тұратын зат 2.моншақ пішінінде
жасалған зат
beadle [‘bi:dl]
n 1.(шіркеу не колледж
рəсімдеріндегі) көмекші қызметкер
2.священник көмекшісі
beadledom [‘bi:dldəm]
n формализм,
бюрократизм
beadsman [‘bi:dzmən]
n 1.(біреу үшін ақшаға)
дұға оқушы 2.кедейлер үйінің тұрғыны
beady [‘bi:di]
adj (
-ier, -iest) 1.моншақ тəрізді
♦
~ eyes – моншақ көздер 2.моншақпен
көмкерілген, моншақ толы
beagle [‘bi:gl]
n тазы, бигл (аңға салатын ит)
beagling [‘bi:gliŋ]
n жаяу тазымен (бигл) аңға
шығу
beak [bi:k]
n 1.құстың тұмсығы 2.құстың
тұмсығына ұқсаған нəрсе 3.(
Brit slang) судья
не ер мұғалім
beaked [‘bi:kt]
adj (күрделі сөздерде келеді)
(құс) тұмсықты ♦
long-~ - ұзын тұмсық(ты)
beaker [‘bi:kə(r)]
n 1.лабораториялық стакан
2.тостақ, тостаған, кубок
beam [bi:m] A.
n 1.белағаш, бөрене, белдеме,
арқалық 2.(а) (кеменің екі жағын біріктіріп
тұрған, палубаны ұстап тұратын) белағаш(тар)
(b) кеменің енімен алғанда ең кең жері
3.таразының қанаттары 4.(а) жарықтың
ағыны, сəуле, шоғыр, жарық құйылымы
♦
the ~ of the torch – фонарь жарығының
ағыны (шоғыры) (b)жарық, энергияның көзге
көрінбейтін ағыны 5. радиосигнал, радар
белгісі 6.нұрланған, жарқыраған жымиыс
♦
to say with a ~ of delight – шаттық нұрына
бөлене айту 7. (
спорт) белағаш, «ат» 8. (idm)
*broad in the ~ broad
*off (the) ~ (
ауызекі)
жолдан ауған, қателескен ♦
Your calculation is
way off ~. – Есептен жаңылысып отырсың.
*on the ~ (
ауызекі) дұрыс бағытта, дəл B.
v
1.(a) сəулесін, нұрын төгу, жіберу (b)
~ (at smb)
нұрлана, шаттана жымию ♦
The winner ~ed with
satisfaction. – Жеңімпаз шаттана жымиды.
2.
~ smth (to …) (from …) ((теле)хабарды)
беру, тарату ♦
The World Cup fi nal was ~ed from
Britain to Japan. - Əлем кубогының финалы
Британиядан Жапонияға тікелей берілді.
3.радиосигнал, радиобелгі жіберу
beaming [‘bi:miŋ]
adj нұрға бөленген,
нұрланған; шаттанған
beam-ends [,bi:m’endz; ‘bi:mendz]
n (idm)
*on her ~ (кеме ж.) жамбастаған, жантайған
(яғни, батуға айналған)
*on one’s ~ (адам ж.)
кедейленген, тарыққан
bean [bi:n]
n 1.(a)бұршақ, фасоль, дəн, үрме
бұршақ, ірі бұршақ ♦
soya ~s – соя бұршағы
♦
kidney ~s – үрме бұршақ, фасоль (b)бұршақ
беретін өсімдік (c) (
бот) бұршақ қабығы,
қыны (ішіндеі бұршақтары бар қабық) 2.(кофе,
какао) дəні 3. (
slang) бас, кəллə 4. (
Brit slang)
тиын, монета ♦
I haven’t a ~. – Менде көк тиын
да жоқ. 5. (idm)
*~s (
ауызекі) дəнеңе, ештеңе,
түк ♦
He doesn’t know ~s about it. – Ол бұл
туралы түк те білмейді. *full of ~s/life (
slang)
(a)өміршең, адуынды, тегеурінді ♦
He is still
full of ~s at 65. – 65-ке келсе де ол өте ширақ.
(b)ақымақ, алаңғасар
*a hill of ~s ұсақ-түйек,
құнсыз дүние
*to know how many ~s make fi ve
қырағы, сақ болу, абаймен істеу
*not to have
a ~ көк (бақыр) тиыны жоқ болу
*to spill the
~s сырын, құпиясын оқыс ашып алу, айрандай
төгіп алу
bean bag [‘bi:n bæg]
n (ішіне бұршақ я т.б.
заттар толтырылған, əдетте үстіне отыруға
арналған) қап(шық)
bean curd [‘bi:n kʌ(r)d]
n (соядан істелген)
бұршақ ірімшігі
beanfeast [‘bi:nfi :st]
n (кейде beano) 1.
(
Brit slang) қожайынның жыл сайынғы
жұмысшыларына беретін асы 2.мол, астатөк
той, кеш
beano [‘bi:nəu] =
beanfeast
bean pod [‘bi:npɔd]
n бұршақ қабығы, қыны
beanpole [‘bi:npəul]
n 1.бұршақ сабағының
өрмелеуі үшін қойылған сырық 2. (
ауызекі)
ұзын əрі қылдырықтай адам
bean sprouts [‘bi:n sprauts]
n (көбінесе
қытайларда ас ретінде желінетін) жаңа өнген
бұршақ желегі
bear I [beə(r)]
n 1.аю (аң) ♦
polar ~ - ақ
аю ♦
grizzly ~ - қоңыр аю 2. (
ауысп. мағ.)
«аю», қорбаңдаған, дөңкиген əрі дөрекі
кісі 3.(қор биржасындағы) акциясын, т.б.
қымбатқа сатып, артынан арзан бағаға қайта
сатып алмақшы адам ♦
a ~ market – акция
бағаларының күрт төмендеуі 5. (idm)
*a ~
garden бəдіктікке, дырқылыққа, ырду-дырдуға
толы орын, кездсеу
*like a ~ with a sore head
(сөзбе сөз: басы жарылған аюдай) ашу қысқан,
ызаға булыққан ♦
When he is just woken up he is
like a ~ with a sore head. – Ояна салған кезде ол
құдды бір ашу қысқан аюдай.
bear II [beə(r)]
v (
pt bore [bɔ:(r)],
pp borne
[bɔ:n])1.көрсету, белгісі бар болу ♦
The docu-
ment bore his signature. – Құжатта оның
қолы бар болатын. ♦
The ring ~s an inscription.
– Жүзікте жазулар бар. ♦
I saw a tombstone
~ing the date 1602. – Мен 1602 ж. датасы
бар қабір тасын көрдім. ♦
He was badly
wounded in the war and still ~s the scars. – Ол
соғыста қатты жараланған, əлі күнге дейін
тыртықтары қалған. ♦
She ~s little resem-
blance to her mother. – Ол шешесіне сəл ғана
ұқсаған. 3.аты шыққан, белгілі ♦
a family that
bore an ancient and honoured name – ежелгі əрі
сыйлы атқа ие əулет ♦
A married woman usu-
ally ~s her husband’s surname. – Үйленген əйел
күйеуінің фамилиясын (тегін) алады. 3. (
көне
қолд, кітаби) алып жүру, тасу, əкелу ♦
to ~ a
heavy load – ауыр жүк тасу, алып жүру ♦
three
kings ~ing gifts – сыйлық əкеле жатқан үш
король ♦
They bore his body to the tomb. – Олар
оның денесін қабірге алып жүрді. ♦
The canoe
was borne along the current. – Каноэні (қайық)
ағыс сырғыта берді. 4.(а) көтеру, төтеп беру,
шыдау, төзу ♦
The ice is too thin to ~ your
weight. – Мұз тым жұқа болғандықтан сенің
салмағыңды көтере алмайды. (b)жауапты,
кінəлі болу; шығын, т.с.с. көтеру, мойнына алу
♦
Do the bride’s parents have to ~ the cost of the
wedding? – Қалыңдықтың əке-шешесі үйлену
166
167
тойының шығынын көтеретін бола ма? ♦
The
President has to ~ the blame. – Президент
кінəні көтеруі тиіс. ♦
to ~ a responsibility –
жауапты болу, жауапкершілікті көтеру
5.(а) (көбінесе can/could–пен болымсыз
сөйлемдерде, сұрақтарда келеді) көтеру,
шыдау, төтеу, жарату, жақтыру, төзу ♦
The pain
was almost more than he could ~. – Шаншуға
(қақсауға) ол əзер шыдады. ♦
She bore his
sorrow without complaint. – Ол қайғысын
қыңқ деместен көтерді. ♦
I can’t ~ (having)
cats in the house. – Мен мысықтарды үйде
ұстағанды жақтырмаймын. ♦
How can you ~
to eat that stuff? – Ананы қалай ғана (шыдап)
жеп жүрсің? ♦
He can’t ~ to be laughed at/~ be-
ing laughed at. – Ол мазақ (келемеж) болғанды
көтере алмайды. (b)сынға төзу, шыдау;
салыстыруға келмеу ♦
Modern paintings don’t
~ comparison with the those of old masters. –
Қазіргі заманғы суреттерді бұрынғының
шеберлерінің салғандарымен салыстыруға
келмейді. ♦
The plan won’t ~ close inspection.
– Жоспар сын көтермейді. ♦
His suffering
don’t ~ thinking about. – Оның көрген азабы
туралы ойлаудың өзі қиын (яғни, азабын
көзге елестетуге қиын). 6.
~ smth (against/to-
wards smb) ойында ұстау, болу ♦
to ~ a grudge
against smb/to ~ smb a grudge – біреуге деген
өші (өшпенділігі) болу ♦
He ~s no resentment
towards them. – Оның ойында оларға деген
еш өкпе жоқ. ♦
She bore him no ill will. – Оның
оған деген ешбір риялы ниеті болған емес.
7.
~ oneself well, etc. өзін-өзі жақсы ұстау ♦
He
~s himself like a soldier. – Ол өзін солдаттай
(жауынгердей) ұстайды. ♦
He bore himself
with dignity at a diffi cult time. – Қиын кезде ол
өз-өзін абыроймен ұстады. 8.босану, бала
табу, сəбилі болу ♦
to ~ a child – бала босану ♦
She has borne him six sons. – Ол оған алты ұл
тауып берді. 9.астық, жеміс беру ♦
trees ~ing
pink blossom – күлгін гүл ашатын ағаштар
♦
land which ~s no crops – дəнді дақыл өспейтін
жер ♦(
ауысп. мағ.)
His efforts bore no results.
– Оның талпынысы еш нəтиже бермеді.
10.
~ (to the) north, left солтүстікке, солға,
т.б. тартатын, баратын, бұрылатын ♦
The road
~s (to the) west. – Жол батысқа тартады
(барады). ♦
When you get to the fork in the road,
~ (to the) right. – Жол айрығына жеткенде,
оңға тарт. 11.(idm)
*to ~ arms жауынгерлік
қызметте болу, соғыста, ұрыста болу
*to ~
the brunt of smth бірн-ң өтінде болу, басты
ауыртпалығын көтеру ♦
to ~ the full brunt of
the attack – шабуылдың өтінде болу ♦
His sec-
retary has to ~ the brunt of his temper. – Оның
хатшысы оның ашуының кəрін көтеруге тиіс.
*to ~/stand comparison comparison
*to ~
fruit жемісті, нəтижелі болу ♦
His efforts fi nally
bore fruit and permission was granted. – Оның
талпынысы ақыры жемісті болып, оған
рұқсат берілді. *to ~ hard, heavily, severely,
etc on smb біреуге ауыртпалық салу ♦
Taxa-
tion ~s heavily on us all. – Салық бəрімізге де
салмақ салады. *to ~/keep smb/smth in mind;
*to ~ in mind (that) … есте болу, ұстау ♦
I’ll
~ your suggestion in mind. – Кеңесің есімде
болады. ♦
Bear in mind that the concert begins
in two minutes. – Есіңде болсын, концерт екі
минуттан кейін басталады. *to ~ witness (to
smth) куə, айғақ, дəлел болу ♦
His evidence bore
witness to my testimony. – Оның айтқандары
менің берген куəма демеу болды. ♦(
ауысп.
мағ.)
The new housing ~s witness to the energy of
the Council. – Жаңа салынған үйлер - Кеңестің
(Əкімшіліктің) күш-жігерінің айғағы. . *to
be borne in on smb санаға жету, көзі жету,
түсіну, түйсіну ♦
This terrible truth was borne
in on him. – Бұл ащы шындыққа оның көзі
жетті. ♦
It was gradually borne in on us that
defeat was inevitable. – Жеңілістен қашып
құтылмайтындығымыз бірте-бірте санаға
жетті. *to bring pressure to ~ on smb біреуге
қысым жасау, көндіру
*to bring smth to ~ (on
smb/smth) бірн-ні (біреуге/бірн-ге) жұмсау,
қолдану ♦
We must bring all our energies to
~ upon the task. – Біз бар күш-жігерімізді
тапсырманы орындауға жұмсауымыз керек.
♦
The pressure was brought to ~ on us to fi nish the
work on time. – Жұмысты уақытында бітіру
үшін бізге қысым жасалды. *to grin and ~ it
шыдау, төтеп беру 12. (phr v)
*to ~ smth/smb
away/off (
көне қолд, кітаби) (ұстап) алып кету
♦
They bore off several captives. – Олар бірнеше
тұтқынды алып кетті. ♦
He bore away the fi rst
prize. – Ол бас жүлдені алып кетті (жеңіп
алды). *to ~ down smb/smth жеңу, басым түсу,
тізе бүктіру ♦
to ~ down the enemy – жауды
тізе бүктіру ♦
to ~ down all resistance – барлық
қарсылықты жеңу *to ~ down on smb/smth
ашулана төну, кəрлену, зəрін төгу, ызғар
шашу ♦
The angry farmer was ~ing down on
us. – Ызалы фермер бізге төніп келе жатқан
болатын. *to ~ on smth бірн-ге қатысы, əсері
бар болу ♦
These are matters that ~ on the wel-
fare of the community. – Бұл - қауымның əл-
ауқатына қатысты мəселелер. *to ~ smb/
smth out қолдау, растау, мақұлдау ♦
The other
witnesse will ~ me out/~ out what I say. – Басқа
куəлар менің айтқанымды растайды. *to ~
up (against/under smth) мойымау, мұқалмау,
көтеру ♦
He is ~ing up well against all his mis-
fortunes. – Ол талай сəтсіздікке ұшырағанына
қарамастан, мойымады. *to ~ with smb/
smth біреуге/бірн-ге төзу, шыдау я оны түсіну
♦
We must ~ with her during this diffi cult pe-
riod. – Осынау қиын кезеңде сен оны түсінуге
тиістісің. ♦
If you will ~ with me a little longer…
- Мен айтып біткенше сəл шыдасаңыз… ♦
I
tried to ~ with her tempers. – Мен оның ашуына
төзуге тырыстым.
bearable [‘beərəbl]
adj төзуге, шыдауға
болатын ♦
The climate is ~. – Төзуге болатын
климат.
bear-baiting [‘beə, beitiŋ]
n ұсталған аюды
итке талату
beard [biə(r)d] A.
n 1.сақал 2.жануардың,
өсімдіктің сақалға ұқсаған өскіні 3.(жебенің,
қармақтың, біздің) тіс(тер)і B.
v 1.сақалын
жұлу, талау ♦
The hoodlums ~ed the old man.
– Содырлар кəрі шалды талап тастады.
2.батыл қарсы шығу, мойындамау, ерегесу
3. (idm)
*to ~ the lion in his den (сөзбе сөз:
арыстанды апанында жұлғылау) тайсалмай
əрекет ету, айту, т.с.с.
bearded [‘biədid]
adj 1.сақалды, сақалы бар
2.қылқаны, мұртшасы бар
beardless [‘biədlis]
adj сақалсыз ♦
a ~ youth –
тəжірибесіз жас (адам)
bearer [‘beərə(r)]
n 1.хат, сəлемдеме тасушы
2.(жүк, зат) тасушы, тасығыш ♦
Dozens of
native ~s aided in the climb of Mt. Everest. –
Эверест (Джомолунгма) тауына шағарда
ондаған жергілікті жүк тасушы адамдар
жəрдемдесті. 3.чек берілген адам, чек иесі,
чек көрсетуші ♦
This cheque is payable to the
~. – Бұл чек (оның) иесіне төленеді (яғни, кім
чекті банкке көрсетсе соған ақша беріледі.)
4. (
заң) құжат иесі ♦
The ~ of the passport. –
Паспорт иесі. 5.жеміс, астық беретін ағаш,
өсімдік
bear hug [‘beə(r)hʌg]
n «аю құшақ», зор
күшпен құшақтау
bearing [‘beəriŋ]
n 1.(a) тұрпат, сұрық, қалып,
мəнер, өзін-өзі ұстауы ♦
a ~ of soldierly -
жауынгер тұрпатты адам (b)жүріс-тұрыс,
өзін-өзі ұстауы ♦
her dignifi ed ~ throughout
the trial – соттың өне бойында оның өзін-өзі
абыроймен ұстауы 2.шығымдылық, жеміс
беретін уақыт ♦
a tree past ~ - жеміс беретін
кезеңнен өткен ағаш (жеміс беріп қойған
ағаш) 3.шыққан, алынған жеміс, астық 4.төзу,
шыдау, шыдас (қабілеті) 5.
~ on smth бірн-
ге қатысты(лық) ♦
What he said had not much
~ on the problem. – Оның айтқандарының
аталмыш мəселеге қатысы аз болды. 6.
~s
[pl] салалар, жақтар, тұстар
♦
We must con-
sider the question in all its ~s. – Бұл мəселені
барлық саладан (тұстан) алып қарауымыз
керек. 7.(белгілі бір позициядан) компас тілі
көрсеткен градус (бағыт, бұрыш) ♦
to take a
(compass) ~ on the light house – маяк бойынша
компаспен бағыт алу 8.(
техн) подшипник
9.(белгідегі, гербтегі) ұран 10. (idm)
*to get/
take one’s ~s қайда екенін айналаға қарап білу
♦
Jim will show you around and help you get your
~s. – Джим саған айналаны көрсетіп қайда
тұрғаныңды білуге жəрдемдеседі. *to lose
one’s ~s адасу, қайда екенін білмеу ♦
I complete-
ly lost my ~s in the dark. – Ымырт үйіріле мен
мүлде адастым. *past (all) ~s одан əрі төзуге,
жақтыруға болмайтын
bearish [‘beəriʃ]
adj 1.қызба, дөрекі 2.(
қаржы)
қордың құны түскен я төмендеген ♦
~ economy
– құлдырауға беттеген экономика ♦
a ~ market
– акциялары төмендеген рынок
bearleader [‘beə(r),li:də]
n 1.аю тобырының
көсемі 2.мұғалім, тəрбиеші
bear skin [‘beə(r)skin]
n 1.аю терісі 2.Британия
ұландары киетін ұзын қара тері бас киім
beast [‘bi:st]
n 1. (
көне қолд, кітаби) (ірі)
хайуан, аң, жыртқыш ♦
The lion is called the
king of ~s. – Арыстанды жыртқыштар
патшасы дейді. 2. (
жақтырм) «хайуан»,
«мал», оңбаған, жексұрын ♦
When he is drunk
he’s a ~. – Ішіп алса, ол мақұлыққа ұқсап
кетеді. ♦
The drink brings out the ~ in him.