86
публичных выступлений, формируют универсальные компетентности, развивают творческие
способности, экспертируют выступления других.
Помощь в работе учащимся по созданию проектов и проведению исследований
оказывают спецкурсы «Основы проектной деятельности» и «Формирование культуры
проектно-исследовательской
деятельности».Успешно
развивается
программа
«Предпрофильная
подготовка и
профильное
обучение»,
которая
способствует
формированию и развитию навыков самостоятельного и осознанного принятия решений и
предоставляет широкий выбор предметов и курсов, направленных на подготовку будущих
специалистов погуманитарному профилю. В рамках этой программы на занятиях по
спецкурсу «Основы журналистики и рекламы» учащиеся создают свои проекты по
журналистике, которые потом успешно защищают на соревнованиях разных уровней.
Нам, как учителям, занимающимся с детьми организацией проектно-
исследовательской деятельностью, радостно осознавать, что у учеников формируется
устойчивый интерес к исследовательской деятельности, который не исчезает с окончанием
обучения в школе, а имеет применение при обучении в высших учебных заведениях. О
правильности проводимой работы говорят хорошие результаты, которые показывают
ученики нашей школы на научно-практических конференциях различных уровней, включая
международный. Наши ученики являются лауреатами городского, областного и
республиканского тура по линии Дарын – «Зерде», победителями областного тура НПК
Дарын, обладатели дипломов 1,2 и 3 степени конференции МАН (областной и
республиканский тур). Работа проектной лаборатории «Прецедентные тексты как
лингвокультурный феномен» отмечена сертификатом на всемирном конкурсе «Меридианы
русской речи».
Современный мир выдвигает новые требования к системе образования. Стремительно
обновляющийся поток информации, новые технологии приводят к быстрому устареванию
знаний и делают процесс обучения постоянным и непрерывным, «образованием
длительностью в жизнь». Поэтому задача каждого учителя- формирование навыков
функциональной грамотности, способствующих активному участию выпускников школы в
социальной, культурной, политической и экономической деятельности.
Наши выпускники, желая стать в дальнейшем профессионалами, должны обладать
стремлением к самообразованию на протяжении всей жизни, владеть новыми технологиями,
понимать возможности их использования, работать и решать проблемы в команде.В школе
формировать новые качества учащихся – инициативность, инновационность, мобильность –
позволяет научно-исследовательская работа.
Считаем, что учитель, который поддерживает одарённых и мотивированныхк
исследовательской деятельности школьников, вносит значительный вклад в дело сохранения
и восполнения интеллектуального потенциала страны – основу технологической и
экономической безопасности любого государства.
Список литературы
1. Послание Президента Республики Казахстан - Лидера нации Нурсултана
Назарбаева народу Казахстана «Стратегия «Казахстан-2050»: новый политический курс
состоявшегося государства». 14.12.2012.
2.Государственная Программа развития образования Республики Казахстана 2011-
2020 годы от 7 декабря 2010 года.
3.Басова, Е.А. Способы формирования функциональной грамотности
учащихся при изучении гуманитарных дисциплин. / Е.А. Басова //
Педагогические науки. Известия южного федерального
университета. – Ростов-на-Дону, 2010.- № 6. – С. 47-52.
4.Леонтович А.В. Учащиеся как исследователи (Как эффективно руководить
самостоятельной
исследовательской
работой
школьников)
М.,
2007,186с.
ҚР және ТМД елдеріндегі ғылым және білім беру жүйесінің өзекті мәселелері
Актуальные проблемы науки и системы образования РК и в странах СНГ
87
5.Особенности формирования функциональной грамотности учащихся основной школы по
предметам естественнонаучного цикла. Методическое пособие. – Астана: Национальная
академия образования им. И. Алтынсарина, 2013. –38 с.
6. Савенков А.И. Психологические основы исследовательского подхода к обучению. –
М.: «Ось-89», 2006,135с.
Түйін
Қазіргі уақытта Қазақстанда әлемдік білім беру кеңістігіне енуге негізделген білім
беру мазмұнын жаңарту жүргізілуде.Оқушылардың функционалдық сауаттылығын
қалыптастырудың жоғары деңгейі өзін-өзі анықтауды, өзін-өзі қалыптастыруды, қоғамдағы
тиімді жұмыс қабілетімүмкіндігін талап етеді.Бұл мақалада жобалау және ғылыми-зерттеу
қызметін ұйымдастыру арқылы оқушыны тұлғалық әлеуметтендіру мәселесі
қарастырылады.
Кілт сөздер: функционалдық сауаттылық, жобалау және ғылыми-зерттеу
жұмыстары.
Инна Васильевна ГАССЕЛЬБАХ,
руководитель МО, учитель начальных классов
ГУ «Школа – лицей №2 отдела образования акимата г. Костаная»,
город Костанай, Республика Казахстан
ВНЕДРЕНИЕ СИСТЕМЫ ОЦЕНИВАНИЯ НА УРОКАХ В НАЧАЛЬНОЙ ШКОЛЕ
Аннотация
Педагог начальной школы в настоящее время понимает, что продиктованный
потребностями сегодняшнего дня высокий уровень требований к образованию младших
школьников может быть реализован только тогда, когда учитель начальной школы будет
высокопрофессиональным,
компетентным
специалистом
в
своей
работе.
Совершенствование процесса обучения и воспитания требует повышения профессиональной
компетентности педагогов.
В данной статье раскрывается содержание методической иновации в работе МО –
методической триады – как комплексной формы работы по повышению профессионального
мастерства учителя внутри школы. Педагог описывает алгоритм проведения методической
триады и разрабатывает методические требования к данной форме.
Так же автор убедительно доказывает, что участие педагога в методической триаде
способствует повышению исследовательской, технологической и рефлексивной культуры,
что, безусловно, влияет на педагогическую культуру учителя начальных классов в целом.
Интерес педагогов к процессу оценивания растёт, так как оценивание на уроке
позволяет изменить отношение учащихся к процессу обучения, использовать текущие
результаты обучения в качестве «обратной связи». Благодаря самооцениванию происходит
соотнесение учащимися себя и возможностей своего «Я».
Однако, культура оценивания в начальной школе имеет «зачаточное» состояние.
В школе – лицее №2 г. Костаная на базе начальной ступени обучения прошла методическая
триада «Оценивание в действии». Цель триады – обучение учащихся техникам оценки и
самооценки учебной деятельности.
Система оценивания, представленная в ходе методической триады, была ориентирована на
реализацию знаниевого, компетентностного и личностно – ориентированных подходов.
Субъектами оценивания выступали учащиеся и учителя. Объектами оценивания стали:
знание учебного материала (1), познавательные интересы (2), эмоции (3), потребности (4),
ҚР және ТМД елдеріндегі ғылым және білім беру жүйесінің өзекті мәселелері
Актуальные проблемы науки и системы образования РК и в странах СНГ
88
способности (5), учебно – познавательные умения (6). В долевом соотношении
«присутствие» этих объектов оценивания на уроках выглядит так:
В соответствии с объектами представлен банк техник оценивания, применяемых на уроках в
начальной школе:
1. Диагностические техники, помогающие определить знаниевую компетентность
школьников: карта оценивания, лист оценивания.
2. Техники, ориентированные на оценку учебных мотивов: словесное оценивание, создание
«ситуации успеха» различными наглядными средствами, поощрение «похвалушками», «Три
хлопка», «Сигналы рукой».
3. Техники, изучающие влияние процесса учения на эмоциональное состояние ученика на
уроке. Это, прежде всего, наглядные техники формативного оценивания: «Солнышко»,
«Смайлики», «Дерево познания», «Букет», техника неоконченного предложения «Мне
больше всего понравилось на уроке...», «Ладошки», «Круг, треугольник, квадрат».
4. Техники, позволяющие изучить достижение установленных целей: «Лестница успеха»,
«Словесная оценка», «Гора достижений», «Айсберг», карта успеха.
5. Техники, указывающие на сформированность способностей, например, беглое
выразительное чтение.
6. Техники, поясняющие ход учебно – познавательного процесса: «Одноминутное эссе»,
«Опросник», «Интервью», «Выборочный текст», «Проверка ошибочности понимания»,
«Формативный опрос».
Формы оценивания применялись как индивидуальные, так и групповые и фронтальные.
Практика проведения методической триады показала, что от педагогов требовалась высокая
квалификация в применении некоторых техник оценивания. Это, касается, в первую очередь,
организации процесса самооценивания на уроке, так как оценивание учениками
одноклассников в процессе работы в парах и самооценивание – нечто большее, чем
формальное выставление отметок детьми друг другу или собственной работе. Чтобы
усовершенствовать процесс обучения, педагог должен так спланировать работу, чтобы
вовлечь учеников в определение качества их работы и помогать им в понимании способов ее
усовершенствования. Оценивание учениками одноклассников обеспечивает учеников
возможностью для предоставления друг другу ценной обратной связи, что способствует
взаимообучению и поддержке друг друга; выявляет ценный параметр процесса обучения:
возможность общаться, обсуждать, объяснять и бросать вызов друг другу; позволяет
ученикам достичь того, что выходит за рамки возможностей самостоятельного изучения.
Оценивание учениками одноклассников помогает развить способность к самооцениванию,
которая способствует независимому обучению, помогая ученикам принимать все большую
ответственность за собственное развитие.
Практика проведения триады «Оценивание в действии» позволяет выработать критерии
оценивания сформированности навыков самооценки у младших школьников.
Это могут быть:
Умение
работать
с
техниками
формативного
Понимание значения
Не понимание
Объекты оценивания на уроках.
знание учебного материала
познавательные интересы
эмоции
потребности
способности
учебно - познавательные умения
ҚР және ТМД елдеріндегі ғылым және білім беру жүйесінің өзекті мәселелері
Актуальные проблемы науки и системы образования РК и в странах СНГ
89
оценивания
Умение работать с балльной
системой
Понимание
и
использование
понимание
Умение
работать
с
техниками промежуточного
усвоения
Понимание
и
использование
понимание
Общие выводы по системе оценивания, используемой на уроках в ходе методической
триады:
Сотрудничество учителей в понимании и внедрении системы оценивания было
полезным и продуктивным.
Основные подходы к оцениванию результатов обучения, применяемые в практике
работы учителей начальной школы, имеют определённое сходство. Оценивание, в
основном, было направлено на учебный процесс и конечный результат, но, в меньшей
степени, на цели обучения.
Педагоги общими усилиями, создали банк инструментов, обучающих учащихся
самообразовательной деятельности.
Литература:
1. С.В. Иванова, И.М. Ёлкина. Система оценивания результатов обучения при различных
подходах в России и зарубежных странах. Ж-л «Вестник АПН Казахстана» №3, 2014г.
2. Оценивание учебных достижений учащихся: Методическое руководство. Сост. Р.Х.
Шакиров, А.А. Бурнитова, О.И. Дудкина. Б., «Білім», 2012г.
3.
http://nationalstrategies.standards.dcsf.gov.uk/node/18700
Түйін
Бүгінгі күні бастауыш сынып мұғалімі бастауышта оқитын балалардың біліміне жоғары
деңгейлі талап қойылып отырғанын түсінеді.Бастауыш сынып мұғалімі кәсібилігі жоғары,
компетентті болған жағдайда ғана бұл талаптарды жүзеге асыруға болады.
Аталған мақалада әдістемелік бірлестіктің жұмысындағы әдістемелік инновациялардың
мазмұны ашылады. Әдістемелік инновацияның бірі – әдістемелік үштік мектеп ішінде
мұғалімнің кәсіби шеберлігін арттыру бойынша кешенді жұмыс түрі ретінде қарастырылады.
Педагог әдістемелік үштіктің өткізу тәртібін түсіндіріп, аталған жұмыс түріне әдістемелік
талаптар жасайды.
Сонымен қатар, автор мұғалімнің әдістемелік үштікке қатысуы оның зерттеу,
технологиялық және рефлексивті мәдениетін арттыруға септігін тигізетінін дәлелдейді және
бастауыш сынып мұғалімінің педагогикалық мәдениетіне әсерін тигізеді.
ДАЛЕЛХАН МЕЙРАМБЕК
СҚО Тимирязев ауданы Белоградов орта мектебі,
Тарих және география мұғалімі
БАЙГЫДЫР БАРШАН
СҚО Тимирязев ауданы Белоградов орта мектебі,
қазақ тілі және әдебиеті мұғалімі
ЖАҢА
ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ
ҰЛТТЫҚ
ҚҰНДЫЛЫҚТАРЫМЫЗБЕН
ҰШТАСТЫРУ АРҚЫЛЫ ОҚЫТУ ҮДЕРІСІНІҢ ТИІМДІЛІГІН АРТТЫРУ
Аннотация
Бұл мақалада қазіргі уақытта білім беру саласында қолданылып жатқан жаңа
технологиялардың маңыздылығы және олардың іс-тәжірибемізге енгізу арқылы білім
сапасын арттырып, әлемдік стандартқа сай еліміздегі білім беру үдерісінің жаңарып
ҚР және ТМД елдеріндегі ғылым және білім беру жүйесінің өзекті мәселелері
Актуальные проблемы науки и системы образования РК и в странах СНГ
90
жатқандығы сөз етіледі. Сондай-ақ, осы жаңару барысында жаңа технологияларды өз
еліміздің ұлттық құндылықтарымызбен ұштастыра қолдану арқылы сапалы білім мен саналы
тәрбиеге жетудің жолдары, әдіс-тәсілдері нақты мысалдармен көрсетілген.
Қазіргі ХХІ ғасыр- білім мен ғылым ғасыры. Біздің еліміз де сол ұлы көштен қалмай
білім-ғылымды игеріп, сол арқылы алдыңғы қатарлы елу елдің қатарына жетуді мақсат етіп
отыр. Осы орайда білім беру саласында көшбасшы елдердің тәжірибелерін, жаңа оқыту
технологияларын енгізу арқылы білім беру үдерісін жаңартуда.
Сондықтан да, білім беру үрдісін жаңғырту жолында жаңа технологиялар мен ұлттық
құндылықтарды ұштастыра отырып, білімді де білікті, ұлтжанды, патриоттық сезімі жоғары
Қазақстан азаматын тәрбиелеудің тиімді әдіс-тәсілдерін көрсету, сабақтың тиімділігі мен
оқушылардың қызығушылығын арттыру жолдарын анықтау ұлтжанды ұстаздарымыздың
міндеті болмақ.
Бүгінгі жаһандану үрдісінде білім-ғылыммен қатар әр ұлт, әр мемлекет өзіндік
менталитетін, өзіндік бет-бейнесін сақтап қалуға тырысуда. Бізді де осы үрдістен алып
шығар-ежелден қалыптасқан ұлттық құндылықтарымыз және білімді ұрпақ. «Тәрбиесіз
берілген білім-адамзаттың қас-жауы» демекші, ұлттық құндылықтарымызды жас ұрпақтың
бойына сіңіріп өсіру –бүгінгі өзекті те кезек күттірмес мәселелердің бірі болмақ. Осылайша,
жаңару, жаңғыру атты «ұлы көштен» де қалмай, сан ғасырлар жалғасып келе жатқан
халықтың асыл мұралары мен ұлттық тәрбиемізден де алшақтамай оларды өзара үйлестіре
отырып, сапалы білім мен саналы тәрбиені бойына сіңірген жеке тұлға қалыптастырудың
жолдарын анықтап, көрсету арқылы нағыз патриотты тұлға қалыптастыра аламыз.
Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңында: «Білім беру жүйесінің басты
міндеті- ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері
негізінде жеке адамды қалыптастыруға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін
қажетті жағдайлар жасау; оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді
ақпараттандыру, халықаралық ғаламдық коммуникациялық желілерге шығу» — деп білім
беру жүйесінде оқытудың жаңа технологияларын қолданумен қатар ұлттық және жалпы
адамзаттық құндылықтарды сақтау – сіз бен біздің міндеттеріміз екендігі атап көрсетілген.
Түсіндірме сөздікте «Технология – бұл қандай да болсын істегі, шеберліктегі, өнердегі
амалдардың жиынтығы» делінген.
Жаңа педагогикалық технологиялардың мақсаты – оқытуды ізгілендіруі, яғни оқу
құралдары оқушылардың өздігінен танымдық іс-әрекетін жүргізе алатындай болуы керек.
Жаңа педагогикалық технология түрлері өте көп. Әдебиеттерден қазіргі заманғы білім
берудің даму бағыты мен тенденцияларын қамтитын 50-ден астам педагогикалық технология
қолданып жүргені мәлім. Бір технологияның өзі ұстаздарымыздың шеберлігіне байланысты
әрқилы жүзеге асырылуы мүмкін.
Қазіргі таңда үздіксіз білім беру жүйесінде білім беруді дамыту, дүниежүзілік білім
беру кеңістігіне кіру мақсатында елімізде білім берудің жаңа жүйесі құрылып жатыр. Білім
беруді дамыту негізінде жалпы оқыту үрдісіне жүктеліп отырған жаңаша талап, міндеттер
ұстаздар қауымына да қойылуда. Сондықтан оқытушы іс-әрекетін жаңа талап тұрғысынан
ұйымдастыру – бүгінгі күннің өзекті мәселесі.
Оқу мен тәрбие егіз ұғым. Халықта «Балаңды өз тәрбиеңмен тәрбиелеме, өз ұлтыңның
тәрбиесімен тәрбиеле» деген мақал бар. Жас ұрпаққа тәрбие мен білім беру саласында
халықтық педагогиканы енгізе отырып, қазақ халқының салт-дәстүрін, әдет-ғұрпын, мінез-
құлық мәдениетін меңгеруде оқушылардың бойына ұлттық имандылық, адамгершілік,
сыпайылық қасиеттерін қалыптастыру да ұстаздар назарынан тыс қалмауы керек. Ұлттық
тәрбие біздің ұрпақтан-ұрпаққа жеткізетін асыл қазынамыз. Ол болашақ ұрпақты өмір
сүруге тәрбиелейтін үлкен тәрбие кітабы .Ал тәрбие тамыры тереңде-халық қазынасында
,оның қадір қасиеті мен бітім- болмысында. Бұл қазына ұлттық құндылықтар арқылы бала
бойына сіңетіні даусыз.
ҚР және ТМД елдеріндегі ғылым және білім беру жүйесінің өзекті мәселелері
Актуальные проблемы науки и системы образования РК и в странах СНГ
91
Кез-келген ұлттың сипаты бес қағидаға келіп тіреледі. Біріншісі –тілі, екіншісі –діні,
үшіншісі-дәстүрі, төртіншісі –тарихы, бесінші-атамекені.
Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев:-Болашақ ұрпағымызды тәрбиелегенде , оларға жастайынан
имандылық пен ұллттық қасиеттерді сіңіре білсек, сонда ғана біз ұлттық рухы дамыған,
Отанының гүлденуіне үлес қоса алатын азамат өсіре аламыз деген болатын. Сондықтан
қатардағы пендені нағыз толық қанды тұлғаға айналдыру үшін ұлттық құндылықтар арқылы
тәрбие берудің маңызы зор .
Бүгінгі жаһандану үрдісінде әр ұлт, әр мемлекет өзіндік менталитетін, өзіндік
бет-бейнесін сақтап қалуға тырысуда. Бізді де осы үрдістен алып шығар-ежелден
қалыптасқан ұлттық құндылықтарымыз және білімді ұрпақ. Біз интернет жүйесімен , жаңа
озық технологиямен, тіпті ғарышты игерумен де әлемді таңқалдыра алмаймыз. Санаулы
жылдардан кейін еліміздегі барлық мектептердің материалдық-техникалық базасы әлемдік
стандартқа сай болатынына шүбәміз жоқ. Сонда басқа елдерден немен ерекшеленеміз?
Әрине ұлттық мәдениетімізбен, әдет-ғұрпымызбен, тіліміз, қазақы менталитетімізбен
ерекшеленеміз.
Қазақстан үшін білім мазмұнын - ақпараттық өркениеттің талаптарына сай, жаңа
педагогикалық технология мен инновациялық қызметтің әлемдік деңгейін қамтамасыз ете
отырып, оны қазақ халқының ұлттық рухани құндылықтарымен үйлестіре алатын, ұлттық
білім беру жүйесін құру -бүгінгі күннің өзекті мәселесі.
Ұлттық құндылықтарымызды әлемдік деңгейге шығаруға қабілетті тұлға тәрбиелеу
үшін :
- жас ұрпақ санасына туған халқына деген құрмет, сүйіспеншілік, мақтаныш сезімдерін
ұялату,ұлттық рухын дамыту;
- ана тілі мен дінін, оның тарихын, мәдениетін, өнерін, салт-дәстүрін, рухани мәдени
мұраларды қастерлеу;
- жас ұрпақ бойында жанашырлық, сенімділік, намысшылдық тәрізді ұлттық
мінездерін қалыптастыру сияқты міндеттерді орындағанда ғана басты мақсатқа жетеміз.
Жалпы әр ұлттың өсіп, жетіліп келе жатқан жеткіншек ұл-қыздарының өз елінің тілін,
ділін, әдет- ғұрпын, дәстүрін, тарихын, мәдениетін жете меңгерулеріне де бірден- бір
атсалысатындар да осы күнгі ұстаздар мен тәлімгерлер.
Осы тұрғыда ұлттық құндылықтарымыз бен қазіргі кезде сабақтарда қолданылып
жүрген жаңа технологиялардың ең тиімді элементтерін үйлестіре қолдану әр пән
мұғалімдерінің қолынан келетін іс деп ойлаймыз. Сондықтан , біз де өз іс-тәжірибемізбен
бөлісуді жөн көрдік.
Мысалы ұлттық құндылықтарымыздың бірі – қазақтың ұлттық ойындары десек,
оқушыға білім мен тәрбие бергенде баланы ойната тұра, оның бойына рухани, адами
құндылықтарды сіңіру өте қызықты да, тиімді жолдардың бірі болмақ.
Халық ойынды тәрбие
құралы деп таныған. Ойынды сабақта қолдану оқушылардың ой-өрісін жетілдірумен бірге,
өз халқының асыл мұраларын бойына сіңіріп, кейінгі ұрпаққа жеткізе білу құралы.
Ұлттық ойындарымызды жаңа технология элементтерімен ұштастыра оқыту арқылы
оқушы бойына адамгершілік, ептілік, шапшаңдық татулық, намысшылдық, ұлтжандылық
секілді адами қасиеттерді сіңіреміз.
Достарыңызбен бөлісу: |