Төзімділігі нашар эритроциттің гемолизі басталган NaCI ерітіндісінің
мелиіерін ең томен (минимальдық) резистенттік деп атайды. Адам қанында
ол 0,48-0,46% NaCI ерітіндісі. Эритроциттердің толық гемолизі басталған
NaCI ерітіндісінің мөлшері ең жоғары (максималдық) резистенттілік деи
аталады (0,32-0,34% NaCI ерітіндісі).
3. Химиялық гемолиз - эритроцитгің липоид пен белоктан тұратын
мсмбранасын ерітетін химиялық заттардың (сірке
қышкылы,
эфир,
хлороформ, сілті) әсерінен болады.
4. Биологияіық гемолиз - ішек құрттары (гельминттер) мен жануарлар
бөлін шығарагын не өсімдіктерден алынатын (сапонин) улы затгар -
гемолизиндердің эсерінен болады. Мэселен, жылан, қарақұрт, шаян улары,
адамның ішегінде тіршілік ететін құрттар (гельминттер) бөліп шығаратын зат
алмасу өнімдері, қан құйганда сиыспау салдарынан пайда болатын улар
эритроцитгердің кабығын жидітіп, бұзады.
Кейбір бактерияларда сіреспе (столбняк) таякшасы, стафилакоктар
гсмолизиндер бөліп шыгарады. Гемолизденген қанның өзі улы. Сондықтан
денедегі қанның нобайы гемолизге ұпіыраса, гемолитикалық шок пайда
болып, адам өлуі мүмкін.
5. Термиялық гемолиз - канды біресе жылытып, біресе суытудан болады,
әсіресе бұл мұздаган (тоңазытан) қанды еріткен кезде кездеседі. Кейбір
пікірге карағанда мұз кристалдары эритроцит қабығын жарақаттап жыртады.
Дене температурасы 420-тан асса да кан гемолизденеді. Ұзақ уакыт дене
қызуы 'қалыпты болғанымен, кешке карай 38-390-қа дейін кйтерілігі отырса,
эритроциттер гемолизденеді.
6. Механикалық гемолиз - канды шайкап араластыру, сілту салдарынан
эритроцит мембранасы зақымданады (жыртылады). Демек, ыдыстағы қанды
бір жерден екінші жерге апаргаңда оларды шайкамай, абайлап тасу керек.
7.
Электрлік гемолиз - электр тоғының әсерінен болады. Сэуле энергиясы
мсн ультрадыбыс та электр күші сияқты эритроцит қабығын, тінін бүзып
жарады (строматолиз).
Достарыңызбен бөлісу: