Адам физиологиясы
жүктеу/скачать 28,52 Mb. Pdf көрінісі
|
Физиология кітап
- Бұл бет үшін навигация:
- Жүрек етінің физиологиялмқ қасиеттері.
| Жүрек иен окне препараты. МҚК өлшеу үшін 1884 жылы Павлов иен
Старлинг тәжірибе жасап жүрек пен өкпе препараты деи аталатын эдіс үсынды. Препарат дайындау үшін иттің үлкен қанайналымы піеңбері голық резеңке түтіктермсн алмастырылады. Ол үшін колқа мен қуысты венаның біреуіне бір-бірден шыны түгік койыи бекітеді. Содан соң рсзецке түтік арқылы осы екі шыны түтік бірбірімен жалғастырылады. Қолқадан шықкан кан термостатта жылытылып арнайы жасалған кедергіден өтеді де, вена коймасына ксліп құйылады, Қоймадагы қан вснага бскітілгсн шыны түтік аркылы оң жүрекшеге құйылады. Қанайналымының кіші шенбері сол қалпында сақталады. Вена қоймасындағы қан денгейінің 0 3 fepyiHe байланысты СҚК анықталады, мүны жүректің согу жиілігіне көбейту аркылы минуттык қан көлемі есептелсді. Осы эдісті қолдана отырып Старлинг "жүрек заңы" ережесін пайымдады. Осы ереже бойынша "Жүректің жиырылу күші ег талшықтарының диастола кезіндегі үзындығына байланысты" нсмесе "жүректің жиырылу күші - ет талшыктары ұзындығының кызметі, яғни жүрек диастола кезінде канга толып катты керілсе, солғұрлым жиырылу күшін күшейтіп жүрсктсн шығатын қан мөлшсрі көбейеді". СҚК мен МҚК тұтас алғанда қанайналымы жүйесінің эрекеттік түргыдан жарамды екенін, яғни тіндер мен ағзаларды қоршаган орта озгерістеріне байланысты қажетті мөлшерде қанмен камтамасыз ете алатынын көрсетеді. Қара жүмыс істесе адамның МҚК тым кобейіп, 20 - 30 литрге жетуі мүмкін. Спортшылар мен қара жүмыс істеп шыныққан адамдардың МҚК-ін шынықпаған МҚК-мен салыстырғанда алғашқыларында МҚК басым екенін, бүл көрсеткіштің СҚК-не қарай өзгеруін, ал шыныкпаған адамдардың МҚК-і көбінесе жүректің согу жиілігіне байланысты озгсрстінін байкау киын емес. Жүрек етінің физиологиялмқ қасиеттері. Қозғыштык, қозуды өткізу, жиырылу - жүрек етінің неіізгі қасиеттері. Бүл қасиеттер қаңка еттеріне де тэн. Жүрек етінің ерекшелігі - оның автоматиялық касиеті. Көлбаканың жүрегін денесінсн бөліп алып, физиологиялык срітіндіге салыи койса, жүрек өзініц табиги ырғағымен көпке дейін тоқтамай жиырыла береді. Оның өзінен өзі жиырылуы автоматиялық қасиетіне, ягни өз тінінде туатын қозу үрдісіне байланысты. Жылы канды жануарлар жүрсгінде де автоматиялык касиет болатынын 1895 жылы Лангендорф итке жасаған тәжірибесінде дәлелдеп берді. Ит денссінен бөлініп алынған жүректің өз (коронарлык) тамырына оттегімен каныққан жылы канды әдеттегі кысыммен жіберсе, тоқтап калған жүрек қайтадан жиырыла бастайды. 1902 жылы дәрігер А.А. Кулябко (Томск) өкпс ауруынан өлген баланың жүрсгін 20 сағат өтксн соң денесінен бөліп алып, Лангендорф әдісін қолданды, мүның нэтижесінде тоқтап калган жүрек қайтадан соға бастады. Сөйтіп адамның жүрек етіне де автоматиялык касиет тэн екені дәлелденді. Жүрек автоматиясының пайда болуы жөнінде екі түрлі яғни миогендік жэне нейрогендік теория бар. Миогендік теория бойынша козу жүректін ауыткыган (атипті) ет тіндеріңде пайда болады, яғни жүректің автоматиялык қасиеті оның ет тіндерінің козуына байланысты. Нейрогендік теория бойынша ол жүрек етіндегі өте козгыш нейрондардьың орекетінен туады. Жылы канды организмде жүрек автоматиясы миогендік теория тұргысынан дәлелдеуге болатынын көптеген тэжірибе көрсетеді. Солардың бірі - жоғарыда айтылған Кулябко тәжірибссі: 20 сағат ішінде жүрск етіндегі нейрондар толық бұзылады, ал миоциттер бұзылмайДЫ. Демек, жүрек автоматиясы нейрондарға емес, миокардка байланысты. жүктеу/скачать 28,52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|