Адам физиологиясы
Түйіспелердің физиологиялық қасиеттері
жүктеу/скачать 28,52 Mb. Pdf көрінісі
|
Физиология кітап
| Түйіспелердің физиологиялық қасиеттері
1. Қозу түйіспе арқылы көбінесе медиатордың қатысуымен өтеді. 2. Түйіспеде қозу бір-ақ бағытта - пресинапстық мембранадан постсинапстық мсмбранаға карай өтеді. Бұл гүйіспснің құрылысы мен қозу үрдісінің өту механизміне байланысты. 3. Түйіспе әрекеті үзаққа созылмайды, тез аяқталады. Түйіспе тез кажиды. Қажу медиатор мөлшерінің азаюына байланысты. 4. Қозу баяу өтеді, түйіспеде 0,2-0,5 мс кідіреді, мүны түйіспелік кідіріс дейді. Бірыңгай салалы етте түйіспелік кідіріс 5-10 мс. Түйіспелік кідіріс қозу үрдісінің өту механизміне байланысты. 5. Түйіспенің қозғыштык қасиеті жүйкеге Караганда кон томен, ширактығы аз (100-125 гц), рсфрактерлік кезеңі үзақ. 6. Түйіспеде алғашқы қозу толкыны келесі козудың өтуін жсңілдстеді - жол салады, із калдырады. Түйіспеде медиатордың кобеюіне байланысты козу жинақталады. 7. Түйіспелердің қай-қайсысы болса да кейбір химиялық фармако- логиялык заттарға, моселен ганглиоблокаторларга сезімтал келеді. Түйіспенің фармакологиялык заттарга деген сезімталдыгы, түрлі бло- каторлармен әрекеттесуі бірдей емес. Осыган байланысты кабылдағыштар бірнеше түрге бөлінеді. Вегетативтік жүйке жүйесінде мускарин мсн никотин уларына сезімталдығына байланысты холинорсцепторлар: М - холинорецсптор; Н- холинорецептор болып екіге бөлінеді. Бұлардың бар-жоктыгы арнайы блокаторлар аркылы аныкталады. М - холинорецептор мускарингс ссзімтал келеді, онык эрекетін атропин тоқтатады, ал Н- холинорецептор никотинге сезімтал, оның әрекетін гексоний тежейді. Сондай-ақ адренорецепторлнар да а жэне Р-адренорецептор болып екіге бөлінеді: а-адренорецептор норадреналинге сезімтал, мэселен қан тамырларын тарылтады, онын блокаторлары - дофамин, Р-адренорецепторлардың адреналинге деген сезімталдығы өте күшті. Норадреналин p-адренорецепторлармен эрекеттесіп, кан тамырын кеңітеді. Адреналин көбейіп кетсе, Р-қабьшдагыш онымен де әрекеттесіп, осыған орай кан тамырлары кеңеюі мүмкін. Онын блокаторлары - изадрин, иңдепал. Жүректе Р-адренорецепторлар ғана бар, бұл қабылдагыш аркылы адреналин де, норадреналин де жүрек кызметін күшейте алады. Кейде бір тінде немесе ағзада адренорецепторлардың екі түрі де кездеседі. Ішектің бірыңғай салалы етіңде а жэне Р-адренорецептор бар, бірақ екеуі аркылы норадреналин де, адреналин де етке бірдей эсер етеді, оның жиырылуын тоқтатады. |