1 Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі


ХОРЕЗМИ, Әбу Абдолла Мұхаммед ибн Мұса әл-Хорезми



Pdf көрінісі
бет156/236
Дата25.09.2022
өлшемі6,3 Mb.
#40212
1   ...   152   153   154   155   156   157   158   159   ...   236
Байланысты:
1 - filosofiya keste t r nde (1)

ХОРЕЗМИӘбу Абдолла Мұхаммед ибн Мұса әл-Хорезми 
(шам.783ж. – шам. 850ж.) — ортағасырлық ұлы ғалым–
математик (алгебралық тәсіл «әл-джебрді» ойлап тапты), 
астроном 
(жұлдызшы), 
тарихшы, 
жағрапияшы. 
Ол 
арифметика бойынша ең алғаш позициялық қағидаларға 
негізделген нұсқау жазды. Мұхаммед әйгілі «әл-жебр уәл-
мұқабала кітабы» – «Қалпына келтіру және қарсы қою 
туралы кітап» кітабын (сызықты және Селлек теңдеулерді 
шешуге арналған) жазды, оның атынан «алгебра» атауы шықты. Оның 
алгебра бойынша трактатында геометрия, тригонометриялық кестелер және 
қалалардың ені мен ұзындығы жайында тараулар бар. 
ЦИАЛКОВСКИЙ, Константин Эдуардович Циолковский 
(1857–1935) — орыс-совет ғалымы, зерттеуші, мектеп 
мұғалімі. Қазіргі заманғы космонавтиканың негізін 
қалаушы. Мәңгілік идеясы, материяның мәңгілігі, атом 
материяның ең кішкентай бөлшегі, әлемдегі саналы 
өркениеттер шексіз деген идеялар айтты. 
ЦИЦЕРОН, Марк Тулий Цицерон (б.д.д.106ж. – б.д.д. 43ж.) 
— көнерим саясаткері және философы, тамаша шешен
оратор. Сондай-ақ, ол «мәдениет» (культура) ұғымын алғаш 
рет айтып, оны өз еңбектерінде қолданған. Оның афоризм-
сөздерінің бірі: «Егер де біз еркін ел болғымыз келсе, онда 
заңның құлы болуымыз керек!». Антикалық грек-рим 
кезеңіндегі аса кемеңгер ұлы тұлғалардың бірі болып 
саналады. 
ЦЗЭН-ЦЗЫ, Цзэн-цзы Юй (б.д.д.Vғ. өмір сүрген) — ежелгі 
Қытайда аты шыққан философ, Кун Фу-цзының сүйікті 
шәкірттерінің бірі. Оны «Ұлы ілім» («Да сюэ») кітабын 
жазғандардың біріне жатқызады.
ЧААДАЕВ, Петр Яковлевич Чаадаев (1794–1856) — орыс 
ойшылы әрі публицисі. Алғаш рет орыс философия 
тарихының негізін қалаушы. Батысшыл - бағытының 
қалыптасуына көп еңбек етті, оны «Философиялық 
хаттар» деп аталатын еңбегінен көре аламыз. Жалпы, 
орыстың философиялық ойындағы қызықты ізденістер XVI-
XVIIIғ.ғ. бойында жалғасын тапты және екі үрдістің қарама-


326 
қайшылығы негізінде өтті. Екінші үрдіс - Батысшылдардың айтуынша Ресей 
Европаның даму жолына барлығынан кейін түскендіктен, Батыстан көп 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   152   153   154   155   156   157   158   159   ...   236




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет