1 Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі

ХОРЕЗМИ, Әбу Абдолла Мұхаммед ибн Мұса әл-Хорезми

жүктеу/скачать 6,3 Mb.

Pdf көрінісі

бет	156/236
Дата	25.09.2022
өлшемі	6,3 Mb.
	#40212

1 ... 152 153 154 155 156 157 158 159 ... 236

ХОРЕЗМИ, Әбу Абдолла Мұхаммед ибн Мұса әл-Хорезми
(шам.783ж. – шам. 850ж.) — ортағасырлық ұлы ғалым–
математик (алгебралық тәсіл «әл-джебрді» ойлап тапты),
астроном
(жұлдызшы),
тарихшы,
жағрапияшы.
Ол
арифметика бойынша ең алғаш позициялық қағидаларға
негізделген нұсқау жазды. Мұхаммед әйгілі «әл-жебр уәл-
мұқабала кітабы» – «Қалпына келтіру және қарсы қою
туралы кітап» кітабын (сызықты және Селлек теңдеулерді
шешуге арналған) жазды, оның атынан «алгебра» атауы шықты. Оның
алгебра бойынша трактатында геометрия, тригонометриялық кестелер және
қалалардың ені мен ұзындығы жайында тараулар бар.
ЦИАЛКОВСКИЙ, Константин Эдуардович Циолковский
(1857–1935) — орыс-совет ғалымы, зерттеуші, мектеп
мұғалімі. Қазіргі заманғы космонавтиканың негізін
қалаушы. Мәңгілік идеясы, материяның мәңгілігі, атом
материяның ең кішкентай бөлшегі, әлемдегі саналы
өркениеттер шексіз деген идеялар айтты.
ЦИЦЕРОН, Марк Тулий Цицерон (б.д.д.106ж. – б.д.д. 43ж.)
— көнерим саясаткері және философы, тамаша шешен -
оратор. Сондай-ақ, ол «мәдениет» (культура) ұғымын алғаш
рет айтып, оны өз еңбектерінде қолданған. Оның афоризм-
сөздерінің бірі: «Егер де біз еркін ел болғымыз келсе, онда
заңның құлы болуымыз керек!». Антикалық грек-рим
кезеңіндегі аса кемеңгер ұлы тұлғалардың бірі болып
саналады.
ЦЗЭН-ЦЗЫ, Цзэн-цзы Юй (б.д.д.Vғ. өмір сүрген) — ежелгі
Қытайда аты шыққан философ, Кун Фу-цзының сүйікті
шәкірттерінің бірі. Оны «Ұлы ілім» («Да сюэ») кітабын
жазғандардың біріне жатқызады.
ЧААДАЕВ, Петр Яковлевич Чаадаев (1794–1856) — орыс
ойшылы әрі публицисі. Алғаш рет орыс философия
тарихының негізін қалаушы. Батысшыл - бағытының
қалыптасуына көп еңбек етті, оны «Философиялық
хаттар» деп аталатын еңбегінен көре аламыз. Жалпы,
орыстың философиялық ойындағы қызықты ізденістер XVI-
XVIIIғ.ғ. бойында жалғасын тапты және екі үрдістің қарама-

326
қайшылығы негізінде өтті. Екінші үрдіс - Батысшылдардың айтуынша Ресей
Европаның даму жолына барлығынан кейін түскендіктен, Батыстан көп

жүктеу/скачать 6,3 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 152 153 154 155 156 157 158 159 ... 236