1 Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі

190 
116 - кесте 
 
ДІННІҢ ТҮРЛЕРІ 
__________________________________________________________________ 
 
 
 
 
 
 
 
 

АЛҒАШҚЫ 
ҚАУЫМДЫҚ 
 
 
ҰЛТТЫҚ 
 
ӘЛЕМДІК 
 
ЖАҢА ДІНИ
ІЛІМДЕР 
 
ҰЛТТЫҚ
 
ӘМБЕБАПТЫҚ 
ДІНДЕР 
 
АЛҒАШҚЫ 
ҚАУЫМДЫҚ 
 
ҰЛТТЫҚ 
 
ӘМБЕБАПТЫҚ 
 
 
ӘЛЕМДІК 
 
ЖАҢА ДІНИ 
ІЛІМДЕР 
 
ҰЛТТЫҚ
 

191 
117 - кесте 
 
КЕЙБІР ҰЛТТЫҚ ДІНДЕР 
 
 
 
 
Амон -Ра культі
Ежелгі Мысыр 
Атон культі
 
Ежелгі Мысыр 
Брахманизм 
 
Ежелгі Үндістан  
Индуизм
 
Ежелгі Үндістан, қазіргі 
Үндістан 
Зорастризм
 
Ежелгі Иран
Олимпизм
 
Ежелгі Грекия 
Орфизм
 
Ежелгі Грекия
Иудаизм
 
 
 Ежелгі Иудей, қазіргі 
Израиль 
Конфуцийлік Ежелгі Қытай, қазіргі Қытай
Даосизм 
 
Ежелгі Қытай, қазіргі Қытай
Синтоизм 
 
Ежелгі Жапония, қазіргі 
Жапония
Бон-по
 
Ежелгі Тибет 
Вуду
 
 Африка және Кариб аралдары 
ҰЛТТЫҚ СИПАТТАҒЫ ДІНДЕР 
 

192 
118 - кесте 
 
ДҮНИЕЖҮЗІЛІК ДІНДЕР 
 
 
 
 
 
 
ИСЛАМ
 
Мұхаммед  
VІІ-ғ.
 
 
Жартылай араб 
түбегі
 
 
Суннизм 
Шиизм 
Құран-кәрім 
ХРИСТИАН 
 
Иисус Христос 
І- ғ. 
 
Таяу Шығыс
 
 Католицизм 
Православие 
Протестантизм
 
 
Библия (Інжіл)
 
БУДДИЗМ 
Гаутама Будда 
 
б.д.д. VІ -ғ. 
 
Үндістан
 
 Махаяна 
Хинаяна 
 
 
Трипитака 
ХРИСТИАН 
 
ИСЛАМ
 
 
БУДДИЗМ 
 
ДҮНИЕЖҮЗІЛІК ДІНДЕР 
 

193 
119 - кесте 
 
КЕЙБІР ЖАҢА ДІНИ ҚОЗҒАЛЫСТАР 
 
 
 
 
 
КРИШНА САНАСЫ ҚОҒАМЫ (НЕОИНДУИЗМ) 
ТРАНСЦЕНДЕНТАЛЬДІ МЕДИТАЦИЯ 
ШІРКЕУ БІРЛЕСТІГІ (НЕОХРИСТИАНДЫҚ) 
ҚҰДАЙ БАЛАЛАРЫ (НЕОХРИСТИАНДЫҚ) 
САЙЕНТОЛОГИЯ ШІРКЕУІ 
АУМ СИНРИКЕ 
МАРМОНДАР 
СОҢҒЫ ӨСИЕТ ШІРКЕУІ (НЕОХРИСТИАНДЫҚ) 
ЙОГОВО КУӘГЕРЛЕРІ (НЕОХРИСТИАНДЫҚ) 
УАХАББИЗМ (ИСЛАМ) 
ЖАҢА ДІНИ ҚОЗҒАЛЫСТАР 

194 
120 - кесте 
 
ДІНМЕН БАЙЛАНЫСТЫ ПРОГРЕССИВТІК ЖӘНЕ 
РЕГРЕССИВТІК ӘЛЕУМЕТТІК, САЯСИ-МӘДЕНИ КӨРІНІСТЕР 
_________________________________________________________ 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ДІН (РЕЛИГИЯ) 
 
 
 
Моральдің қалыптасуы 
Діндес адамдардың бірігуі 
Мемлекеттің нығаюы 
Догматизм және инерттілік 
Бір дінді ұстанушылардың және 
әр түрлі діндердің бір-бірінен 
алшақтауы 
Фанатизм 
Білімнің түрлі салаларының 
дамуы 
Кеңінен білім алуға және 
ғылымға қарсы тұруы 
ПРОГРЕССИВТІК 
КӨРІНІСТЕР:
 
 
РЕГРЕССИВТІК 
КӨРІНІСТЕР: 
 
Халыққа әлеуметтік 
көмек беру 
Адамға психологиялық көмек 
Қоғамды тұрақтандыру 
Діни соғыстар 
Тұлғаны психологиялық 
тұншықтыру 
Өмірге деген пассивті қатынас, 
адамның және қоғамның 
тағдырын алдын-ала болжауды 
қалыптастыру 

195 
Қосымша сұрақтар: 
 

Дін (религия) – дегеніміз не? 

Діннің қазіргі қоғамда алар орны. 

Қазақ Елінің Ата-Заңында дін туралы не айтылған? 

Діннің адамның рухани өміріндегі алар орны немен анықталады? 

Діннің адам баласын біріктірудегі рөлі қандай? 

Діни сана – дегеніміз не?, оны қайдан көруге болады? 
 
 
Нақыл сөздердің мән-мағынасын түсіндіріп беріңіз! 
 
 Бүкіл дүниені жарату бір уақытта болған, Құдай барлығының 
мөлшерін, салмағын және тәртібін өлшеп қойған (А.Августин). 
 Құдайшылық – жүректе. Қалпыңды таза сақта! (Абай). 
 Жоқтаудың ортақ сипаты – Тәңіріге жалбарыну (Ш.Уәлиханов).
 Дін мен ғылым – толық таным актісінің өзара тығыз байланысты екі 
жағы (П.Т.де Шарден). 
 Ұлы діндердің қай-қайсысы да адамды материядан биікке көтеруді 
мұрат тұтады (П.Т.де Шарден). 
 Құдайға сену – өмірдің мәні туралы мәселені түсіну деген сөз. Құдайға 
сену – дүние деректерінен басқа бірдеңелер бар деген сөз. Құдайға сену 
– өмірдің мәні болатындығын білу деген сөз. Екі әулием бар: дүние 
және менің ешкімге тәуелсіз өз «менім». Мен не бақытты, не бақытсыз 
ғана бола аламын: бар болғаны осы ғана. Жақсылық дегендер жоқ десе 
де болады (Л.Витгенштейн).
 Актер – Құдай емес, «қарсы – Құдай» болуы ықтимал (Ж.Делез). 
 Ғылымдағы дәлдік пен ғылыми тілдегі дәлдік терминнің дәлдігіне 
байланысты деп ойлау соқыр сенімге жатады (К.Поппер).
 Қытай діні үшін уақыт дегеніміз – бір нәрсені бірнеше мәрте шексіз 
қайталау (А.Лосев). 
Қайталауға арналған тест сұрақтары: 
 
1. Тәңірілік (Тенгрианство) деген: ертедегі түркілердің дүниетанымы 
әрі ұстанған діні. 
2. Дүниежүзілік діндердің қатарына мыналар жатады: буддизм,  
христиан және ислам; 
3. Ұлттық сипаты басым діндер: индуизм, иудаизм және синтоизм; 
 
 
 
 

196 
7 - БӨЛІМ 
ӘЛЕУМЕТТІК ФИЛОСОФИЯ 
Оқу құралының жетінші бөлімінде әлеуметтік философияның маңызды 
деген мәселелері мен сауалдары жайлы айтылады. Әсіресе, қоғам өмірінің 
басты салалары мен сипаттары, қоғамның құрылымы мен қоғамдық-
экономикалық формациялары, өркениет типтері мен теориялары, әлеуметтік 
өмірдің реттегіш-регуляторлары және адам құндылықтарының түрлері, 
мемлекет және азаматтық қоғам жайлы кеңірек қамтылған. Оған қосымша 
оқу материалы ретінде 8, 9, 10 - бөлімдер ұсынылған.
Сондай-ақ, қоғамдық қатынастардың және әлеуметтік-тарихи дамудың 
белгілі философиялық аспектілері қарастырылады. 
 

197 
121 - кесте 
 
ҚОҒАМДЫ ТАНУДЫҢ ТАРИХИ КЕЗЕҢДЕРІ 
_________________________________________________ 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Конт О. 
(1798-1857) 
Спенсер Г. 
(1820-
1903) 
Маркс К. 
(1818-
1883) 
 
Вебер А. 
(1868-1958) 
Вебер М. 
(1864-1920) 
Дюркгейм 
(1858-
1917) 
Лестер У
. (1841-
1913) 
Тард Г. 
(1843-1904) 
Парето В. 
(1848-
1923) 
Сорокин П. 
(1889-
1968) 
Ковалевский м. 
(1851-1916)
 
Мид Г
. (1863-1931) 
Парсонс Т. 
(1902
) 
Мертон Р. 
(1910)
 
Дарендорф Ф. 
(1929) 
Лазарсфельд П. 
(1901) 
 
 
Сократ 
(б.д.д.470-
399) 
Платон 
(б.д.д.428-
348) 
Аристотель 
(б.д.д.384-328) 
Макиавелли Н. 
(1469-1527)
 
Монтескье 
(1689-
1755) 
Мор Т. 
(1477-1535) 
Кетле Л
. (1796-
1874) 
 
 
 
Гомер 
Гесиод 
(б.д.д.8-ғ)
 
Орфей 
(б.д.д.8-7ғ.ғ) 
Ферекид 
(б.д.д.7-6ғ) 
ДІНИ-
МИФОЛОГИЯ 
-ЛЫҚ КЕЗЕҢ 
 
ФИЛОСОФИЯ 
-ЛЫҚ 
-ЭТИКАЛЫҚ 
КЕЗЕҢ 
 
 
РАЦИОНАЛ 
-ДЫҚ (ҒЫЛЫМИ) 
КЕЗЕҢ 
 

198 
122 - кесте 
 
ҚОҒАМ ӨМІРІНІҢ САЛАЛАРЫ 
_________________________________________________ 
 
Рухани ілім 
Діндер 
Философия 
Ғылым 
Білім беру 
Құқық 
Мораль 
Өнер 
Идеология 
РУХАНИ 
МАТЕРИАЛДЫҚ 
 
ҚОҒАМ ӨМІРІНІҢ САЛАЛАРЫ 
ӘЛЕУМЕТТІК 
САЯСИ 
Халықтар, 
Ұлттар, 
Ерлер- 
Әйелдер 
Таптар 
Партиялар 
Ересек топтар 
Мүдделес 
топтар 
және т.б. 
Мемлекет, 
Саяси партиялар, 
Қоғамдық-саяси 
қозғалыстар, 
Кәсіподақтар, 
Халықаралық 
саяси ұйымдар 
мен 
бірлестіктер 
ҚОҒАМ ӨМІРІНІҢ
САЛАЛАРЫ 
 
Кәсіпорын
(заводтар,
фабрикалар, 
фирмалар, 
артельдер, банктер 
және т.б.) өндірістік 
қатынастар 

199 
123 - кесте 
 
ҚОҒАМНЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК ҚҰРЫЛЫМЫ 
 
 
 
 
 
 
ТАПТЫҚ 
 
ЭТНИКАЛЫҚ 
ДЕМОГРА 
-ФИЯЛЫҚ 

жүктеу/скачать 6,3 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: