К. Е. Раманкулова, А. М. Омаралиева, И. Килибаев

26
2.1.2 Биологиялық жəне сорттық ерекшеліктерді ескере отырып, 
шикізаттың жекелеген түрлерін сақтау технологиясы
2.1.3 Жемістер мен көкөністерді сақтау түрлері
Көкөністер мен жемістер қоймалары әдетте үш түрге бөлінеді: көкөніс 
қоймалары, картоп қоймалары және жеміс қоймалары. Бұл бөлу дақылдарды 
сақтау ерекшеліктерімен және олардың нарықтағы мақсатымен байланысты.
* Көкөніс қоймалары-негізінен ұзақ мерзімге арналған қатты жемісті 
көкөніс дақылдарын сақтау.
* Картоп қоймалары-бұл дақылдарды сақтау үшін картоп өндірісінің 
үлкен көлеміне және оны қолданудың кең спектріне байланысты
арнайы картоп қоймаларын пайдаланыңыз.
* Жеміс қоймалары-жемістерді сақтауға арналған, бірақ тез бұзылатын 
көкөністерді қысқа мерзімді ұстауға да жарамды, өйткені бұл дақылдар 
мерзімін ұзарту үшін арнайы газ ортасында сақтауды қажет етеді
Стационарлық (күрделі) қоймалар:
1) сыйымдылығы немесе сыйымдылығы бойынша (шағын, орташа, ірі);
2) мақсаты бойынша (картоп, тамыржемістілер, қырыққабат, пияз, 
жеміс сақтау қоймалары);
3) сақтау шарттарын реттеу жүйесі бойынша (табиғи және белсенді 
желдету, тоңазытқыш қондырғылары, ортаның реттелетін газ құрамы бар 
тоңазытқыштар).
Белсенді желдету қоймаларының артықшылықтары:
1) өнімді тұтас қатарлап, қоймасыз орналастыру, бұл сақтау көлемін 
барынша пайдалануға мүмкіндік береді (70-80%);
2) Өнімнің барлық массасында теңдестірілген, оңтайлы сақтау 
параметрлеріне жақын болу мүмкіндігі;
3) "емдеу" кезеңі үшін қолайлы жағдайлар жасау;
4) өнім үшін тыныштық жай-күйінің неғұрлым ұзақ кезеңін қамтамасыз 
ету;
5) арту-тиеу жұмыстарын механикаландыру мүмкіндігі;
6) сақтау кезеңінде өнімнің болмашы (8-12%) ысырабының болуы.
Бір камерада температуралық-ылғалдылық және газ режиміне, алудың 
бір кезеңіне және сақтау мерзімдеріне бірдей талаптары бар өнімнің бірнеше 
түрін сақтауға жол беріледі. 
Жүзімнің және басқа да жемістердің, сондай-ақ айқын хош иісі бар 
түрлі жемістердің бір камерасында сақтауға жол берілмейді.
А қосымшасында кестелерде жеміс-көкөніс өнімдеріне арналған 
тоңазыту камераларының салыстырмалы көлемінің деректері (2.1-кесте), 
сақтау камераларының жүк көлемінің жүктелу нормасы және ыдысты
сақтауға арналған шартты жүкке қайта есептеу коэффициенттері (2.2-кесте), 
бір сақтау үй-жайының ең жоғары сыйымдылығы (т) (2.3-кесте), жәшіктер, 
тұғырықтар 
арасындағы 
ең 
аз 
арақашықтық 
(см), 
қоршау 

27
конструкцияларынан, салқындату аспаптарынан және жеміс-көкөніс өнімдері 
үйінділерінен шегініс (2.4-кесте) берілген.
Сақтаудың әр әдісі үшін жемістер мен көкөністердің әртүрлі түрлерінің 
рұқсат етілген сақтау көлемінен асып кетпеу де осыған ықпал етеді 

жүктеу/скачать 6,33 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: