Талғат сайрамбаев


ғана жолаушылар атқа мінді. Ертең



Pdf көрінісі
бет308/332
Дата29.09.2022
өлшемі2,81 Mb.
#40729
1   ...   304   305   306   307   308   309   310   311   ...   332
Байланысты:
Тал ат сайрамбаев

ғана жолаушылар атқа мінді. Ертең ол да Қарқаралыға жүрмек 
(М.Əуезов).
Мезгіл үстеулерінің етістікпен тіркесіндегі мезгілдік 
мағыналары əртүрлі болады. Мысалы, бүгін, кешке, кеше, ерте, 
кеш, ертең, бүрсігүні, алдыңғы күні, таңертең, күндіз, түнде, 
күндіз-түні, ертеңінде, ерте, ертемен тəрізді мезгіл үстеулері 
қатысқан етістікті сөз тіркестері бір тəулік ішіндегі мезгілдің 
кезеңдерін білдіреді:


600
Қазіргі қазақ тілі
Гудок бүгін бұрынғысынан ұзағырақ айқайлаған тəрізді 
(М.Горький). Мен кеше Щербаковпен сөйлестім (Ғ.Мұстафин). 
Ерте туып, кеш қалған (Мақал). Қожаш кеш келіперте кетуші 
еді (С.Көбеев). Ол күндіз де, түнде де ағаштарды өсірудің қамын 
ойлады (А.Барагин). Керуен тартып, шұбатып, Астық тиеп 
күндіз-түн (Ж.Саин). Жиренше таңертең Құнанбай аулына бір 
əдемі тарғыл тазы ертіп келді (М.Əуезов).
Биыл, былтыр, жылда, жылма-жыл, қысы-жазы, күзде тəрізді 
үстеулер қатысты сөз тіркестері ж ы л м е з г і л і к е з е ң д е р і н 
көрсетеді.
Жеңіп ем былтыр ғана Арғынбайды,
Осы үйде домбырасы даңғырлайды.
Жылда осылайша... Бірнеше айды бірге өткізуші еді 
(М.Əуезов).
Жаңа, енді, əуелі, енді-енді алдымен үстеулері етістіктермен 
тіркесіп, істің алғашқы кезеңін білдіреді.
Біз жаңа соның себебін біліп келдік (М.Иманжанов). Өйткені 
келген почтаны алдымен өзі тексереді («Жұлдыз» журналынан).
Ұдайы, үнемі, ылғи, ұзаққа үстеулері етістікті сөз тіркестерінің 
құрамында жұмсалып, істің с о з ы л у м е р з і м і н білдіреді:
Бұл екі ауылдың арасында мұндай қақтығыс ұдайы болып 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   304   305   306   307   308   309   310   311   ...   332




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет