– 483 –
тґрЈан µлы жалт бґрылып, „кесiнiЎ жҐзiне тесiле јарай-
ды). Ол кездегi басја тҐскен ґлы н„убеттi јазiрдiЎ †зiнде
толыј танып бiлу оЎай шаруа емес. Адам †з iсiне жауап
бере алмайтын бiр жаЈдайдыЎ болЈаны аныј. Мен †з
јателiгiмнен јашып јґтыла алмайтынымды бiлемiн. Бiрај
јылыш Ґстiнде серт жҐрмейдi деген с†з бар. Ажал т†нген
с„ттерде кез келген адамныЎ аман јалу Ґшiн амал-айла
јолдануЈа хајысы бар. БораЈан ојтыЎ iшiнде сай-сайдыЎ
iшiмен жан сајтай јашјан адамды кiн„лау мҐмкiн емес...
…рине, Ґстiрт јараЈан адамЈа б„рi оп-оЎай секiлдi к†рiнуi
мҐмкiн: оныЎ ґсталуына
себепшi болдым, содан кейiн
„йелiн алдым,
артынан ол туралы кiтап жазып, кiн„мдi
жумај болдым деген секiлдi... Бiрај мен бґл ојиЈаЈа
басјаша јараймын. Мен ол Ґшiн јолымнан келетiн ша-
руаныЎ б„рiн iстедiм. ЖалЈыз ґлымыз – саЈан соныЎ атын
бердiк. ‡зiмнiЎ шыЈармашылыЈымныЎ басым б†лiгiн –
жарты Јґмырымды соЈан арнадым. ОныЎ мґрасыныЎ
†лмеуiне себепшi болдым. Ал оныЎ †мiрiн сајтап јалу
менiЎ јолымда емес едi. ЅаЈазЈа јол јою, ол „шейiн фор-
малды н„рсе болатын. М„селе „лдејашан шешiлген, мен
јол јоймаЈаннан ештеЎе †згермейтiн. Тек мен де бiрге
кететiн едiм. Талай јол јоймаЈандардыЎ таЈдыры јалай
болЈанын к†зiмiзбен к†рдiк. Сондыјтан мен, маЎдайЈа
дај болатын, бiрај н„тиже беретiн осы жолды таЎдадым.
Сол тґсты жајсылап зерттесеЎ, сҐттен ај, судан таза ешкiм
де жој. ЗаманныЎ јаталдыЈы адами мҐмкiндiктен јан-
шалыјты жоЈары болЈанын содан бiле бер. Халыј жаула-
рыныЎ „йелдерi де тґтјынЈа алынатын. СенiЎ анаЎды мен
бґрыннан жајсы к†рушi едiм. Сондыјтан оны сајтап
јалуЈа бар жанымды салЈаным рас. Ресми тҐрде ажыра-
суЈа „реЎ к†ндiрдiм. К†нбейтiн де едi, мен ОЈан тҐрмеге
кездесуге барып, м„н-жайды
жайып салып, ашыј
„Ўгiмеге кеткеннен кейiн, осылай болуына ОныЎ †зi
к†мектестi деп айтуЈа болады. ‡лмейтiн пенде жој.
БiреудiЎ ажалы ојтан, бiреудiкi – оттан. ЅазајтыЎ маЎ-
дайына бiткен талай тґлЈалар
мерт болды, бiрај кейiн
тарих шындыЈы ашылЈан кезде олардыЎ абыройлары
бґрынЈыдан да асјајтай тҐстi. ‡лiм кейде м„Ўгiлiк даЎј
сыйлайды. Ѕґлагер †лмесе, бiз оны бiлмеген де болар едiк.
Сондыјтан бар жаманатты к†теретiн – аман јалЈан бiздер.
– 484 –
Ендеше тарихтыЎ шын јґрбандары бiздер боламыз. АясаЎ-
дар бiздi аяЎдар.
µ л ы. Я разделяю твою боль, возможно, ты поступил
разумно. Но
мне кажется, ты сам не можешь отрицать,
что это все равно несправедливо по отношению к постра-
давшему. «Справедливость без мудрости значит много, а
мудрость без справедливости ничего не значит».
А р д а г е р. …дiлетсiздiктi жасаушы мен емес, жҐйе
болатын. Бiздер – соныЎ јґрбанымыз. Оны †лтiрген –
билiк, маЈан да јол јойдырЈан – билiк. Бiрај јґжат бо-
йынша мен кiн„лi болып тґрмын. ОныЎ т„нi, менiЎ арым
†лдi. ЅайсыныЎ јасiретi басым екенiн †зiЎ пайымдай бер.
µ л ы. Ѕасiреттi жаЈын таЎдаЈан †зiЎ емес пе?
А р д а г е р. Ешкiм дҐниеге босја келiп, босја кеткiсi
келмейдi. МенiЎ де тындыруЈа тиiстi iстерiм болды. Ол
Ґшiн тiрлiк керек едi. Мен тiрi јалуды таЎдадым.
µ л ы. Ол јандай iс?
А р д а г е р. ‡зiЎмен таЈдыры бiр жандарЈа јызмет
ету... Текке †лмеу. СенiЎ анаЎа студент кезiмiзде ол да,
мен де бiрдей с†з салдыј. Бiрај ол менiЎ емес, оныЎ маЎ-
дайына бґйырды. Ендi оныЎ †мiрi ажал аузында тґрЈан-
да, сенiЎ анаЎды јґтјару менiЎ негiзгi мајсатыма айнал-
ды. МамаЎды елiне алып кетiп, бiр жылдай назардан тыс
ґстауЈа тура келдi. Аты-ж†нiн †згерттiк. Одан кейiн тґрмыс
јґрдыј. МамаЎ маЈан јосылЈанда Ерлан атты екi жасар
ґлы болатын. Оны менiЎ атыма жаздыруЈа тура келдi.
БґрынЈы фамилияда јалуЈа болмайтын едi. МамаЎ да,
бала да к†п ауырды. Ајыры бiр жылдан кейiн бала јай-
тыс болды. ШешеЎ екеуiмiздiЎ
арамызда содан бастап
ренiштi ојиЈалар жиi болып жҐрдi. БаланыЎ †лiмiне ара
тҐсу мҐмкiн болмаса да, соЈан мен жаЈдай жасамаЈандай,
дґрыстап емдетпегендей, ал јайтыс болЈаннан кейiн ла-
йыјты јайЈырмаЈандай к†рiнетiнмiн.
Достарыңызбен бөлісу: