тґра тґрыЎыз дегендей, µлЈа јарап, јолын к†терiп белгi
бередi).
Ардагер д„рiнi iшiп, ґнатпаЈандай тыжырыныЎјырап,
стајанды Ґстелге јояды.
А р д а г е р („лден уајытта). Рас, бiз жајсы јазај бола
алмадыј. Заман жаман болды ма, „лде заманЈа кҐйлеп
бiз жаман болдыј па – јалай десеЎ де, одан бiздiЎ јґны-
мыз артайын деп тґрЈан жој. Бiрај јандай болсај та, јазај
екенiмiз аныј. Ал бiздi iске алЈысыз јылып отырЈан –
мына сендер тiптi јазај емессiЎдер Јой. ТҐрiЎе неге јара-
майсыЎ? Бiр с†здi јазајша айтсаЎ, екi с†зiЎ орысша. Кiмге
кiн„ артјандайсыЎдар?
µ л ы. ОЈан да сен кiн„лiсiЎ. Мен орыс мектебiне †зiм
барЈам жој. АпарЈан – сен.
А р д а г е р. Орыс мектебiне барЈанныЎ б„рi шҐлдiрлеп
кеткен жој. Санасы барлардыЎ б„рi †з Ґйiрiн тауып жа-
тыр. Шын јазај болЈыЎ келсе, сенiЎ жолыЎды б†геген
бiреу бар ма?
µ л ы. Если я не совсем достаточно владею родным
языком, эта проблема в принципе разрешима, как гово-
риться, дело наживное. А ваши проблемы, мне кажется,
намного трагичнее, чем наши.
А р д а г е р (мырс етiп). Ѕазајта м„тел бар: «Ѕырыјја
келгенде домбыра Ґйренiп, ајиретке барЈанда шертемiсiЎ»
деген. Осы кезге дейiн жарытып Ґйренбеген тiлдi ендi
жетiстiрем деп ойлайсыЎдар ма? Сендер †зi неЈылЈан
ґрпајсыЎдар? ‡здерiЎе дейiнгi ешкiм ґнамайды, јоЈам
келеЎсiз, ата-ана јажетсiз. Ендi кiмге сонда опа бере ала-
сыЎдар? Ешкiмдi жајсы к†рмей, отанды јалай жајсы
к†руге болады? Бос с†з Јой айтып отырЈаныЎ. Отан деген
„шейiн Јана с†з емес, ол да тiрi адамдардан тґратын јауым
емес пе? ‡згелердi кiн„лаудан оЎай зат жој. Егер ајылыЎ
болса, †з таЈдырыЎа алдымен †зiЎдi кiн„ла.
– 480 –
µ л ы (ойланып). Возможно, ты прав. В семейном плане
я виноват перед вами. Не скрою, мое детство было счаст-
ливое. Для меня самые лучшие люди на земле, которые
не подлежат обсуждению, были мои родители. Но я стал
взрослеть, стал разбираться – что плохо, что хорошо, и
что мои родители хороши только для меня, а не для всех.
Что касается моего отторжения от дома, то... я должен
признаться, что ты, как духовный наставник, мне стал
неинтересным. (µры бґЈан аЎырайып, «айтып отырЈаныЎ
дґрыс емес јой» дегендей басын шайјайды).Ты внушал мне
никогда не рисковать в жизни. Я под этим влиянием вы-
рос робким, трусливым. Ты не мог ответить мне на те
вопросы, которые меня волновали; не смог меня защи-
тить от того одиночества, которое я испытывал. Я сильно
переживал становление своего «Я». Меня долго не поки-
дало чувство неуверенности. Мне показалось, что я чело-
век Богом обиженный, ни на что неспособный. Считал
себя потерянным. Но я отчаянно боролся, чтобы возмес-
тить свою бездарность хотя бы трудолюбием или знани-
ем. Чем больше я погружался в знание, тем больше отде-
лялся от тебя. И в один прекрасный день понял, что по
мироощущению, по жизненной позиции, мы с тобой раз-
ные люди разного поколения, хотя ты мне отец. И все
началось с этого. Думаю, в этом ты сам больше виноват,
чем я... Уменя появилось желание убить тебя в себе (бґЈан
шошына јараЈан µрыЈа бґрылып), не в прямом смысле,
конечно, („кесiне јайта бґрылып) чтобы стать самостоя-
тельной личностью. Потому что ты постоянно подавлял
мою волю своим отцовским положением. А я стремился
к свободе. Разве это не естественно? Сейчас у меня та-
кое состояние, что я не могу с тобой воссоединиться,
нить, которая связывала нас, оборвана. Иногда во сне
вижу свое детство, где постоянно теряю тебя и не могу
найти. Когда просыпаюсь, меня одолевает страшная тоска
и безысходность... Вот такова моя судьба, в которой мо-
жешь винить меня сколько угодно.
А р д а г е р. ‡з жаныЎныЎ тереЎiне батјан сайын,
„ркiмнiЎ маЎдайына жазылЈан бiр жалЈыздыјтыЎ бар
екенiн аЎЈарарыЎ аныј. Ајылдан азап шексеЎ, ол –
†зiЎнiЎ талайыЎ. ОЈан „кенi кiн„лаудыЎ јажетi жој. Егер
– 481 –
саЈан рухани ґстаз болуЈа †рем жетпей жатса, ол да заЎды
н„рсе. Бiрај „кенi данышпан болЈаны Ґшiн емес, „ке
болЈаны Ґшiн Јана јадiрлейдi... Рас, „кенiЎ жајсы атаЈы
балаЈа мајтаныш екенi белгiлi. Бiрај атај деген кҐрделi
ґЈым. Белгiлi бiр уајыттан, заманнан јол Ґзгеннен кейiн,
ґЈым †згере бастайды. ‡з заманында пайдасыз болЈан iстер
де, кейiнгi заманныЎ мҐддесiне с„йкес келгенде, јґлпы-
рып, жаЎа сипатја, жаЎа маЈынаЈа ие болады. Кезiнде
Ѕытай јорЈаны сол замандардаЈы атајјґмар император-
лардыЎ астамшыл жобаларымен салынып, сан Јасыр бо-
йына елдi титыјтатып, јайыршылыјја жеткiзгенi, сан рет
халыјтыЎ ашу-ызасын тудырып, јарулы к†терiлiстерге
„келгенi тарихтан белгiлi. ЕЎ Јажабы јорЈан ешјашан да
Ѕытайды сыртјы жаулардан јорЈаЈан емес. МҐлде бекер
салынЈан, †лшеусiз шыЈынЈа батырЈан пайдасыз, јайыр-
сыз еЎбек болды. Бiрај пайдасыз јґрылыс болса да, кейiн
заман †згерiп, ґрпајтар ауысјаннан кейiн, бҐкiл азап пен
шыЈын, халыјтыЎ јасiретi бiрте-бiрте ґмытылып, бҐгiнде
сол јорЈан бҐкiл јытай елiнiЎ мајтанышына, туристiк
объект ретiнде табыс к†зiне айналып отыр. БҐгiнгi халыј
осыны Јана мойындайды. Ал тереЎiрек ҐЎiлсеЎ, ајијаты
„лгiндей. ТарихтыЎ парадоксы деген осы. Сондыјтан
†мiрге тереЎiрек јараЈанныЎ б†тендiгi жој. К†птiЎ „детi
белгiлi – †мiрдi ај ж„не јара деген екi-ај тҐспен к†руге
јґмар. Ал шын м„нiнде, †мiр, ај пен јараныЎ сыртында,
осы екi тҐстiЎ арасын јосатын јыруар бояудан тґратыны
белгiлi.
µ л ы (тереЎ кҐрсiнiп). Осы айтјандарыЎныЎ б„рiне де
јосыламын. Мен Ґшiн де атај-даЎј – мґрат емес. МенiЎ
жанымды жегiдей жеп жҐрген н„рсе басја. (Пауза). …кенiЎ
бала Ґшiн јымбат екенiн ешкiм де жојја шыЈара алмас.
Бiрај одан „ке не iстесе де, тiптi јылмысја барса да, жај-
сы аты †згермейдi деген ґЈым тумайтын шыЈар. …кенiЎ
жаманаты – бала Ґшiн јара жердей ауыр. ‡йткенi ол сен
Ґшiн бҐкiл iзгiлiк пен адамгершiлiктiЎ Ґлгiсi болып сана-
лады. Егер ол саЈан нашар јырымен к†рiнетiн болса, жа-
ныЎа жазылмайтын жарајат тҐседi... Мен сенi јґдайдай
к†рдiм. СенiЎ кiтаптарыЎды ојып ержеттiм. …сiресе,
37–38-жылдары атылып кеткен ҐзеЎгiлес „рiптесiЎ,
†зiЎнiЎ айтуыЎша, жајын досыЎ туралы жазЈандарыЎ
– 482 –
шынайы достыјтыЎ, риясыз кiсiлiктiЎ белгiсiндей
к†рiнетiн. Осындай бiр мамыражай тiршiлiгiм бiр кҐнi тас-
талјан болды... ( …рi јарай айтуЈа батылы бармаЈандай Ґнсiз
Достарыңызбен бөлісу: |