Сабақ Тақырыбы: Көмірсулар алмасуы. Анаэробты гликолиз. Кори циклы
жүктеу/скачать 0,98 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Энергетикалық – организмнің энергияға тәуліктік қажетті мөлшерінің жартысын қамтамасыз етеді. 2.Құрылымдық
- Метаболикалық
- Рецепторлық
| Тіндер мен тағам көмірсулары.
Көмірсулар тірі ағзаның құрамына белоктар, липидтер және нуклеин қышқылдарымен бірге кіре отыра, олардың құрылысын, қызметін және арнайылығын анықтайды. Көмірсулар көптеген метаболизм процестеріне қатысады, десекте олар негізгі энергия көзі болып табылады. Көмірсулардың үлесінен шамамен тағамдық тәуліктік рационның 75%-ы және тәуліктік қажетті калория мөлшерінің 50%-ы құралады. Көмірсулар құрамындағы мономерлердің санына қарай: моносахаридтер; олигосахаридтер; полисахаридтер болып үшке бөлінеді. Атқаратын қызметіне қарай көмірсуларды екі топқа біріктіреді. 1. Энергия көзі ретінде жұмсалатын көмірсулар: глюкоза, крахмал, гликоген. 2. Құрылымдық қызмет атқаратын көмірсулар: гликопротеиндер, гликолипидтер, гликозамингликандар, ал өсімдіктерде клетчатка. Ағзадағы барлық клеткалардың құрамында тағам көмірсулары кездеседі. Олар моносахаридтер, олигосахаридтер, дисахаридтер, трисахаридтер және полисахаридтер (гомопилисахаридтер және гетеросахаридтер). Адам организмінде көмірсулар құрғақ массаның 2 %-н құрайды және көптеген маңызды қызметтер атқарады: 1.Энергетикалық – организмнің энергияға тәуліктік қажетті мөлшерінің жартысын қамтамасыз етеді. 2.Құрылымдық – көмірсулар мембрана құрамында; гликозамингликандар дәнекер тіндерінің құрамында; пентозалар; нуклеин қышқылдарының құрамында болады. 3.Метаболикалық – көмірсулардан басқа қосылыстар – липидтер, аминқышқылдары т.б. синтезделе алады. 4.Қорғаныштық – глюкурон қышқылы улы заттарды усыздандыруға қатысады. Гиалурон қышқылы токсиндерді және бөгде заттарды усыздандыруға қатысады, ал гепарин қанның ұюына қарсы жүйеде маңызды рөл атқарады. 5.Рецепторлық – гликопротеиндер және гликолепидтердің құрамында көмірсулар болады. 6.Реттеуші – кейбір гормондардың құрамында көмірсулар кездеседі. Гликозамингликандар клетка аралық матрикстің негізгі құрам бөлігі болып есептеледі. Катаболизм гликозаның өнімдері үшацилглицерид, холестерол, кейбір аминқышқылдары синтезінің субстраты ретінде пайдаланылады. Организмдегі маңызды көмірсулардың өкілі – глюкоза,ол тағам көмірсулары құрамында ағзаға түседі, десекте глюкозаны кейбір амин қышқылдарынан, глицеролдан, сүт қышқылынан синтездеп алуға болады. Көмірсулардың тәуліктік қажетті мөлшері 400-500 гр. құрайды. Тағамдық көмірсудың негізгілерінің – крахмал, ол нанның, картоптың, ұннан жасалған тағамдардың құрамында көп кездеседі. Крахмал тармақталған гомополисахарид,молекуласы глюкоза қалдықтарынан құралған. Крахмал молекуласының құрамында болатын амилоза тізбегіндегі глюкоза қалдықтары 1,4- 0- гликозидті байланыс арқылы жалғасқан, ал амилопектиннің тармақталған тізбегінде глюкоза қалдықтары 1,4-0- гликозидті және 1,6 – 0-гликозидті байланыстармен жалғасқан. Сүт тағамдары құрамында лактоза кездеседі. Ол 1,4-0- гликозидті байланыспен жалғасқан және 1 молекула глюкоза, 1 молекула галактозадан тұрады. Жеміс - жидектерде сахароза болады. Ол глюкоза мен фруктозадан құралған, бұлар 1,2 – 0- гликозидті байланыспен жалғасқан. жүктеу/скачать 0,98 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|