Сборник научных трудов г. Кокшетау, 2015

157 
ми видами услуг. Большую роль при этом играют банкоматы. 
Одной  из  основных  инноваций  является  динамично  развивающееся  дистанционное 
банковское  обслуживание.  Под  дистанционным  банковским  обслуживанием  понимается 
технология,  в  которой  проведение  операций  не  требует  визита  клиента  в  банк.  При  этом 
банк проводит платежи или совершает другие действия со  средствами клиента на основа-
нии дистанционных распоряжений, передаваемых клиентом в банк по различным каналам 
доступа  (телефон,  Интернет  и  др.)  при  помощи  различных  средств  доступа  (телефонный 
аппарат, компьютер). 
К  настоящему  времени  сложилась  система,  когда  клиенты  могут  управлять  своими 
счетами, а также осуществлять ряд операций дистанционно. Такая система в целом получи-
ла название онлайн-банкинг (online banking). 
Удаленное  управление  банковскими  счетами  может  осуществляться  различными 
способами: 
 
посредством телефона – телебанкинг (telebanking; 
 
персонального компьютера – е-банкинг (е-banking); 
 
Интернета – интернет-банкинг (Internet banking); 
 
портативных устройств – мобильный банкинг (mobile banking, mbanking). 
Если  при  помощи  различных  технических  устройств  устанавливается  стационарная 
связь между банком и клиентом, то такая система называется обычно  Клиент-Банк, в слу-
чае, если клиент – юридическое лицо, и домашний банкинг (home banking), если – физиче-
ское. Но по сути дела, домашний банкинг есть вариант системы Клиент-Банк. С помощью 
таких  систем  юридическое  или  физическое  лицо,  напрямую  подключившись  к  банку  по 
электронным линиям связи, может осуществлять различные финансовые операции прямо из 
своего дома или офиса. 
Так, например, количество принятых обращений в Контакт-центр в  АО  «Народный 
Банк Казахстана» в 2014 году по сравнению с 2013 годом выросло на 33% (всего 3,2 млн. 
звонков). При этом количество входящих звонков, обработанных системой самообслужива-
ния IVR, выросло на 77% и составило 34% от общего количества поступивших вызовов. В 
2013 году произведена замена системы Контакт-центра и осуществлен переход на промыш-
ленную  платформу  на  базе  Cisco.  Это  позволяет  осуществлять  дальнейшее  качественное 
обслуживание  нарастающего  количества  обращений  в  Контакт-центр  и  предоставить  кли-
ентам новые услуги и сервисы по телефону. 
Народным Банком оказываются  услуги по проведению интернет-платежей в пользу 
клиентов Банка – поставщиков товаров и услуг. Среднемесячный объем операций в пользу 
таких  клиентов  с  использованием  платежных  карточек  международных  и  локальных  пла-
тежных  систем  составил  430  млн  тенге,  количество  компаний,  подключенных  к  данной 
услуге на конец 2013 года составило 93. 
По состоянию на 01 января 2015 года Народный Банк остается безоговорочным ли-
дером  на  рынке  банковских  услуг  по  обслуживанию платежных карточек.  Количество  ак-
тивных платежных карточек БВУ по состоянию на 01 января 2015 года составляет 6,9 млн 
шт. Доля Банка на данном рынке составила 43,6% (более 3 млн шт.). 
Банк  продолжает  работать  с  тремя  международными  платежными  карточными  си-
стемами  –  VISA  International,  MasterCard  Worldwide,  UnionPay  International  и  имеет  свою 
собственную локальную карточку Altyn. 
Для обеспечения эффективного обслуживания своих клиентов Банк проводит работу 
по  расширению  сети  обслуживания  платежных  карточек  (банкоматы,  POS-терминалы, 
мультикиоски) и по развитию услуг, связанных с платежными карточками. Так, в 2014 году 
Банком было закуплено 8 800 стационарных POS-терминалов. Дополнительно было приоб-
ретено 155 банкоматов (+53). 
Основные  услуги  АО  «Народный  Банк Казахстана»,  которые  предоставляются  бан-
ком непосредственно с применением Интернет-технологий: 
 
Мобильный банкинг; 
 
Интернет-банкинг для физических лиц; 

158 
 
Телебанкинг. 
Таким  образом,  проведенное  исследование  показало,  что  современная  технология 
дистанционного банковского обслуживания основывается на телефонных каналах, включая 
мобильную связь, и Интернете. 
Таким образом, распространение инноваций в банковской среде тесно связано с ин-
новациями в глобальном и мировом финансовом секторе, что делает этот процесс неизбеж-
ным для всех банков в различных странах. 
Планирование инновационной деятельности в процессе разработки и внедрения но-
вых банковских продуктов отталкиваться от миссии банка и проходить сквозь все виды со-
ставляемых планов, отражая специфику деятельности банка, выделяя целевой сегмент воз-
действия и вид профилирующего направления деятельности, обеспечивающего конкурент-
ное преимущество. Обосновано, что разработка инновационных услуг должна базироваться 
на  анализе  жизненного  цикла  продукта  с  учетом  специфики  банковской  деятельности,  а 
также  с  учетом  предпочтений  клиентов,  в  том  числе  потенциальных.  Особенностью  при 
этом является специфика ценообразования на банковские  услуги, выражающаяся в тесной 
зависимости  от  значений  макроэкономических  показателей,  устанавливаемых  на  государ-
ственном уровне (ставка рефинансирования). Данный факт заставляет банки обращаться к 
поиску новых целевых сегментов и расширению перечня предоставляемых услуг. 
Указано, что решение задач по успешной и долгосрочной работе по предоставлению 
клиентам  предлагаемых  банком  продуктов  требует  от  банка  анализа  и  прогноза  его  воз-
можностей  на  нынешний  момент  и  на  некоторую  перспективу.  Кроме  того,  внутренние 
структура и культура банка должны быть организованы так, чтобы быстро реагировать на 
изменяющиеся рыночную ситуацию и требования клиентов. Все  указанные составляющие 
должны рассматриваться в рамках бизнес-планов банка. 
Подчеркнуто, что большую роль играют менеджеры по разработке и внедрению но-
вых продуктов. Для достижения стратегического лидерства автор рекомендует выполнение 
менеджерами по разработке банковских продуктов следующих функций: 
 
Анализ возможностей рынка для  новых продуктов, потребностей клиентов и не-
обходимых технологий; 
 
Идентификация и рекомендация новых возможностей и банковских продуктов; 
 
Взаимодействие  с  другими  подразделениями  банка  с  целью  разработки  нового 
продукта или модификации уже существующего; 
 
Определение требований к продукту, приоритетов в развитии продукта; 
 
Разработка и внедрение бизнес-плана, позиционирование продукта на рынке; 
 
Разработка  и  координация  выполнения  маркетинговой  стратегии  и  развития  но-
вых или уже существующих продуктов; 
 
Постоянный тесный контакт со всеми подразделениями банка при внедрении про-
дукта и его дальнейшем продвижении на рынок; 
 
Управление всеми стадиями жизненного цикла продукта. 
Прежде чем внедрять какие-либо новшества в деятельность банка необходимо очень 
скрупулезно  оценить  возможность  реализации  проекта  в  данной  структуре  управления  и 
данной  рыночной  ситуации.  В  качестве  примера  автором  рассмотрено  внедрение  системы 
автоматического телефонного обслуживания в банке (IVR - Interactive voice response). IVR - 
это  интерактивная  информационно-справочная  система,  необходимая  для  автоматизации 
обработки запросов клиентов, которая чаще всего используется при работе с физическими 
лицами. 
На данный момент около 40% вопросов клиентов - физических лиц достаточно про-
сты и могут быть легко автоматизированы. Такие вопросы включают в себя: запрос баланса 
и мини-выписки по счету, переводы денежных средств между счетами одного клиента, от-
крытыми в банке, оплата коммунальных платежей по заранее установленным получателям, 
активация и блокировка карты, сообщение о сумме кредита, дате и сумме очередного еже-
месячного платежа, информация о сумме открытых депозитов, а также о датах закрытия де-
позитов, информация о задолженности по кредитной карте и т.д. 

159 
Качество  реализации  нововведений  существенно  зависит  от  того,  как  организован 
инновационный процесс. 
Для успешного выполнения проекта по внедрению системы автоматического обслу-
живания по телефону рекомендуется выполнение следующих действий: 
1.
 
Оценка  текущей  ситуации.  Необходимо  определить  на  каком  этапе  развития 
банка следует закупать необходимое оборудование и внедрять систему автоматического об-
служивания по телефону. 
2.
 
Оценка  необходимых  денежных  ресурсов  и  получение  одобрения  на  данный 
проект  у  вышестоящего  руководства,  имеющего  право  на  принятие  таких  решений.  Есте-
ственно, получение одобрения невозможно без оценки эффективности предполагаемых ин-
вестиций на внедрение системы. В целом, прогнозная оценка эффективности инновацион-
ной деятельности в коммерческом банке - неотъемлемая часть всего цикла инновационного 
менеджмента. 
3.
 
Составление первоначального плана внедрения (функции, которые должны быть 
переведены в автоматический режим, даты тестирования и внедрения системы). 
4.
 
Создание детальных бизнес-требований к системе. 
5.
 
Создание  проектной  группы  среди  сотрудников  банка  и  определение  сферы  их 
полномочий. 
6.
 
Выбор и заключение договора с компанией-производителем необходимого обо-
рудования и с компанией, которая будет непосредственно заниматься внедрением системы 
в банке (если принято решении об установке системы сторонней компанией). 
7.
 
Закупка и установление необходимого оборудования. 
8.
 
Создание и согласование технического задания для внедрения системы на основе 
бизнес-требований со стороны банка. Техническое задание, как правило, создается компа-
нией, ответственной за внедрение системы, при участии сотрудников банка со стороны де-
партамента банка, к которому в организационной структуре относится контактный центр. 
9.
 
Разработка системы на основе технического задания. 
10.
 
Установка и тестирование системы. 
11.
 
Запуск системы автоматического обслуживания по телефону. 
Перед началом проекта необходимо оценить возможные выгоды, которые он прине-
сет.  Помимо  необходимости  внедрения  IVR  в  современном  конкурентоспособном  банке, 
существуют также материальные выгоды от внедрения системы. Основной экономический 
эффект при внедрении IVR достигается за счет сокращения количества операторов, прини-
мающих  звонки  клиентов,  и  таким  образом  уменьшаются  расходы  на  заработную  плату, 
аренду помещения, оплату телефонных переговоров, закупку и обслуживание дополнитель-
ного оборудования. 
При правильно спроектированном голосовом меню IVR помогает оставить приятное 
впечатление от общения с банком, сократить текущие расходы и увеличить объем продаж, а 
также уменьшить время ожидания клиента в очереди на обслуживание. При планировании 
голосового меню системы необходимо разработать для каждого банковского продукта свои 
подпункты меню, включающие основную информацию о каждом продукте, которая может 
быть сообщена системой без переключения звонка на оператора контактного центра. 
 
ЛИТЕРАТУРА 
1.
 
Беляев  Е.В.  Развитие  систем  расчетов  с  использованием  пластиковых  платежных  ин-
струментов / Е.В. Беляев, А.К. Щеглакова, Н.В. Погодина // Инновации молодых: Тезисы 
научных работ участников Всероссийского конкурса научно  - технических и инноваци-
онных  работ  по  гуманитарным  наукам  среди  студентов  высших  учебных  заведений.  - 
Иваново (ИвГУ), 2003. - С. 123.  
2.
 
Жукова  Я.Э.  Интернет  -  банкинг:  проблемы и  перспективы  развития  /  А.К.  Щеглакова, 
А.В.  Малов  //  Современные  наукоемкие  технологии  и  перспективные  материалы  тек-
стильной  и  легкой  промышленности  (Прогресс  -  2004):  Сборник  материалов  междуна-
родной научно - технической конференции. - Иваново (ИГТА), 2004. - Часть 2. - С. 187-

160 
188. 
3.
 
Щеглакова  А.К.  Развитие  электронных  средств  платежа  для  кредитования  предприятий 
текстильной промышленности / А.К. Щеглакова // Международная научно - техническая 
конференция  «Современные наукоемкие инновационные технологии развития промыш-
ленности региона (ЛЕН-2004)». - Кострома, 2004. - С.199-200. 
4.
 
Щеглакова А.К. Электронный банкинг: основные направления банковского регулирова-
ния и надзора / А.К. Щеглакова // Современные наукоемкие технологии и перспективные 
материалы текстильной и легкой промышленности (Прогресс - 2005): Сборник материа-
лов международной научно - технической конференции. - Иваново (ИГТА), 2005. - Часть 
2. - С. 135-138.  
 
 
Шаймұрат С.Ж. - магистрант 
А. Мырзахметов атындағы Кокшетау Университеті 
 
КӘСІПОРЫНДА ҚАРЖЫЛЫҚ ТАЛДАУ ЖҮРГІЗУДІ  
ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ 
 
Кәсіпорынның  қаржысын  талдау  кәсіпорынның  қаржылық  жағдайы,  өтімділігі  мен 
рентабельділігі  ең  алдымен  ағымдағы  активтердің  ақша  қаражаттарына  айналу 
жылдамдығы анықталады. 
Активтердің өтімділігі туралы мәліметтерге сүйене отырып біз айналым активтерінің 
меншікті  қаражаттар  есебінен  қаржыландыруының  төмендегенін  көре  аламыз.  Бұл  өз 
алдына кәсіпорын қызметіне кері әсерін тигізуде, яғни қысқа мерзімді міндеттемелерді өтеу 
кезінде кәсіпорын қиыншылық мәселесіне тап болады. 
Осылайша  кәсіпорынның  өз  жабдықтаушылары  мен  кредиторлар  алдындағы  қысқа 
мерзімді міндеттемелерін уақытында өтеу мүмкіншілігі төмендейді. 
М.А.  Федотов  өзінің  “Кәсіпорынның  табысын  талдау”  атты  еңбегінде  өтімділікті 
арттырудың келесі әдістерін ұсынады: 
a)
 
жарғылық капиталды арттыру; 
b)
 
ұзақ мерзімді заемдар алу; 
c)
 
міндеттемелерді қайта құрылымдау; 
d)
 
қысқа мерзімді несиелер (депозиттер) тарту; 
e)
 
ұзақ мерзімді несиелер (депозиттер) тарту; 
f)
 
активтерді қайта құрылымдау, сонымен қатар активтердің кейбір бөлігін сату; 
g)
 
шығындар 
мөлшерін 
азайту, 
соның 
ішінде 
басқару 
шығындарын 
(жұмысшылардың жалақысын қоса алғанда) [1, 154 б]. 
Негізгі активтердің өтімділігін арттырудың келесі әдістері ұсынылады: 
1)
 
Қысқа  мерзімді  қарыздарды  ұзақ  мерзімді  қарыздарға  қайта  құрылымдау.  Бұл 
әрине  өз  алдына  банктің  өзінің  несиелік  саясатын  қайта  қарауына,  яғни  несие  бойынша 
пайыздық  мөлшерлеменің  өзгеруіне  алып  келеді.  Бірақ  кәсіпорын  осы  іс-шаралардың 
нәтижесінде өзінің өтімділігінің артуына қол жеткізеді. 
2)
 
Тауарлы-материалдық 
қорлардың 
мөлшерін 
азайта 
отырып, 
ақша 
қаражаттарының көлемін арттыру. Сол арқылы активтердің абсолютті өтімділігін арттыруға 
қол жеткізуге болады. 
Жоғарыдағы айтылған жолдардың бірінші нұсқасы тиімді және іске асуы оңай болып 
келеді. 
Қысқа  мерзімді  қарыздарды  ұзақ  мерзімді  қарыздарға  қайта  құрылымдау  қосымша 
ақша қаражаттарын қажет етеді. Ол ақша қаражаттарын қосымша облигациялар шығарумен 
алуға болады. 
Кәсіпорынның  қаржылық  тұрақтылығы  -  бұл  тәуекелділіктің  мүмкін  болатын 
деңгейінде  төлем  қабілеттілігі  мен  несие  қабілеттілігін  сақтай  отырып,  табысты  өсіру 
негізінде қаржыны тарату мен пайдалану арқылы кәсіпорынның дамуын көрсететін қаржы 

161 
реурсының  жағдайы.  Ол  өндірістің  тиімділігімен,  сондай-ақ  кәсіпорын  қызметінің  қоры-
тынды  нәтижелерімен  тығыз  байланысты.  Өндіріс  көлемінің  азаюы,  өнімнің  өте  жоғарғы 
меншікті  құн  кәсіпорынның  қаржылық  тұрақтылығының  төмендеуіне  алып  келеді.  Оған 
көптеген ішкі және сыртқы факторлар әсер етеді [2, 54 б]. 
Ішкі  факторлар  кәсіпорынның  өзінің  жұмысын  ұйымдастыруына  байланысты  бола-
ды,  ал  сыртқы  факторлар  кәсіпорын  еркіне  бағынышты  емес.  Негізгі  ішкі  факторларды 
қарастырайық. Кәсіпорынның тұрақтылығы ең бірінші өндіріс шығындарымен үздіксіз бай-
ланысқан  өндірілген  өнім  мен  көрсетілген  қызметтің  құрамы  мен  құрылымына  тәуелді. 
Сондай-ақ, тұрақты және айнымалы шығындар арасындағы қатынас маңызды болып табы-
лады. 
Кәсіпорынның  өндірілетін  өнім  және  өндіріс  технологиясымен  тығыз  байланысқан 
қаржылық тұрақтылығының маңызды факторларының бірі - активтердің тиімді құрамы мен 
құрылымы, сондай-ақ кәсіпорынның басқару стратегиясын дұрыс таңдап алуы болып табы-
лады.  Ағымдағы  активтерді  басқару  өнері  -  кәсіпорын  шотында  оның  ағымдағы  жедел 
қызметі үшін қажет болатын қаржының ең төменгі сомасын ұстаудан тұрады. 
Қаржылық  тұрақтылықтың  ішкі,  маңызды  факторларының  бірі  -  бұл  қаржы  ресур-
старының  құрамы  мен  құрлымы,  оларды  басқару  стратегиясы  мен  тактикасының  дұрыс 
таңдалып  алынуы.  Кәсіпорынның  өз  қаржы  ресурсы,  соның  ішінде  таза  табысы  қанша-
лықты көп болса, соншалықты ол өзін жайлы сезіне алады. 
Сонымен бірге тек таза табыстың көлемі ғана емес, сонымен қатар оны тарату құры-
лымы, әсіресе өндірісті дамытуға бағытталған бөлігі де өте маңызды болып табылады. 
Кәсіпорынның  қаржылық  тұрақтылығына  қарыздық  капиталдар  нарығындағы 
тигізеді. Кәсіпорын ақша қаражаттарын қаншалықты көп тартатын болса, оның қаржылық 
мүмкіндіктері  де  соншалықты  жоғары  болады,  алайда,  сонымен  бірге  қаржылық 
тәуекелділік те өседі - яғни кәсіпорын өз кредиторларымен уақытында есептесе ала ма, жоқ 
па?  -  деген  қауіп  туады.  Сонымен  қатар  бұл  жерде  кәсіпорынның  төлеу  қабілеттілігінің 
қаржылық кепілінің бір түрі ретінде резервтерге үлкен роль берілген. 
Жоғарыда  айтылғандарды  қорыта  келе,  кәсіпорынның  қаржылық  тұрақтылығына 
әсер ететін мынадай ішкі факторларды атап көрсетуге болады: 
 
кәсіпорынның салалық топқа жатуы; 
 
шығарылатын  өнімнің  (жұмыс,  қызмет)  құрылымы  және  оның  жалпы  төлем 
қабілеттілігі бар сұраныстағы үлесі; 
 
төленген жарғылық капиталдың мөлшері; 
 
шығындардың көлемі, олардың ақшалай табыспен салыстырғандағы динамикасы; 
 
қорлар  мен  резервтерді,  олардың  құрамы  мен  құрылымын  қоса  алғандағы  мүлік 
пен қаржы ресурстарының жағдайы; 
 
кәсіпорындарды басқару тиімділігі. 
Сыртқы  факторларға  шаруашылық  жүргізудің  экономикалық  жағдайының  әсері, 
қоғамда  үстемдік  етуші  техника  мен  технология,  төлеу  қабілеті  бар  сұраныс  және 
тұтынушылар табысының деңгейі, ҚР үкіметінің салық және несие саясаты, кәсіпорынның 
қызметін  бақылау  жөніндегі  заң  актілері,  сыртқы  экономикалық  байланыс  және  тағы 
басқалар жатады. 
Кәсіпорын  басшылығына  қаржылық  тұрақтылықты  жетілдіру  бойынша  мынайдай 
ұсыныстар  жасауға  болады:  ол  негізінен  жалпы  активтердің  құрастыру  көздерінің 
сомасындағы меншікті капиталдың үлесін арттыруға негізделеді. 
Айта  кеткен  жөн,  қажылық  тұрақтылықты  қалыпты  жағдайда  ұстап  тұру  үшін 
стратегия  қажет.  Стратегияда  кәсіпорынның  мынадай  негізгі  мақсаттарды,  яғни  алдағы 
уақыттағы  кәсіпорын  қызметінің  бағытын,  өндірілетін  өнім  (көрсетілетін  қызмет, 
атқарылатын  жұмыс)  сапасын  арттыру,  аз  шығын  жұмсай  отырып  өндірістің  тиімділігін 
қамтамасыз  ету,  меншікті  құнды  төмендету  және  рентабельділіктің  қажетті  деңгейін 
қамтамасыз ету жолдарын анықтау қажет. 
Меншікті  капиталдың  рентабельділігін  арттыру  мақсатында  қарыз  қаражаттарын 
тарту  қажет.  Ал  қарыз  қаражаттарының  негізгі  көзі  коммерциялық  және  банктік  несиелер 

162 
болып табылады. 
Стратегиямен  байланысты  шешімдер  қабылдағанда  мыналарды  ескерген  жөн: 
стратегияның  кәсіпорынның  мүмкіншіліктерімен  сәйкестігі,  стратегияны  іске  асыруға 
қажетті  қаржы  қаражаттарының  бар  болуын  және  олардың  мақсатты  пайдаланылуы, 
сондай-ақ тәуекел деңгейі. 
Кәсіпорынның  стратегиясы  қаржы  ресурстарын  оның  қызметінің  тиімділігі  мен 
қаржылық  тұрақтылығын  қамтамасыз  ететін  іс-шараларға  бағытталуын  қамтамасыз  етуі 
тиіс. 
Кәсіпорында  жүргізілген  талдау  қорытындылары  кәсіпорын  қызметінің  рентабельді 
немесе  рентабельсіз  екенін  анықтауға  көмектеседі.  Кәсіпорын  талдау  жүргізілген  уақытта 
таза  табыс  әкеленетіні  анықталып,  болжаулар  жасалады.  Уақыт  өте  келе  кәсіпорынның 
шығындылығы азайып, кәсіпорын өз жұмысын талдайды. 
Кәсіпорын  активтері  рентабельді  болуы  үшін  ең  бірінші  табыс  табуы  және  оны 
арттыруға тырысуы қажет. Сатудан түскен түсімді арттыру үшін және қосымша пайда алуы 
үшін бөлшектеп сату желісіне көп көңіл бөлген жөн. 
Сонымен қатар кәсіпорын: 
 
өнімнің  меншікті  құнының  құрылымын  қайта  қарап,  шығындардың  артуының 
себептерін анықтап, оларды азайту жолдарын іздеу қажет; 
 
баға  саясатын  өзгертуі  қажет,  яғни  өнім  бағасына  қосылатын  рентабельділіктің 
пайыздық мөлшерін арттыру. 
Өнімнің меншікті құны-кәсіпорын қызметінің маңызды көрсеткіші болып табылады. 
Жыл  сайын  өнімді  өндіру  мен  сату  шығындарының  өсуі  байқалады.  Меншікті 
құнның  өсуіне  шикізаттардың,  материалдардың,  көлік  қызметтеріне  тарифтердің 
қымбаттауы  алып  келеді.  Ол  қайта  бағалаумен  байланысты.  Негізгі  құралдардың 
амортизациялық  аударымдар  сомасының  артуы,  жалақы  бойынша  шығындардың  артуы 
жалпы шығындардың артуының негізгі себептері болып табылады. 
Кәсіпорын қызметінің тиімділігін арттырудың ең бір маңызды жолы - өзіндік құнды 
азайту  болып  табылады.  Өнімнің  меншікті  құнын  төмендетудің  бірден  бір  жолы  - 
өндірілетін өнімнің көлемін арттыру болып табылады, өйткені бұл жағдайда өнім бірлігіне 
келетін тұрақты шығындардың мөлшері азаяды. 
Өнім  өндірудің  қандай  көлемінде,  өткізуден  түскен  табыс  өнімнің  толық  меншікті 
құнына тең болатын және табыс та, шығын да болмайтын өткізудің қауіпті көлеміне қалай 
қол жеткізеді деген сұрақ туады. Егер өнімді өткізуден алынған нақты табыс, оның толық 
меншікті  құнынан  жоғары  болса,  онда  кәсіпорын  төлем  қабілетсіздігіне  ұшырайды. 
Сондықтан кәсіпорын қызметінің тиімділігін арттыру мақсатында көптеген кәсіпорындарда 
“рентабельділік шегі” деген атпен белгілі әдіс қолданылады. 
Оның негізгі мақсаттары: 
-
 
Өндірістің қаупі көлемін анықтау; 
-
 
Өнім өткізуден түскен табыстың қаупті көлемін анықтау; 
-
 
Тұрақты шығындардың қаупті деңгейін есептеу; 
-
 
Өткізудің қаупті бағасын есептеу болып табылады. 
“Рентабельділік  шегі”  –  кәсіпорынның  қаржылық  жағдайын  оңтайландырудың 
маңызды  бағыттарының  бірі  болып  табылады.  Сонымен  қатар  оны  өнімнің  рентабельді 
ассортиментін  қалыптастыруда,  баға  белгілеуде  және  тиімді  баға  саясатын  әзірлеуге 
пайдалануға болады [2, 94 б.]. 
Осылайша,  бұл  іс-шараны  жүргізу  әр  кәсіпорын  үшін  өндірістің  қаупті  көлемін 
анықтауға және өткізудің қаупті бағасын есептеуге өте қажетті болып табылады. 
 

жүктеу/скачать 3,53 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: