Биосфера
Жердің тіршілік қабаты:
Биосфера
Биосфера
қабатының қалыңдығы:
20-30 км шамасында
● Жоғарғы шегі озон қабатына дейін
- 20 км
● Төменгі шегі жер
қыртысының жоғарына дейін - 3-3,5 км
Тірі ағзалардың қасиеттері:
Көбейгіштігі, Табиғат жағдайына икемділігі
Биоценоз: Жер
бетіндегі жануарлар, өсімдіктер және майда ағзалардың бірлестігі. (
Грекше био-
тіршілік, ценоз-ортақ)
Биосфера терминін 1875 жылы ғылымғаенгізген:
Зюсс
Биогеография: Биоценоздардың географиялық таралу заңдылықтарын
зерттейді
Биологиялық (цикл) айналым:
1. продуценттер (органикалық заттар, өсімдіктер)
2. консументтер (жануарлар)
3. редуценттер (майда ағзалар, биологиялық өнімді жоюы)
Ноосфера - адамзаттың саналы іс-әрекет қабаты
Ноосфера ғылымын 1927 жылы ғылымға енгізген ғалымдар:
Вернадский, Леруа
В.И. Вернадский бойынша биосфералық үш бөліктен тұрады:
1. Тірі зат - барлық тірі организмдердің жиынтығы
2. Биогенді зат - ежелгі биосфера бөлшектері (таскөмір, газ, мұнай,
шымтезек, батпақ)
3. Биокосты зат - шөгінді жыныстар, сазды минералдар
Табиғат зона: Өсімдіктер мен жануарлардың
таралған аймағы
Табиғат зоналары өсімдік жамылғысының атына байланысты қойылады
●
Арктикалық(антарктикалық) климаттық белдеуде:
Арктикалық (антарктикалық) шөл зонасы: екі
поляр белдеуін алып жатыр,
Ауа темературасы төмен, жауын-шашын өте аз, Топырақ жетілмеген.
●
Субарктикалық (субантарктикалық) климаттық белдеуде:
Тундра зонасы: материктердің солтүстік (Еуразия, Солт.Америка, Антарктида) жағалық
бөліктерін
алып жатыр, мүк пен қына өседі,
климаты өте қатал, күшті жел соғады, қар 7-9 ай
жатады
