"Wisk Telecom Solutions" ЖШС компаниясы ұсынатын

18 
үдерістерді жүзеге асыру үшін ғана рұқсат етілетін шартты мәндер болып 
табылады. САПАНЫҢ шартты көрсеткіштері байланыстың мультисервистік 
желісінің нақты қызмет ету жағдайларындағы қасиеттерін сипаттайды. 
САПАНЫҢ шартты (апостериорлық) көрсеткіштерін алу байланыстың 
мультисервистік желісінің жұмыс істеуіне әртүрлі факторлардың әсерін 
анықтауға, сондай-ақ оның жұмыс істеу және пайдалану процестеріне 
бақылау жасауға мүмкіндік береді. Жүйенің жұмыс істеуін басқару - сапа 
көрсеткіштерінің қолайлы мәндерін қамтамасыз ететін жүйеге басқару 
әсерлерін белгілеу болып табылады [5]. 
Кез келген өлшеу қателіктермен жүргізіледі [6,7,8]. Сондықтан 
апостериорлық талдау үшін қажетті мультисервистік байланыс желісінің 
сипаттамаларын анықтау нақты дәл орындалуы мүмкін емес. Әсер етудің 
салдарлары (оның ішінде әдейі) және байқалатын параметрлердегі және 
өлшем қателіктеріндегі кедергілер апостериорлық деректердің кездейсоқ 
объектілерді (шамаларды, функцияларды) іске асыру ретінде қарастырылуға 
тиіс екендігіне әкеледі. Егер өлшеу процесі априорлық белгісіздікті азайтуға 
мүмкіндік берсе, онда оның мағынасы бар болып табылады. Көптеген 
жағдайларда 
мультисервистік 
байланыс 
желісінің 
талап 
етілетін 
сипаттамаларын өлшеу тікелей жүзеге асырылмайды, өйткені бақылау жиі 
өлшенетін сипаттамаларға да, басқа да параметрлерге қол жеткізуге болады. 
Бұл жағдайда өлшеу процесі жанама болып табылады, яғни бақыланатын 
параметрлер үшін бақыланатын параметрмен байланысты шамаларды 
бағалауды алу талап етіледі. Осыдан өлшеу рәсімін құру үшін корреляцияны 
қоса алғанда, бақыланатын параметрдің өлшенетін сипаттамаға тәуелділік 
құрылымын білу қажет. Бақыланатын параметрдің мультисервистік байланыс 
желісінің өлшенетін сипаттамаларына жанама тәуелділігі және өлшеу 
кедергілері мен қателіктерінің әсері сипаттамаларды бағалауды алу 
процедураларын әзірлеу, яғни бақыланатын параметрді өңдеу әдістері мен 
алгоритмдерін әзірлеу қажеттілігіне алып келеді. Әрине, бұл әдістер мен 
алгоритмдер белгілі бір мағынада ең жақсы, яғни кейбір сапа деңгейінде 
оңтайлы болуы қажет. Бұдан әрі біз компания ұсынатын қызметтерді, бүкіл 
қала бойынша желілердің құрылысын, компания пайдаланатын жабдықтар 
мен бағдарламалық қамтамасыз етуді егжей-тегжейлі қарастырамыз. 
1.4.1 Интернет. Компанияның ең танымал қызметтерінің бірі жаһандық 
желіге кеңжолақты қатынау болып табылады. "Wisk Telecom Solutions" негізгі 
артықшылықтары: тұрақты қосылу, қызметтерге қол жеткізу үшін өз желісін 
пайдалану (бұл телефон желісінен немесе басқа провайдерлерден тәуелсіздікті 
білдіреді), талшықты-оптикалық желілерге тән ең жоғары жылдамдық пен 
тамаша тұрақтылық, озық технологиялар мен озық жабдықпен қамтамасыз 
етілетін жоғары сенімділік дәрежесі. Клиент сұраныстарына байланысты 
PPPoE авторизациясы немесе тікелей IP-байланысы ұсынылады, трафик 
немесе арна көлемін төлеуге тарифтер ұсынылады,қажетті жабдық 
ұсынылады. Компанияның мультисервистік желісі SDH-сақинасын (STM 1/4) 
және Ethernet гигабитті желісін қамтиды. Желіні жабу аймағы қаланың 

19 
барлық оң жақ жағалау бөлігін және сол жағалаудың едәуір бөлігін қамтиды. 
Компанияның техникалық саясаты бірінші кезекте сапа мен сенімділіктің ең 
жоғары деңгейін қамтамасыз етуге бағытталған. "Wisk Telecom Solutions" тек 
талшықты – оптикалық байланыс желілері бойынша қызмет көрсетеді. Негізгі 
желілік жабдық ретінде әлемдік жетекші өндірушілердің тексерілген 
шешімдері қолданылады: Cisco Systems, D-link. Компания мамандарының 
телекоммуникация саласында кәсіби сертификаттары мен көпжылдық 
тәжірибесі бар. Деректер беру желісіне қосылудың стандартты тәсілі ретінде 
FastEthernet 10/100/1000 Мбит / с, PPPoE авторизациялауы немесе тікелей IP 
байланысы қолданылады. Барлық абоненттерге стандартты опция ретінде 
статикалық жария IP-адрестер беріледі. 
Одан әрі біз OSI моделінің физикалық, арналық және желілік деңгейлері 
тұрғысынан "Wisk Telecom Solutions" компьютерлік желісін қарастырамыз. 
Физикалық деңгей тұрғысынан, компания талшықты-оптикалық желілер мен 
радионы пайдаланады. Арна деңгейінде WDM технологиясы қолданылады. 
Сондай-ақ, WDM технологиясы арнаның өткізу қабілетін айтарлықтай 
арттыруға мүмкіндік береді, сондай-ақ салынған талшықты-оптикалық 
желілерді пайдалануға мүмкіндік береді. WDM арқылы бір талшық бойынша 
екі жақты көп арналы трафик беруді ұйымдастыруға болады(кәдімгі 
желілерде тура және кері бағыттарда тарату үшін – талшықтардың буы 
қолданылады). Қарапайым жағдайда әрбір лазерлік таратқыш жиілік 
жоспарынан белгілі бір жиілікте сигнал жасайды. Бұл сигналдардың барлығы 
оптикалық талшыққа енгізілгенге дейін мультиплексормен (MUX) 
біріктіріледі. Қабылдау соңында сигналдар демультиплексормен (DEMUX) 
ұқсас бөлінеді. Мұнда, SDH желілеріндегі сияқты, мультиплексор негізгі 
элемент болып табылады. VDSL (өте жоғары жылдамдықты сандық 
абоненттік желі), xDSL технологияларының отбасына жатады. Оның негізгі 
қолданылуы-деректерді берудің өте жоғары жылдамдығын талап ететін 
сандық абоненттік ілмектер. VDSL-ға негізделген шешімдерде жүйенің 
орталық нүктесі болып арнайы коммутациялық жүйе болып табылады, ол 
көзден кең таратылатын деректерді (мысалы, талшықты-оптикалық 
кабельден) қабылдайды және сондықтан деректерді мақсатты қабылдағышқа 
беретін классикалық мыс кабельдерін пайдаланады. 
WiMAX келесі тапсырмаларды орындауға қолайлы: 
– Wi-Fi қатынау нүктелерін бір-біріне және интернеттің басқа да 
сегменттеріне қосу. 
– Сымсыз кеңжолақты қатынауды бөлінген желілер мен DSL 
баламалары ретінде қамтамасыз ету. 
- Жоғары жылдамдықты деректерді беру және телекоммуникациялық 
қызметтерді ұсыну. 
- Географиялық байланысы жоқ кіру нүктелерін құру. 
- SCADA жүйесінде орын алатын қашықтан мониторинг жүйесін құру. 
1.4.2 VoIP (IP арқылы дауыс беру). IP-телефония немесе VoIP (Voice 
over IP) - бұл Интернетті немесе кез келген басқа IP-желіні нақты уақыт 

20 
режимінде телефон сөйлесулерін ұйымдастыру және жүргізу және факстерді 
жіберу құралы ретінде пайдалануға мүмкіндік беретін технология. Интернетті 
пайдалана отырып, біз сандық ақпаратпен алмаса аламыз. Осылайша, 
дыбыстық немесе факсимильдік хабарламаны цифрлау және оны цифрлық 
деректер берілгендей жолмен жіберу техникалық мүмкін болып табылады. 
Бұл мағынада IP-телефония нақты уақыт режимінде екі компьютер 
қолданушысының арасында дауыстық немесе факсимильді хабарламаларды 
жіберу үшін интернетті (немесе кез келген басқа IP-желіні) пайдаланады. 
Интернет алмасу нүктесі-бұл бірнеше провайдерлерге желі (автономды 
жүйелер) арасында трафик алмасуға мүмкіндік беретін инфрақұрылым. 
IP-телефония дауыстық сигналдарды компьютерден компьютерге, 
компьютерден телефонға және телефоннан телефонға жібереді. Дауыстық 
байланыс сапасы VoIP провайдеріне және интернет байланысына тәуелді. 
1.4.3 SIP-телефония. "Wisk Telecom Solutions" SIP – телефония қызметін 
ұсынады. Оның көмегімен біз Интернетке жоғары жылдамдықты қатынау 
мүмкіндігі бар кез келген жерден қоңырау шала аламыз, ал интранет-нөмірлеу 
абоненттерге бір-бірімен тегін сөйлесуге мүмкіндік береді. Бұл ретте 
қоңыраулар жалпы пайдаланудағы қалалық телефон желісі, оның ішінде 
қалааралық және халықаралық байланыс, сондай-ақ қиыр шығыс байланыс 
департаментінің қызметтері бойынша қолжетімді. Сонымен, SIP (Session 
Initiation Protocol) - деректерді тарату ХАТТАМАСЫ. Оны құрылғыларға бір-
бірін түсінуге және деректерді қатесіз алмасуға көмектесетін тілмен 
салыстыруға қолданылады. Ол көптеген мақсаттар үшін пайдаланылады – IP-
телефония, бейне және аудиоконференция және тіпті онлайн ойындар үшін де 
пайдаға асуы мүмкін. Ол "клиент-сервер" схемасы бойынша жұмыс істейді, 
үнемі сұраныстар мен жауаптарды кезектестіреді. 
Осылайша, көбінесе SIP сөзі кейде интернет арқылы қоңырау 
технологиясы деп аталады. Сонда сұрақ туындайды: SIP және IP 
телефонияның-айырмашылығы неде? Айырмашылығы - SIP-телефония- тек 
SIP Хаттамасының көмегімен ғана интернет арқылы қосылады. Мысалы, ол 
Skype пайдаланады. 
IP-телефония үшін басқа да хаттамалар бар. Бірақ қазіргі уақытта SIP 
желі бойынша деректер алмасу үшін әмбебап стандарт болып табылады. 
Мамандар оны ең перспективалы деп санайды және ол жиі пайдаланылады. 
SIP-телефония 64 Кбит / с кем емес жылдамдықпен интернет байланысы бар 
жерде қол жетімді. 
IP-телефония 
Нөмірді 
орналысуға 
байланысты 
емес, 
нақты 
пайдаланушыларды байланыстыруға мүмкіндік береді және бұл аналитиктер 
үшін кең мүмкіндіктерді ашады. Нәтижесінде, клиент туралы көбірек ақпарат 
білуге болады. Атап айтқанда, бұл технология қоңырауларды қадағалау 
негізінде жасалған. Сонымен қатар, phonex виртуалды АТС-бұл Бұлтты 
телефон станциясы, пайдалану қарапайымдылығымен қатар, басқа да 
маңызды артықшылықтарға ие. Ең алдымен, бұл жоғары сапалы IP – 
телефония, ұялы байланыс пен аналогтық арналар көрсеткіштерінен асып 

21 
түседі. Бірақ, мүмкін, көпшілік үшін ең маңызды бұлтты АТС-тің 
экономикалық артықшылығы болып табылады: компанияның көлеміне 
қарамастан, оларды ұйымдастыру үлкен шығындарды талап етпейді. 
Ешқандай сымдар мен қымбат жабдықтар, жүйені монтаждау және 
техникалық қолдау талап етілмейді, тікелей қалалық нөмірді алу рәсімі 
жеңілдетілген. Виртуалды АТС нөлден орнату 5-30 минут уақытты алады 
және арнайы білімді қажет етпейді. Мысалы, қалааралық қоңыраулар 70% – ға 
дейін арзан, халықаралық қоңыраулар 80%-ға дейін, ал ішкі қоңыраулар 
мүлдем тегін болады. 
1.4.4 Физикалық линия. "Физикалық желі" немесе "екінші деңгейдегі 
арна, L2" ұйымы әдетте провайдердің бөлінген кәбілді (мыс немесе талшықты 
– оптикалық) немесе офистер мен дата-орталықтың жабдығы ашылған 
учаскелер арасында радиоарнаны ұсыну қызметін атайды. Бұл қызметке 
тапсырыс бере отырып, іс жүзінде, біз бөлінген талшықты-оптикалық арнаны 
жалға аламыз. Бұл шешім провайдер сенімді байланыс үшін жауапты болады 
(ал кабель бұзылған жағдайда арна өздігінен қалпына келуі мүмкін). Бірақ 
нақты өмірде кабель тұтас болып табылмайды – ол бір-бірімен жалғасқан 
(дәнекерленген) фрагменттерден тұрады, бұл оның сенімділігін біршама 
төмендетеді. Талшықты-оптикалық кабельді төсеу жолында провайдерге 
күшейткіштер, сплиттерлер және соңғы нүктелер–модемдерді пайдалану 
керек. Виртуалды арналар мен оларға салынған жеке желілер (Virtual Private 
Network) кең таралған және клиенттің көптеген міндеттерін шешуге мүмкіндік 
береді. 
1.4.5 Корпоративтік желілер. Бизнесті жүргізудің артықшылықтарының 
бірі офистерді, компанияның өкілдіктерін бірыңғай ақпараттық кеңістікке 
қосатын виртуалды корпоративтік желі болуы мүмкін. "Wisk Telecom 
Solutions" сауда желілерін, банктерді, муниципалдық мекемелерді біріктіру 
үшін, байланыс операторларының қажеттіліктері үшін VLAN немесе IP-VPN 
базасында Қауіпсіз, өнімді желілерді ұсынады. 
"Wisk 
Telecom 
Solutions"виртуалды 
желілерінің 
негізгі 
артықшылықтары тағы бір маңызды сапамен толықтырылатын сенімділік, 
жылдамдық, қауіпсіздік болып табылады: операторлық класс жабдығын 
пайдалану клиенттерге KazTransCom, Smartnet, 2Day Telecom, Kaztele-port, 
NLS Kazakhstan, Drei, Turktelecom сияқты операторлар желілеріне" ашық" қол 
жеткізуге мүмкіндік береді, олар 1.3 суретте көрсетілген. Желі толық 
басқарылуы техникалық және экономикалық тиімділікті үйлестіре отырып, 
клиент міндеттерінің ерекшелігін ескеретін жеке шешімдерді жасауға 
мүмкіндік береді. 
VLAN, IP-VPN, SDH технологиялары бойынша ұйымдастырылған 
сандық арналар корпоративтік клиенттер мен байланыс операторларына қол 
жетімді. Сондай-ақ IP VPN Layer 2; IP VPN Layer 3 деректерді беру арналарын 
жалға алуға болады; 
Стандартты қосылу сұлбасы-бұл клиенттің кеңсесімен талшықты-
оптикалық байланыс желісін ұйымдастыру. Корпоративтік желіге арналған 

22 
арналар деректерді берудің жалпыға қолжетімді желісінен қисынды бөлінген, 
оператор желілердің тәулік бойы мониторингін қамтамасыз етеді және 
жабдық қорын қолдайды. 
"Visk Telecom Solutions" сервис параметрлерінің салалық және 
халықаралық стандарттарға сәйкестігін қамтамасыз етеді, SLA (Service 
Learning Agreement) келісімдері деңгейінде корпоративтік желілерді ұсыну 
бойынша қызметтердің сапасына кепілдік береді. Қызмет көрсету деңгейі 
туралы келісім-SLA-бұл Тапсырыс беруші мен орындаушы арасындағы 
қызмет сипаттамасы, Тараптардың құқықтары мен міндеттері және ең 
бастысы, ҚЫЗМЕТ САПАСЫНЫҢ келісілген деңгейі бар келісім. SLA 
келісімінде ақаулықтарды жою мерзімдері нақты ескертіледі,егер көрсетілетін 
қызметтердің сапасы Шартта көрсетілген деңгейден төмен болса, компанияға 
салынатын айыппұл санкциялары айқындалады. Осылайша, Тапсырыс беруші 
олардың толықтығы мен сапасына сенімді болу үшін қызметтерді бақылаудың 
ыңғайлы әдісін алады. 
Қызмет көрсету сапасы мен деңгейіне қойылатын жоғары талаптарға 
сәйкес болу үшін компания сертификатталған мамандар қызмет көрсететін 
жетекші әлемдік өндірушілердің жаңа жабдықтарын ғана пайдаланады, тек 
қана талшықты-оптикалық желілерді - неғұрлым қорғалған және сенімді 
ретінде пайдаланады. Сапалы, жоғары жылдамдықты, сенімді байланысты 
қамтамасыз ететін меншікті талшықты-оптикалық байланыс желілері және 
магистральдық операторлар желілері. 
1.3 сурет - Желі тораптары орналасқан компанияның картасы 

23 
1.4.6 Жалпы ақпарат. "Wisk Telecom Solutions" компаниясындағы 
тәжірибе кезінде тәжірибелік қызмет техникалық қолдаудан тұрды. 
Компаниядағы техникалық қолдау қызметі келесі көп деңгейлі қағидат 
бойынша ұйымдастырылған: 
- Пайдаланушы-телефон арқылы немесе электрондық өтінім арқылы 
қолдау қызметіне сұрақ қояды. 
- Оператор (Call-орталық) - шақыруды тіркейді, мүмкіндігіне қарай 
пайдаланушыға өз бетінше көмектеседі, немесе мәселеге аралас 
бөлімшелердің мамандарын жібере отырып, сұранысты саралайды (жібереді 
және орындалуын бақылайды). 
Қазіргі заманғы цифрлық байланыс жүйелері мен болашақ 
мультисервистік желілер жұмыс істеуі кездейсоқ сипатта болатын күрделі 
және ірі техникалық жүйелер болып табылады. Олардың жұмыс істеу 
процестері күрделі алгоритмдермен жүзеге асырылады, олар көбінесе 
эвристикалық сипатқа ие. Мультисервистік желілер көптеген түрлі 
компоненттерден тұрады. Бұл компоненттердің өзара іс-қимылдың күрделі 
құрылымы мен алгоритмдері бар және олар нақты кедергілер арқылы, 
пассивті және белсенді қарсы әрекет, оның ішінде ақпараттық қарсы әрекет 
жағдайларында сенімсіз элементтер болған кезде жұмыс істейді. 
Сонымен қатар, қазіргі заманғы ақпараттық технологиялар мен 
ақпараттық қауіпсіздік, Қызмет көрсету сапасын қамтамасыз ету және 
сенімділік, өміршеңдік және ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету 
талаптарына сәйкес, мультисервистік желіні әзірлеу және жобалау 
кезеңдерінде ықтимал-уақыттық сипаттамалардың кең класын бағалау міндеті 
туындайды. Бұл - күрделі жүйелерді талдау үшін тиісті математикалық 
аппаратты әзірлеу, мультисервистік желінің мониторинг жүйесін құру және 
нақты уақыт режимінде желіні басқару қажеттілігін тудырады. Басқару 
қажеттілігі желінің жұмыс істеу процесінде әртүрлі штаттан тыс 
жағдайлардың дамуы мен туындауы нәтижесінде туындауы мүмкін. Мұндай 
авариялық жағдайларға мыналар жатады: жалпы желінің шамадан тыс 
жүктелуі, оның жекелеген компоненттерінің немесе сегменттерінің шамадан 
тыс жүктелуі, желінің жекелеген компоненттерінің істен шығуы, желінің 
қалыпты жұмыс істеу процесінің әдейі бұзылуы. Апаттық жағдайдың түріне 
қарамастан, ақпараттық желі сияқты күрделі жүйенің мінез-құлқы 
тұрғысынан, оның салдары желі құрауыштарының, оның жалпы өнімділігі 
мен жекелеген құрауыштарының, абоненттердің желілік бөліктерінің 
байланыстылығы, сондай-ақ оларға берілген ақпаратты бұрмалау немесе 
жоюдан тұрады. Бұл компоненттер аппараттық (маршрутизаторды немесе 
серверді уақытша өшіру), сондай-ақ бағдарламалық (хабарларды орау 
бағдарламасының дұрыс жұмыс істемеуі немесе трафикті қате алушыға 
жіберу) болуы мүмкін. Мұндай жағдайлар, мысалы, желіде ретсіз трафиктің 
пайда болуына әкелуі мүмкін. Модельдеу тұрғысынан аппараттық және 
бағдарламалық компоненттер эквивалентті екенін ескеріңіз. Ақпаратты 
өңдеуге және беруге арналған құралдың мәні. Осылайша, барлық аталған 

24 
жағдайлар әртүрлі компоненттердің жеке-жеке, сондай-ақ жалпы барлық 
ақпараттық желілердің сенімсіз жұмыс істеуіне әкеп соқтыратындықтан, біз 
оларды жобалау, әзірлеу, пайдалану және жаңғырту кезеңдерінде жан-жақты 
және мұқият математикалық талдау мен модельдеу қажеттілігіне келеміз. 
Осылайша, желіні басқару және мониторинг жүйесінің негізгі 
міндеттері келесілер болып табылады: 
- берілген ықтималдықпен берілген уақыт аралығы ішінде белгілі бір 
түрдегі төтенше жағдайлардың алдын алуды анықтау; 
- белгілі бір типтегі авариялық жағдайды белгіленген ықтималдықпен 
оқшаулау (бұл жағдай дамыған желілік компоненттер жиынтығын анықтау); 
- 
анықталған 
және 
локализацияланған 
аномалды 
жағдайды 
бейтараптандыратын іс-шараларды әзірлеу және іске асыру. 
Мультисервистік желілердің жұмыс істеу сипатына және олардың 
мониторингінің негізгі міндеттеріне сүйене отырып, мониторинг жүйесін 
құрудың және штаттан тыс жағдайларды анықтаудың негізгі принципі оны 
мамандандырылған бөлінген оқыту сараптамалық жүйесі түрінде құру болып 
табылады. Бұл нақты телекоммуникациялық желілерде шешім қабылдануға 
тиіс ақпараттың көлемі өте үлкен, ал ақпараттың өзі әбден сенімді емес, 
ескірген, сондай-ақ сол нормаланбаған жағдайлармен бұрмаланғанына 
байланысты. 
Негізінде шешімдер қабылданатын ақпаратқа әсер ететін негізгі 
факторлар мыналар болып табылады:: 
- мультисервистік желілер қызметінің бөлінген сипаты; 
- мультисервистік желілерде қолданылатын телекоммуникациялық 
технологиялардың көп саны; 
- жалпы мультисервистік желілердің және оның құрамдас бөліктерінің 
соңғы өнімділігі; 
- мультисервистік желілердің жекелеген компоненттерінің сенімсіздігі; 
- мультисервистік желілердің жеткіліксіз ақпараттық қауіпсіздігі; 
- уақыт өзгеретін мультисервистік желілердің топологиясы; 
- мультисервистік желілерге кездейсоқ, стационарлық емес және 
біртекті емес ақпараттық жүктеме; 
- мультисервистік желілердегі апаттық жағдайлардың әртүрлі түрлері. 
Бұл факторлар өлшеу ақпаратын жинау, сақтау және беру жүйесінен 
басқа, төтенше жағдайларды мониторингілеу және анықтау жүйесінің 
маңызды компоненттерінің бірі желіні басқаруды автоматтандыруға 
мүмкіндік беретін сараптамалық өзін-өзі оқытатын жүйе болып табылады. 
Оқыту жүйелерін құру негізінде жүзеге асырылатын негізгі математикалық 
аппарат нейрондық желілер болып табылады, олар жалпы жасанды 
интеллекттің өзін-өзі жұмыспен қамтыған жүйелерін құруға мүмкіндік береді. 
Мониторинг жүйесінің екінші маңызды элементі өлшеу ақпаратын 
статистикалық талдау жүйесі болып табылады. Мониторинг жүйесінің үшінші 
элементі математикалық модельдеу жүйесі болып табылады. 
Мультисервистік желіні мониторингілеу және басқару жүйесі:: 

25 
-желінің өзінің, сондай-ақ оның мониторинг жүйесінің ықтималдық-
уақыттық сипаттамаларының тиісті жиынтығын бағалау;; 
- нақты уақыт режимінде желі жұмысының оңтайлы алгоритмдері мен 
режимдерін анықтау; 
- штаттан тыс жағдайларды анықтаудың сараптамалық жүйесі арқылы 
басқару шешімдерін қабылдау үшін қажетті шығару ережелерін құру; 
- желіде штаттан тыс жағдайларды дер кезінде анықтау; 
- әзірленген басқарушылық шешімдерді тез іске асыру. 
Телефон желілерін есептеудің дәстүрлі статистикалық әдістері 
айтарлықтай жарамды емес, себебі олар біртекті трафик үшін арналған және 
ықтималдықтың шамамен бағалауын ғана береді. Егер клиент кепілді қызмет 
көрсету сапасымен кепілді қосылуды көздейтін шарт жасасса, онда желі оған 
кез келген бағамен осындай қосылысты беруге міндетті. 
Трафикті басқарудың тиімді құралдары - пайдаланушылардың жұмысын 
айтарлықтай өзгертуге және желілік коммуникациялық жабдықтарды 
пайдаланудың тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді. Бір жағынан, мысалы, 
16 кбит / с жылдамдықпен Интернетті пайдалана отырып, үнемді 
пайдаланушы үлкен файлды жүктеу үшін біраз уақытқа 2 Мбит / с өткізу 
жолағына тапсырыс бере алады және содан кейін қалыпты режимге қайта 
орала алады. Ол желіде жұмыс істемегенде, оның пошта клиенті жаңа 
хаттарды алу және жіберу үшін ең баяу (арзан) режимде сағатына бір рет 
автоматты түрде қосыла алады. Екінші жағынан, мультисервистік желі 
операторы немесе нақты уақыт желісін басқару жүйесі автоматты немесе 
жартылай автоматты режимде қосылған пайдаланушыларға қызмет көрсету 
сапасын қолдау үшін желілік трафикті басқара алады. Трафикті басқару, 
мысалы, кейбір деректер беру арналарының өткізу қабілетін арттыру үшін, не 
кейбір орнатылған қосылыстар бойынша деректерді жеткізу бағытын өзгерту 
үшін, не басымдылығы төмен пайдаланушылардан кіріс трафигін шектеу үшін 
жүзеге 
асырылуы 
мүмкін. 
Қажетті 
басқару 
шешімдерін 
әзірлеу 
пайдаланушылардың трафигін статистикалық талдау және болжау, желінің 
коммуникациялық жабдықтарын жүктеу, оның техникалық жай-күйі, 
жүргізілетін профилактикалық және жөндеу іс-шаралары негізінде жүзеге 
асырылуы тиіс. 
Компанияның техникалық қолдау қызметі өз жұмысында пайдаланатын 
бағдарламалық жасақтама: 
- Dude - желілерді сканерлеу, желілік карта құру және желілік 
құрылғылар мониторингі үшін раналған шағын утилитасы. Бағдарлама желіні 
белсенді тораптардың болуына сканерлеуге мүмкіндік береді және олар 
туралы толық есеп береді. Осы есеп негізінде автоматты режимде егжей-
тегжейлі желі картасын құруға мүмкіндік аламыз. Содан кейін түйіндердің 
белсенділігіне мониторинг орнатуға және іркіліс болған жағдайда, осы салада 
проблемалар қай жерде пайда болатынын бірден білуге болады. Dude 
утилитасын пайдалану өте оңай, ол - көп тілді интерфейсті қолдайды және көп 

26 
жүйелік ресурстарды тұтынбайды, сондықтан ол көптеген желілік әкімшілерге 
пайдалы болуы мүмкін. Dude-тың негізгі функциялары: 
- желіні автоматты түрде сканерлеу және картаны көрсету; 
- құрылғы түрін анықтау және өндірушіні анықтау; 
- құрылғылар мен олардың арасындағы қосылыстарды бақылау және 
істен шығу туралы ескерту; 
- R бейнелерді қосу мүмкіндігімен графикалық түрде құрылғыларды 
көрсету; 
- қарапайым орнату және пайдалану; 
- стандартты емес құрылғыларды қосу арқылы r желілік карталарды 
құру мүмкіндігі; 
- осы хаттамаларды қолдайтын құрылғылар үшін SNMP, ICMP, DNS, 
UDP және TCP арқылы мониторингті қолдау; 
- құрылғылар арасындағы қосылыстарды графикалық түрде көрсете 
алады; 
- қашықтан басқару құралдарын тікелей консольден іске қосу; 
- клиент-серверлік архитектурамен жұмыс істейді; 
- Linux және FreeBSD астында жұмыс істейді және жұмыс істейді Wine, 
macOS жылы Darwine, Windows. 
Шын мәнінде, Dude-тың негізгі функциялары - мониторингтің негізгі 
міндеттерін шешу үшін жеткілікті. Бірақ SNMP протоколының жақсы 
қолдауының, сондай-ақ SNMP-құрылғылардан алынған жауаптарды өңдеу 
функциясының арқасында өте күрделі және сапалы мониторингті жүзеге 
асыруға болады (1.4 және 1.5 сурет) [12]. 
1.4 сурет - Dude-тың басты терезесі 

27 
1.5 сурет - Dude-тың жұмыс істеу принципі 
Бір сервері бар кез келген желіде, көз алдында болып жатқан нәрсенің 
толық көрінісінің болуы - өте пайдалы. Үлкен желілерде, хостердің саны 
бірнеше ондаған асады, администраторлар олардың әрқайсысын жеке бақылай 
алмайды. Мониторинг міндеттерін жеңілдету үшін мониторинг жүйесі 
қолданылады. Zabbix жүйесі - бірнеше бөліктерден тұрады, және үлкен 
жүктеме және мониторинг кезінде хостердің өте көп саны бұл бөліктерді 
бірнеше жеке машиналарға бөлуге мүмкіндік береді. 
Zabbix келесілерден тұрады: 
- деректерді мерзімдік жинау, өңдеу, талдау және хабарландыру 
скрипттерін іске қосу жүзеге асыратын мониторинг серверінің өзі 
- деректер қоры (MySQL, PostgreSQL, SQLite немесе Oracle) 
- PHP веб интерфейсі 
- 
басқарылатын, объектілерде жұмыс істейтін және серверге 
мәліметтерді беретін демон агенті. Агент міндетті бөлік болып табылмайды, 
бақылау тек оның көмегімен ғана емес, сонымен қатар SNMP (1, 2, 3-
нұсқалар) арқылы, деректерді шығаратын сыртқы сценарийлермен және ping, 
http, ssh, ftp- сияқты алдын ала анықталған бекітілген тексерулердің және 
сұраныс хаттамалары, сондай-ақ осы қызметтердің жауап уақытын өлшеу 
көмегімен жүзеге асырылуы мүмкін [13]. 
Zabbix-бұл бірнеше желі параметрлерін, серверлердің өміршеңдігі мен 
бүтіндігін бақылау үшін бағдарламалық қамтамасыз ету. Zabbix 
пайдаланушыларға кез келген оқиға үшін электрондық пошта негізінде 
хабарламаларды баптауға мүмкіндік беретін хабарламалардың икемді тетігін 
пайдаланады. Бұл серверлермен проблемалар тез жауап береді. Zabbix тарихи 
деректерге негізделген тамаша есептілік және деректерді визуализациялау 
функцияларын ұсынады. Бұл жүйе қуатты жоспарлау үшін тамаша етеді. Веб-
интерфейс сіздің желі жағдайы және кез келген жерден серверлердің 

28 
өміршеңдігі туралы ақпаратқа қол жеткізуді қамтамасыз етеді. Барлық есептер 
мен Zabbix статистикасы, сондай-ақ параметрлер веб-интерфейс арқылы қол 
жетімді (1.6 және 1.7 сурет). 
1.6 сурет - Zabbix -ті қолдану арқылы желіні мониторингілеу үлгісі 
1.7 сурет - Zabbix тапсырмалар панелі

жүктеу/скачать 2,57 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: