Адам физиологиясы

қанайналымының реттелу тетіктеріне арналды 
(1874-1889). Ол жүрек кызметін реттейтін үш 
түрлі 
жүйке талшықтарының 
болатындығын 
анықтады. 
Бұл 
зерттеуінде 
ол 
физиология 
тарихында тұңгыш рет жүйкснің 
жүрск стіне 
нәрлендіру (трофикалық) эссрін тапты.
И. П. Павлов жүрск - тамыр жүйесін 
тексерумен катар аскорыту физиологиясын (1889- 
1901) зерттеді. Ол көптеген жаңа тәжірибелік 
хирургия 
одістсрін 
снгізіи, 
бүкіл 
асқорыту 
бездерінің тікслсй жүйкс жүйссі катысуымен 
қызмет 
аткаруын 
дәлелдеп 
берді. 
Аскорыту 
бездерінің жүйке жүйесі катысуы аркасында ғана 
тамактың эртүрлі күрамы мен мөлшеріне лайықты 
икемделетінін көрсетті. Осы аскорыту жүйесі 
саласындағы еңбектері үшін 1904 жылы И. П. 
Павловка дүниежүзілік Нобель сыйлығы берілді.
И. П. Павлов шәкірттерімен бірге физиологиялық хирургия негізінде 
созылмалы тэжірибелік эдісін дамытты. Ол эдіс ағзалардың қызмстін сау 
тұтас организм жағдайында, оның физиологиялык үрдістерін табиги 
калпында синтездік зсрттсугс қолайлы болды.
И. П. Павлов зерттеулерінің екінші бір маңызды жағы - организмді 
жеке ағзалардың жай ғана жиынтығы емес, сыртқы ортамен тығыз 
байланысты кызмет аткаратын толык біртұтас жүйс ретінде қарауы. Ол 
организмінің қоршаган ортамен өзара байланысты оның кұбылмалы 
жагдайлары жоғары жүйке іс-әрекеті арқылы аткарылатын дәлелдеді 
(1901-1936).
И. П. Павлов ашқан шартты рефлекстер эдісі организмінің мінез 
әрекеті нсгізін калаушы психикалык әссрленістсрі тскссруге мүмкіндік 
бсрді. Әсірссі, шартты рсфлскстсрдің калыптасу мсн тсжслу заңдылыктары 
жогары жүйке іс-эрекетінің типтері олардың тәжірибелік неврозда бұзылуы 
ұйкы, гипноз сигналдык жүйелердің басым негіздері анықталды. Соның 
нәтижесінде 
жогары жүйке іс-әрекеті туралы 
материалистік ілім 
калыптасты.
И. П. Павловқа 1935 ж. халыкаралык XV физиологиялык конгресс 
«Дүниежүзілік физиологтардың атасы» деген кұрметті атак берді.
И.П.Павлов көптеген шэкірттер даярлады. Олар кейін физиологиялык 
жаңа ғылыми багыттарын жасап маңызды жаңалықтар ашты.
Физиологияның бұл даму кезеңінде орталық жүйке жүйесін зерттеуге 
зор үлесін коскан орыс ғалымдары Н.Е.Введенский мен А.А.Ухтомский 
болды.

жүктеу/скачать 28,52 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: