«АДАМ ЖӘНЕ ҚОҒАМ» БІЛІМ САЛАСЫ

82 
шығармашылық және коммуникативтік ӛмірінің жалпы бейнесін кӛрсетеді, ӛзі, 
үйі, отбасы мәселелері негізінде білім алушылардың қоршаған орта туралы 
түсініктерін дамытуға ықпал етеді. 
«Дүниетану» пәні бойынша оқу жүктемесінің кӛлемі: 1-сыныпта – 
аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат; 2-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу 
жылында – 34 сағат; 3-сыныпта – аптасына –1 сағат, оқу жылында – 34 сағатты; 
4-сыныпта – аптасына – 1 сағат, оқу жылында – 34 сағатты құрайды. 
Мұғалім дүниетану сабақтарында оқытудың түрлерін қолдана алады
(34-кесте).
34-кесте – «Дүниетану» оқу пәнін оқыту бойынша «стратегия» үлгілері 
№ 
Жұмыс түрлері 
Критерийлер/Дескрипторлар 
1 
«Ӛсімдікті таны» 
Білім алушылар ӛсімдіктер туралы сипаттау мәтінін 
оқиды немесе тыңдайды.
- Мына ӛсімдікті атаңыз.
- Адамдар оны қалай пайдаланады? 
- ӛсімдіктің атауын сипаты 
бойынша анықтайды; 
- бұл ӛсімдіктің не үшін 
қолданылатынын біледі 
2 
«Жедел жәрдем» ойыны. Мысалы, 
- Жараларды емдеу үшін қандай ӛсімдіктер 
пайдаланылады? (алоэ, түймедақ, жолжелкен, 
орамжапырақ...) 
- Қызуды басу үшін қандай ӛсімдіктер 
пайдаланылады?(таңқурай, лимон) 
- Жүрек ұстамасы кезінде қандай ӛсімдік 
пайдаланылады? (валериан) 
- Қандай шӛптің кӛмегімен қалай күн соққысынан 
құтылуға болады? (басқа түйежапырақты қою керек) 
- Кӛруді жақсарту үшін қандай жемістерді адамдар 
тұтыну керек? (сәбіз, қаражидек) 
- Қай гүлдің тұнбасына шаш жуғанда сары түс 
береді? Оларды атаңыз. (гүл, түймедақ) 
- жараларды емдеу үшін 
қандай ӛсімдіктердің 
қолданылатынын біледі; 
- қызуды басатын дәрі 
ретінде қандай ӛсімдіктер 
пайдаланылатынын біледі; 
- жүрек ұстамасы кезінде 
қандай ӛсімдікті 
қолданатынын біледі; 
- қандай шӛптің кӛмегімен 
күн соққысынан сақтануға 
болатынын біледі; 
- адамдар кӛруді жақсарту 
үшін қандай жемістерді 
тұтынатынын біледі; 
- қандай шӛптің тұнбасына 
жуылған шаштың түсі сары 
түсті болатынын біледі 
3 
«Орман тыңшылары» ойыны 
Балалар орманда болған тӛтенше оқиғаларды, 
табиғаттағы кез келген ӛзгерісті (ағаштардың кесілуі, 
сүйікті алаңындағы кӛп гүлдердің жұлынуы, 
бұлақтың ластануы) зерттеп, тексеру жүргізеді.
- оқиғалар тізбегін құра 
алады; 
- ӛз тұжырымдарын жасай 
алады; 
- табиғатты қорғау туралы 
біледі 
4 
«Құстар асханасы» 
Жобаның мақсаты – мектеп немесе үйдің 
ауласындақұстардың тұрақты «асханасын» жасау 
және ұйымдастыру. Жобаның бірінші кезеңі – 
құстарғаарналған үйшіктерді дайындау бойынша 
әдебиеттерді зерделеу, тәжірибе алмасу, жем жинау. 
Жобаның екінші кезеңі – дайындалған үйшіктердің 
кӛрмесі.Жобаның үшінші кезеңі – «асхананың»
- құстардың үйшігітуралы 
ақпаратпен жұмыс жасай 
алады; 
- үйшікті жасайалады; 
- үйшікті таныстыра біледі 

83 
салтанатты ашылуы (презентация) 
5 
Экологиялық жағдаят 
Жерге тасталынған банан қабығы біздің климатта
шамамен 2 жылда ыдырайды.
Пластикалық пакет шамамен 96 жылға ұзағырақ 
уақытта ыдырайды. Пакеттің ыдырауына, шіруіне 
неше жыл қажет? 
- пакеттіңшіруіне неше жыл 
қажет екенін біледі; 
- табиғатты қорғау 
жӛніндебіледі 
6 
«Мен ӛзенді қорғаймын» экологиялық міндеті
Тӛменгі жағын үнемі су шайып жататын жарды 
немесе жағалауды қалай бекітуге болатыны туралы
ұсыныстарыңызды айтып кӛріңіз. 
- ӛзенді құтқару үшін 
ӛсімдіктер тамырының 
пайдаланылатынын біледі; 
- ӛсімдіктің белгілі бір түрін 
(тамыры мықты ӛсімдіктер) 
пайдалану керектігін 
дәлелдей алады; 
- қандай ӛсімдіктің сол жерде 
жақсы жерсінетінін біледі; 
- ӛз жауабын түсіндіре біледі 
7 
«Жасыл досқа» хат
Мұғалім білім алушыларды белгілі бір жағдаятпен 
таныстырады. Балаларға хат жазуды, мысалы, ағашқа 
хат жазуды ұсынады. Жұмыс шағын шығарма түрінде 
(ойын элементтерінің болғаны жақсы) жүргізілуі 
мүмкін: конвертке хат салынып, суреттермен 
толтырылады, мекенжайы толтырылады. 
- қандай да бір жағдаятқа ене 
алады; 
- хат жаза біледі 
8 
«Экологиялық мамандық» коллажы 
Жобаның бірінші кезеңі – экологиялық мамандықтар 
деп санауға болатын мамандық түрлері (орман 
шаруашылығының, қорықтардың қызметкерлері, 
экологиялық қызмет, кӛгалдандыру қызметкерлері, 
хайуанаттар бағының қызметкерлері, дәрігер, 
жүргізуші, ғарышкер, аула тазалаушы, бағбан, 
зертханашы және т.б.) туралы білу. Балалар осы 
мамандықтар туралы материал жинайды. Жобаның 
екінші кезеңі мамандықты қорғау болып табылады. 
Бұл кезде білім алушыларосы мамандықтар туралы 
әңгімелейді, фактілер келтіреді, суреттер, плакаттар, 
фотосуреттер кӛрсетеді, сюжеттерді ойнап кӛрсетеді. 
- экологиялық мамандықтар 
туралы ақпарат жинай алады; 
- осы мамандықтың 
таныстырылымын жасай 
біледі 
9 
Табиғаттың «Шағым кітабы». 
Білімалушылар «Шағым кітабына» туған ӛлкесінің 
аумағында ӛсетін ӛсімдіктер мен тіршілік ететін 
жануарлардан келіп түсетіншағымдарды жазады. 
Жобаның бірінші кезеңі – қоршаған ортаның 
(жануарлар, ӛсімдіктер)жағдайын бақылау 
мақсатында экскурсия жасау, қосымша ғылыми 
әдебиеттерді зерделеу. Жобаның екінші кезеңі – 
ӛсімдіктер мен жануарлар атынан шағымдарды 
сипаттау әңгімесін жазу. Түскен шағымдарды 
талқылау және оларға жауап беру. Үшінші кезең – 
материалдарды безендіру, балалардың 
шығармашылық жұмыстары мен суреттері 
орналастырылған кітап жасау. 
- экскурсияда кӛргендерін 
салыстыра біледі; 
- қосымша әдебиеттермен 
жұмыс жасай алады; 
- ӛсімдіктер мен жануарлар 
атынан әңгіме жаза алады; 
- ӛзінің шағын кітапшасын 
жасай алады 

84 
Пән бойынша жиынтық бағалау бӛлім бойынша жиынтық бағалау (БЖБ) 
рәсімдерінің жүргізуді кӛздейді. 1-сыныпта пән бойынша жиынтық бағалау 
үшінші тоқсаннан басталады. Тӛменде бӛлім бойынша жиынтық бағалау саны
кӛрсетілген (35-кесте). 
35-кесте – «Дүниетану» оқу пәні бойынша жиынтық бағалау саны
Сынып 
Жиынтық бағалау рәсімдері 
І тоқсандағы ЖБ 
саны 
ІІ тоқсандағы ЖБ 
саны 
ІІІ тоқсандағы ЖБ 
саны 
ІV тоқсандағы ЖБ 
саны 
1-сынып 
- 
- 
2 
2 
2-сынып 
2 
2 
2 
2 
3-сынып 
2 
2 
2 
2 
4-сынып 
2 
2 
2 
2 

жүктеу/скачать 5,14 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: