Керейбаева Гүлсара Хабиболлақызы

95
Уақыттың белгілі интервалы арасында электрокоагулятордан 20 мл
пипеткамен проба алып отырады жəне көлемі 25 мл цилиндрге құйылады.
Пробаны 10-15 минут бойы тұндырып, тұнбаның үстіндегі мөлдірленген
сұйықты фотоколориметрдің кюветасына құйып, оптикалық тығыздығын D
өлшейді. Калибровкалық график арқылы жүзгін заттардың концентрациясын
анықтайды. Өлшеу нəтижелерін 2-кестеге енгізеді.
Электрокоагуляция процесі аяқталған соң, электрокоагулятордағы
сұйықты құйып алады, жақсылап араластырып, сиымдылығы 500 мл (1000 мл)
стандартты цилиндрге құяды.
Электролиз нəтижесінде суда еріген темірдің концентрациясын анықтау
үшін, алдын ала 100 мл суспензияны өлшеп алады. Цилиндрдегі суды 15-20
минут бойы тұндырады, тұнбаның үстіндегі сұйықтан 20 мл проба алады жəне
тазарған 
судағы 
жүзгін 
заттардың 
мөлшерін 
анықтау 
үшін
фотоколориметрлейді. Белгілі уақыт аралығынан кейін түзілген тұнбаның
көлемін есептейді. Тəжірибе нəтижелерін 2-кестеге жазады.
Жүзгін заттардың концентрациясын анықтау
Қажетті аппаратура: фотокалориметр КФК-2; 5 жəне 10 мл пипеткалар, 50
мл цилиндр.
2-кесте
Электрокоагуляция процесінің тəжірибелік жəне есептелген мəндері
Жұмыс тогы,
I, А
0
1
2
3
4
5
Проба 
алу
уақыты,
t,с
t
0
Жұмыстың
басталу уақыты
t
1
t
2
t
3
t
4
t
5
Жүзгіндердің
мөлшері,
Мг/дм
3
С
0
жүзгіндердің
бастапқы
концентрациясы
С
1
С
2
С
3
С
4
С
5
Сұйықтың
ағару
дəрежесі, N,%
Ерітіндіге өт-
кен темірдің
массасы,
m
факт
,г
Ток 
тығыз-
дығы, і
1
, і
2
,
А/м
2
Электр
энергиясының
меншікті
шығыны W,
кВт*сағ/м
3
Анализді лайлылықтың фотокалориметрлік əдісі арқылы жүргізеді.
Алдын ала түссіз ағынды сулар үшін, калибровкалық график тұрғызылады,
«оптикалық тығыздық – лайлылық (мг/дм
3
)». Жүзгіндердің мөлшері келесі
формуламен анықталады:

96
С = D*250, мг/дм
3
,
Мұндағы С – жүзгіндердің концентрациясы, мг/дм
3
,
D - зерттелетін ерітіндінің оптикалық тығыздығы, 250 – коэффициент.
Фотометриялық анықтауды көк жарық фильтрінде λ = 450 нм,
сиымдылығы 20 мл кюветамен жүргізеді.
Зерттелетін сұйықтың ағару дəрежесін анықтау:
Ағару дəрежесін, N, мына формула бойынша анықтайды:
N =
100
*
1
O
O
C
C
C
-
,%
Мұндағы С
0
– бастапқы ерітіндідегі жүзгіндердің концентрациясы,
мг/дм
3
;
С
1
– ағартылған ерітіндідегі жүзгіндердің концентрациясы, мг/дм
3
.
Темірді комплексонометрия əдісімен анықтау
Қажетті реактивтер:
Аммоний персульфаты,
Күкірт қышқылы, (1:1) сұйылтылған ерітінді,
Сульфасалицил қыгшқылы,
ЭДТА (натрийдің этилендиаминтетраацетаты), 0,05 М ерітінді,
18,6 г ЭДТА-ны 1 л дистелденген суда ерітеді.
Анықтау жолы:
100 мл зерттелетін ерітіндіге 0,4 мл сұйылтылған күкірт қышқылын, 0,5 г
құрғак натрий персульфатын қосады. Сұйықты 5 минут бойы натрий
персульфаты ыдырағанша қайнатады, бір түйір сульфасалицил қышқылын
қосады, одан соң ыстық ерітіндіні 0,05 М ЭДТА ерітіндісімен, қызыл бояу сары
түске ауысқанша титрлейді.
Темірдің жалпы мөлшерін мг/л келесі формула байынша есептейді:
C =
100
1000
*
56
*
M
a
¸
,
мұндағы а – ЭДТА ерітіндісінің титрлеуге жұмсалған көлемі, мл,
М – ЭДТА ерітіндісінің молярлығы.
Темірдің теориялық мөлшерін есептеу
Фарадей заңы бойынша еріген металдың мөлшері өткен ток күшіне
байланысты жəне келесі формуламен анықталады:
m
теор
=
n
F
I
A
t
*
*
*
, г ,
мұндағы t - токтың өту уақыты, с;
А – металдың атомдық массасы, г;
I- ток күші, А; Ғ – Фарадей тұрақтысы (96500 Кл); n - металдың
валенттілігі.
Ток бойынша металдың шығынын есептеу.
Ток бойынша металдың шығынын формула бойынша есептейді:

97
теор
t
O
m
m
m
-
=
h
,
Мұндағы m
0
жəне m
T
- тəжірибеге дейінгі жəне тəжірибеден кейінгі
кептірілген анодтың массасы, г; электролиз нəтижесінде суда еріген темірдің іс
жүзіндегі мөлшерін келесі формула арқылы есептейді:
m
Факт
= ή * m
теор.
, г
Үгінділі электрокоагулятор үшін, ток бойынша шығынды еріген темірдің
іс жүзіндегі мөлшерін комплексонометрия əдісімен анықтау арқылы есептейді.
Электр энергиясының меншікті шығынын есептеу
Ағынды суда тазартуға қажетті электр энергиясының меншікті шығыны
W, кВт*сағ/м
3
ток мөлшерімен, кернеумен, судың электрокоагуляторда болу
уақытымен анықталады, келесі формуламен есептеледі:
V =
1000
*
*
*
V
t
U
I
,
Мұндағы I - ток күші, А; U - электродтардағы кернеу,В;
Т – ағынды суды тазарту уақыты, сағат; V - тазартылған судың көлемі, м
3
.
Алынған нəтижелер бойынша ағынды суды ағартудың ток тығыздығына,
тазарту уақытына, рН-қа, сондай-ақ электр энергиясының меншікті
шығынының еріген металдың мөлшеріне тəуелділігі графигін тұрғызу керек.

жүктеу/скачать 0,66 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: