Бярпа, эенезис
96
формада мейдана эятирдийи гейри-ади тясвирляринин ибтидаи
чаьларын инсанларынын мифик дцшцнъясиня тясирини хцсуси
вурьуламышдыр. Улу яъдада еля эялирмиш ки, онун шцурлу
истякляри йалныз йухуларда эерчякляшир вя йухуларын йашанты-
ларла ялагялянян щяр щансы бир кичик деталы «кортябии са-
щянин» нящянэ кюмякчиляринин (мифоложи тясяввцрлярин) из-
лярини тапмаьа йардым эюстярирди. Йухуларын вя мифлярин
инсан психикасындакы ясас яламяти сайылан «кюртябии шцур –
азшцурлулуьу юз ящатясиндя йерляшдирян бюйцк даирядир; щяр
бир йеткин шцурлулуьун илкин кюртябиилик мярщяляси вардыр,
лакин кортябии шцурлулуг щямишялик башланьыъ мярщялядя
галса да, там гиймяти иля психи фяалиййят кими юзцнц эю-
стярмишдир» [322, 534]. Еляъя дя бязи яламятлярини шцурун
инкишафынын йцксяк пиллясиндя дя эюстярмишдир. З.Фрейд бу
гянаятя эялир ки, «Йуху – кортябии шцурун йаранышларындан
биридир» (322, 530]. Мифоложи системляри мейдана эятирян
ясас сябяб инсанын тябиятдян там асылылыьы олса да, кортябии
шцурда йухуларын тяглиди (имитасийасы) иля йаранан архетипляр
мцхтялиф инанъ формаларынын тясириня мяруз галараг чохал-
мыш, ящатя даиряси эенишлянмиш вя иътимаиляшмяйя – топ-
лумун, иъманын бцтцн цзвляринин давранышларыны тянзимля-
мяйя башламышдыр.
Беляликля, инсанларын илкин тясяввцрляри инкишафын ашаьы
пиллясиндя бир нечя мярщялядя вя башга-башга формаларда
тязащцр етмишдир:
Биринъи тотемизм мярщялясидир.
Тотемизм
∗
– айры-айры
инсан дястяляринин еля бир инанъ формасындыр ки, иъма цзвля-
ринин щяр щансы бир щейван, йахуд битки иля гощумлуьунун
∗
Достарыңызбен бөлісу: