Бярпа, эенезис
100
эцнлярини даща хош кечирмяляри цчцн юлцляр эерчяк дцнйа-
нын немятляри иля тямин олунурдулар. Хцсуси мярасимлярдя
мейитляр басдырылан гуйуларын аьзына йемякляр гойулурду.
Археоложи газынтылар заманы йурдумуздакы саклара аид кур-
ганлардан (Шякидяки Минбяряк вя Алазан курганларындан)
тотем дярисиня бцкцлц мейитин йанында ичярисиндя бишмиш
йемякляр долу габлар, щятта сяфяря эюндярилянин хошладыьы
яшйалар, бязяк шейляри тапылмышдыр. Бир эил касада ов гушу-
нун хырда сцмцкляри, самовары хатырладан хцсуси мяишят
яшйасы, дараг, яса аьаъы вя хцсуси аь чай дашындан йонул-
муш ох уълуглары эюстярир ки, улу яъдад юз сойдашынын
бядянини о бири дцнйайа ялибош йола салмамыш, бир нечя
мцддятлик азугя иля йанашы, ов етмяси цчцн щятта сурсатла
да тямин етмишдир.
Дюрдцнъц антропоморфизм мярщялясидир.
Антропомор-
физм
∗
- еля бир дцнйаэюрцшцдцр ки, инсана хас хцсусиййятля-
рин яшйалара, тябият щадисяляри вя гцввяляриня, ъансыз вар-
лыглара, эюй ъисимляриня, щейван вя гушлара аидлийиня инам-
дан доьмушдур. Мядяниййятин инкишафынын мцяййян пилля-
синдя дилдя аллегорик ифадя васитясиня чеврилмиш вя бядии
йарадыъылыгда эениш истифадя едиляряк инсанлыьын яламятляри-
нин диэяр варлыгларын цзяриня кючцрцлмяси иля шяртлянмишдир.
Тядгигатчыларын чоху символларын йаранмасыны аллегорийа иля
баьлайырлар. Антропоморфизм илкин мярщялядя йалныз миф-
ляря хас яламят кими мейдана эялмиш, ъямиййятин инкишафы-
нын бир гядяр ирялийя доьру аддымладыьы мярщялядя ися ибти-
даи динлярин мащиййятиндя дурмушдур. Антик философлар
тяряфиндян (Ксенафон) тянгидя мяруз галмасына бахмай-
араг, христианлыг вя исламда да юзцня йер алмышдыр.
Антропоморфизмин ишляк даирясинин эенишлийини нязяря
∗
Достарыңызбен бөлісу: