Монография \ 3 «санат» а л м п и 1МП



Pdf көрінісі
бет175/217
Дата24.11.2022
өлшемі12,37 Mb.
#52446
1   ...   171   172   173   174   175   176   177   178   ...   217
Байланысты:
kabdolov zeinolla soz oneri

epTerinepi 
(орыстыц халык эпосы, кене 
дуние эпосы т.б.)”* — деп тусшд1ред1 Мунда да улкен логика 
бар: эдебиет теориясында эпос жанр атанганмен, эдебиет 
тарихында халыкдастандары, айталык, “Крбыланды батыр”, 
“ Ер Таргын”, “Кдмбар батыр” сиякты батырлар жыры екеш 
рас. Эйтсе де, мэселеге историзм принципшен кдрасак,
* Л.И.Тимофеев.
Основы теории литературы. М., “ Просвещение”,
1966, стр. 343.
295


булайша бутарлай бермей-ак,, бэрш 6ip жуйеде тексеруге i 
эбден болады. Ойткеш эпос деген терминнщ эдебиет/ 
тарихындагы магьшасы эдебиет теориясындагы магынасы- 
мен сабактас; сондыктан 6i3 бул жанрдьщ байыбына дэл 
осы тургыдан барган дурыс деп бшем1з.
Эпостьщ туу, кдлыптасу тарихы тым 
apire, 
адам сана- 
сыньщ алгаш ояну дэу1рлергне тамыр тартып жатыр. Кдй 
халыкгьщ болсын, баягы бабалар заманынан бермен кдрай 
ауыздан-ауызга таратып, урпактан-урпаккд мура гып кдл- 
дырып келе жаткдн эдеби туындыларыньщ д е т — эпостык 
шыгармалар. Олай болса, эпос — керкем творчествоньщ 
ец 
6ip 
егде, етене, кец тынысты, кэмелегп 
Typi. 
Бул тарихгы 
шолу туршде болса да ойга орныкгырмай турьш, эпостыц 
жанрлык сыр-сипатьш тусшу кцын.
Эпостык шыгарманьщ аркдуы — автор ушш “iund” 
субъективтйс шындык емес, “сырткы” объективтж шындык
— жекелеген адамдардын, кецш куш гана емес, букш 
халыкгыц турмыс-йршшп, тарихи тагдырлары мен улттык 
даму зандылыкгары. Осыдан келед1 де дэу1ршк кубылыстар 
мен когамдык кдтынастарды керкем жинакгаудагы журткд 
мэлгм эпикалык, кулаш деген угым шыгады. Бул — эпоскд 
тэн айрыкша сипаттардьщ 6ipi.
Адамньщ кецш куйгнен туатын лирика мен кдмыл- 
эрекетше непзделетш драмадан эпостьщ айырмасы — мунда 
шындык кец келемдеп баявдау, эцпмелеу аркылы жинак- 
талады. Сонда эпикалык шыгармадагы авторлык суреттеу 
мен каИармандардыц диалог-монологтары — эпостык 
баяндауды жузеге асыру жолдары, амалдары мен 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   171   172   173   174   175   176   177   178   ...   217




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет