С тұр сын ға лиева

187
әде бие тін де ай рық ша орын ала ды», – деп Қа жым Жұ ма лиев атап 
көр сет кен дей, Ілияс Жан сү гі ров тің төл әде бие ті міз де гі ор ны мен 
әде би мұ ра ла ры ның ма ңы зы зор.
Ілияс Жан сү гі ров – қа зақ тың көр нек ті жа зу шы сы, қа зақ әде-
бие ті нің не гі зін қа лау шы лар дың бі рі, қо ғам қай рат ке рі. 
Ар тық бол мас біл ге нің
Қа зақ тың бұ рын ғы әде бие ті мен қо са, қис са, аңыз тү рін де қа зақ­
ша ла нып жет кен Шы ғыс әде бие ті мен ға на та ныс Ілияс 22 жа сын да 
Абай өлең де рін оқып, қай ран қа ла ды. «Оған дей ін гі көр ген, оқы ған 
Ілияс Жан сү гі ров ау дар ма са ла сын да да же міс ті ең бек ет ті. А.С.Пуш кин нің өлең­
де рі мен қо са «Ев ге ний Оне гин» ро ма нын тұң ғыш рет қа зақ ті лі не то лық ау дар ды. 
М.Ю.Лер мон тов тың, А.М.Горь кий дің, Н.А.Нек ра сов тың, В.В.Маяковс кий дің ту ын ды­
ла рын қа зақ жұрт шы лы ғы ана ті лін де оқу ға мүм кін дік ал ды. Әлем әде бие ті нің ұлы 
тұл ға ла ры Гей не, Гю го, Пе те фи шы ғар ма ла рын, Эжен Потьенің «Ин тер на ци она­
лын» қа зақ ті лі не ау дар ды.
Қ.Аллаберген
Бағалы дерек
Осын ша то ла ғай те рең дік ті, қа зақ хал қы ның ал ғыр бі тім­бол мы сын, бояуы сор ға­
ла ған тіл бай лы ғын, алу ан түр лі те ңеу лер мен қи лы құ бы лыс та рын, ора сан күш­қуа­
тын, те геу рі нін, қа за қы тіл дің көр кем ді гін бас қа ав тор лар дан із деп та бу қи ын.
Г.Бель­гер
Ілияс Жан сү гі ров – ха лық аңыз­әп са на ла ры ның буыр қан ған қай нар кө зі нен қу ат 
ал ған ақын. Қа лам гер дің те рең ты ныс ты, та ным дық шы ғар ма ла ры ту ған өл ке сі нің 
ға жай ып сұ лу лы ғын та ны та ды. Же ті су өл ке сін жыр ла ған да тау өзен де рі нің ле бін, 
қар лы мұ за рт тар дың ұлы лы ғын, тұ нып тұр ған та би ғат тың шет сіз­шек сіз жа ра ты лы­
сын паш ете ді.
В.Рож­дест­венс­кий
Ілияс поэ зия сын да ғы мөл дір ар на ның бі рі – та би ғат ли ри ка сы. Ту ған же рін, елі нің 
тау­та сын, өзен­кө лін бе рі ле сүй ген пат риот ақын қор ша ған ор та ның ға жап сұ лу­
лы ғы нан өз ша бы ты на нұр алып, сан алу ан бояу ла ры буыр қан ған ға жап су рет тер 
сал ды. Бұ лар дың ішін де нақ ты геог ра фия лық ад ре сі та ныл ған («Ағын ды ме нің Ақ­
су ым»), та би ғат тың бір сурет те гі кө рі ні сін бей не лейт ін («Ақ шам», «Бұлт», «Жел ді 
күн», «Жаз ғы таң»), құ бы лыс ты көз ал ды ңа әке ле тін («Жа у ын да», «Жел», «Тас») 
сан алу ан үл гі ле рі бар. На тюр морт, этюд, эс киз си па тын да ғы ту ын ды лар да ғы ой­
лар, сим вол дық бей не лер, иша рат об раз дар фи ло со фия лық идея лар ға же те лей ді, 
көп ма ғы на лы са рын­әуез дер ді ту ды ра ды.
Р.Нұр­ға­лиев

жүктеу/скачать 10,65 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: